Ο υπερβολικός χρόνος σε ένα δωμάτιο ή γραφείο με χαμηλό φωτισμό μπορεί να βλάψει την ικανότητα μνήμης και γνώσης, υποδεικνύει μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Hippocampus από ερευνητές του Michigan State University. Η μελέτη έγινε σε τρωκτικά αλλά μπορεί να ισχύει και στον άνθρωπο.
Οι ερευνητές μελέτησαν τους εγκεφάλους ενός είδους αρουραίων που ονομάζονται Nile grass rats, οι οποίοι, όπως και οι άνθρωποι, κοιμούνται τη νύχτα. Οι αρουραίοι εκτέθηκαν σε αμυδρό ή έντονο φως για 4 εβδομάδες.
Τα τρωκτικά που εκτέθηκαν σε αμυδρό φως έχασαν περίπου το 30% της χωρητικότητάς τους στον ιππόκαμπο, μια κρίσιμη περιοχή του εγκεφάλου για τη μάθηση και τη μνήμη, και απέτυχαν να εκτελέσουν ένα έργο στο οποίο είχαν εκπαιδευτεί προηγουμένως.
Από την άλλη πλευρά, τα τρωκτικά που εκτέθηκαν σε έντονο φως τα κατάφεραν πολύ καλά στο έργο για το οποίο είχαν εκπαιδευτεί.
Στη συνέχεια, τα τρωκτικά που είχαν εκτεθεί σε αμυδρό φως εκτέθηκαν σε έντονο φως για 4 εβδομάδες (μετά από ένα διάλειμμα ενός μηνός). Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ικανότητα του εγκεφάλου τους και η απόδοση στο έργο ανέκαμψαν πλήρως.
Η μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ, δείχνει ότι οι αλλαγές στο περιβαλλοντικό φως, σε ένα εύρος που φυσιολογικά αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι, οδηγούν σε αλλαγές στον εγκέφαλο. Οι Αμερικανοί, κατά μέσο όρο, δαπανούν περίπου το 90% του χρόνου τους σε εσωτερικούς χώρους, σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (Environmental Protection Agency).
“Όταν εκθέσαμε τους αρουραίους σε αμυδρό φως, μιμούμενοι τις νεφελώδεις μέρες του χειμώνα ή τον τυπικό εσωτερικό φωτισμό, τα ζώα εμφάνισαν μειονεκτήματα στη χωρική εκμάθηση”, είπε ο Antonio Nunez, καθηγητής ψυχολογίας ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη. “Αυτό είναι παρόμοιο με την περίπτωση των ανθρώπων που δεν μπορούν να βρουν που πάρκαραν σε ένα εμπορικό κέντρο αφού περάσουν λίγες ώρες”.
Λίγος φωτισμός ίσον λιγότερη εγκεφαλική ικανότητα
Οι ερευνητές είπαν ότι η παρατεταμένη έκθεση στο αμυδρό φως οδήγησε σε σημαντικές μειώσεις σε ένα μόριο που που ονομάζεται νευροτροφικός παράγοντας εγκεφάλου – πρόκειται για ένα πεπτίδιο που βοηθά στη διατήρηση των υγιών συνδέσεων και νευρώνων στον ιππόκαμπο. Το μόριο αυτό επιτρέπει στους νευρώνες να επικοινωνούν μεταξύ τους. “Επειδή γίνονται λιγότερες διασυνδέσεις, αυτό οδηγεί σε μειωμένη απόδοση μάθησης και μνήμης που εξαρτάται από τον ιππόκαμπο”, είπε ο Joel Soler, ένας μεταδιδικτορικός φοιτητής που συμμετείχε στη μελέτη. Και πρόσθεσε: “Με άλλα λόγια, το αμυδρό φως προκαλεί αμυδρές σκέψεις”.
Tο φως δεν επηρεάζει άμεσα τον ιππόκαμπο, που σημαίνει ότι ενεργεί πρώτα σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου αφού περάσει μέσα από τα μάτια. Η ερευνητική ομάδα εξετάζει μια συγκεκριμένη θέση στον εγκέφαλο των τρωκτικών, μια ομάδα νευρώνων στον υποθάλαμο που παράγουν ένα πεπτίδιο που ονομάζεται ορεξίνη και είναι γνωστό ότι επηρεάζει μια ποικιλία λειτουργιών του εγκεφάλου – έρευνες έχουν δείξει ότι η ορεξίνη βοηθάει στην καύση των θερμίδων.
Ένα ερώτημα είναι αν η μπορεί η ορεξίνη να αποτελεί το αντίδοτο, όταν δοθεί στους αρουραίους που εκτίθενται σε αχνό φως, για τα αρνητικά αποτελέσματα της έλλειψης φωτός. Αυτό θα μπορούσε να έχει αξία για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με γλαύκωμα, εκφυλισμό του αμφιβληστροειδούς ή γνωστικές διαταραχές. Επίσης θα μπορούσε να έχει αξία για τα άτομα με οφθαλμικές παθήσεις που δεν λαμβάνουν πολύ φως στη διάρκεια της ημέρας.
