Όλοι μας έχουμε λίπος στο σώμα και όταν είναι σε φυσιολογικές ποσότητες θεωρείται υγιεινό. Το πολύ λίπος όμως καθίσταται ανθυγιεινό διότι αποκτά μια ινώδη (ουλώδη) μορφή. Η ίνωση χαρακτηρίζεται από παρουσία πολλών ινών κολλαγόνου.
Μια ανάλυση της υγείας του λιπώδους ιστού διαπίστωσε ότι το λίπος των παχύσαρκων ανθρώπων ίσως να μη χάνεται εύκολα επειδή απλά αυξάνεται σε μέγεθος και γίνεται “αποπνικτικό” λόγω της επέκτασής του. Στη συνέχεια ο λιπώδης ιστός καταβάλλει προσπάθεια για παροχή οξυγόνου, εν μέρει λόγω της αύξησης του μεγέθους των λιποκυττάρων.
Η Katarina Kos, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Ιατρικής Σχολής του Exeter, εξέτασε δείγματα λιπώδους ιστού από διάφορα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με προβλήματα βάρους που είχαν υποβληθεί σε βαριατρική χειρουργική επέμβαση. Η Kos που ηγείται μιας ομάδας έρευνας γύρω από τη βιολογία του λιπώδους ιστού μελέτησε τον κοιλιακό ιστό των παχύσαρκων ανθρώπων που είχε γίνει ινώδης.
Ο ινώδης ιστός είναι λιγότερο ικανός να επεκταθεί και λιγότερο ικανός να αποθηκεύσει το πλεόνασμα της διατροφικής ενέργειας. Με τον λιπώδη ιστό να μην μπορεί να κάνει την πιο ζωτική δουλειά του, η οποία είναι να αποθηκεύει τις παραπανίσιες θερμίδες, η υπερβολική ενέργεια μπορεί να εκτρέπεται ολοένα και περισσότερο από τον λιπώδη ιστό προς τα ζωτικά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του ήπατος, των μυών και της καρδιάς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως το λιπαρό συκώτι και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.
Επίσης, καθώς τα λιποκύτταρα γίνονται μεγαλύτερα, αγωνίζονται να πάρουν οξυγόνο, κάτι που προκαλεί φλεγμονή στον λιπώδη ιστό. Η φλεγμονή αυτή εξαπλώνεται από τον λιπώδη ιστό στην κυκλοφορία του αίματος και είναι τελικά μετρήσιμη με τεστ αίματος.
Η Kos βρήκε ότι ο λιπώδης ιστός μπορεί να γίνει ινώδης κι έτσι να γίνει πιο σκληρός και πιο άκαμπτος. Προηγούμενες μελέτες των ατόμων που έκαναν χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους έδειξαν ότι τα αυξημένα επίπεδα ινώδους ιστού μπορεί να δυσκολέψουν την απώλεια βάρους.
“Οι ουλές του λιπώδους ιστού μπορεί να καταστήσουν πιο δύσκολη την απώλεια βάρους”, δήλωσε η Kos. “Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το αδυνάτισμα είναι αδύνατο. Η προσθήκη ορισμένων τακτικών δραστηριοτήτων και η μειωμένη πρόσληψη ενέργειας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα καθιστά δυνατή την απώλεια βάρους και βοηθά τον λιπώδη ιστό να μην καταστεί πιο καταπονημένος. Ξέρουμε ότι η απώλεια βάρους ρίχνει τη γλυκόζη του αίματος και είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαχείριση του διαβήτη”.
Οι ουλές του λιπώδους ιστού μπορούν να αλλάξουν το σχήμα του σώματος ενός ατόμου. Μπορούν να αναπτύξουν σχήμα σώματος «μήλου» με μεγάλη κοιλιά και περισσότερο λίπος στα βαθύτερα στρώματα της κοιλιάς και γύρω από τα εσωτερικά όργανα. Ωστόσο, μπορούν να διατηρήσουν λεπτά τα χέρια και τα πόδια, καθώς υπάρχει λίγο λίπος ακριβώς κάτω από το δέρμα. Αν και τέτοιοι άνθρωποι μπορούν να εμφανιστούν ως σχετικά λεπτοί, το λίπος μπορεί να εναποτεθεί στην κοιλιά τους και στα εσωτερικά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του ήπατος, του παγκρέατος, των μυών και της καρδιάς.
Το λίπος μπορεί επίσης να αποθηκευτεί στις αρτηρίες, προκαλώντας αρτηριοσκλήρωση, δυσκαμψία αρτηριών που προδιαθέτουν για υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια.
Οι ουλές του λιπώδους ιστού συνδέονται επίσης με το διαβήτη. Κάποιος μπορεί να έχει λίγο λίπος κάτω από το δέρμα του αλλά να διατρέχει κίνδυνο διαβήτη λόγω του πολύ λίπους στα εσωτερικά του όργανα.
Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Metabolism, εξέτασε ένα μόριο που ονομάζεται λυσυλική οξειδάση (Lysyl oxidase ή LOX) το οποίο ρυθμίζει την ίνωση στους ιστούς κάνοντάς τους πιο σκληρούς. Η μελέτη που είχε τίτλο, “Λυσυλική οξειδάση και δυσλειτουργία του λιπώδους ιστού” διαπίστωσε ότι αυτό το μόριο είναι πιο διαδεδομένο στον λιπώδη ιστό των παχύσαρκων ανθρώπων και ότι αυξάνεται λόγω φλεγμονής και στέρησης οξυγόνου.
Διαπιστώθηκε υψηλότερη συσσώρευση του μορίου LOX στους παχύσαρκους ασθενείς. Τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και η φλεγμονή ήταν οι κύριοι παράγοντες των υψηλότερων επιπέδων LOX. Η ομάδα διαπίστωσε επίσης ότι η λυσυλική οξειδάση δεν επηρεάστηκε από την σημαντική απώλεια βάρους μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση.
Η Kos ανέφερε: “Πρέπει να διεξαχθούν έρευνες για να προσδιοριστεί πώς μπορεί να αποφευχθεί ο ανθυγιεινός λιπώδης ιστός, η φλεγμονή και οι ουλές. Υπάρχουν ενδείξεις ότι από τη στιγμή που ο λιπώδης ιστός γίνει ινώδης, η απώλεια βάρους, μπορεί να μην αντιστρέφεται πλήρως. Ως κλινικός ιατρός, θα συμβούλευα την άσκηση ή τουλάχιστον μια «βόλτα» μετά από ένα γεύμα, κάτι που μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στη μεταβολική μας υγεία”.
Πηγή: Emilie Pastel, Emily Price, Kajsa Sjöholm, Laura J. McCulloch, Nikolaj Rittig, Neil Liversedge, Bridget Knight, Niels Møller, Per-Arne Svensson, Katarina Kos. Lysyl oxidase and adipose tissue dysfunction. Metabolism, 2018; 78: 118. DOI: 10.1016/j.metabol.2017.10.002
