Η έκθεση στον ήλιο συνήθως αποθαρρύνεται διότι η υπεριώδης ακτινοβολία (UV: UltraViolet) προκαλεί καρκίνο του δέρματος και πρόωρη γήρανση, αλλά για τους περίπου 200.000 Έλληνες που πάσχουν από ψωρίαση, ο ήλιος είναι μια από τις καλύτερες θεραπείες
Το καλοκαίρι οι γιατροί λένε στους ασθενείς να εκθέτουν στις πληγείσες περιοχές τους στον ήλιο. Δεν χρειάζεται να κάθεστε με τις ώρες, τα 30 λεπτά είναι επαρκή για τη βελτίωση των βλαβών. Εκτός από το φως του ήλιου, η θεραπεία περιλαμβάνει χάπια, κρέμες και τεχνητό φως.
Ο ήλιος δρα ευεργετικά στην ψωρίαση επειδή οι υπεριώδεις ακτίνες του επιβραδύνουν τη διαδικασία της ανανέωσης των κυττάρων της επιδερμίδας ωστόσο οι επιστήμονες δεν ξέρουν τους μηχανισμούς. Προκαλεί επίσης την παραγωγή της βιταμίνης D και αυτός μπορεί να είναι ένας άλλος μηχανισμός δράσης.
Η ψωρίαση αναπτύσσεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα εκλαμβάνει από σφάλμα τα κανονικά κύτταρα του δέρματος ως παθογόνους παράγοντες και αντιδρά υπερπαράγοντας κύτταρα. Eίναι από τις πιο διαδεδομένες αυτοάνοσες ασθένειες. Δεν υπάρχει θεραπεία, με την έννοια της ίασης, αλλά τα συμπτώματα μπορούν να υποχωρήσουν αρκετά. Μπορεί όμως να οδηγήσει και σε παραμόρφωση.
Περίπου το 60% των ασθενών με ψωρίαση χάνει, κατά μέσο όρο, 26 ημέρες εργασίας το χρόνο λόγω της ασθένειάς του. Επίσης, οι πάσχοντες δεν μπορούν να ανεχθούν τα “ζωντανά” εμβόλια και θα πρέπει πάντα να συμβουλεύονται τον γιατρό τους πριν να εμβολιαστούν.
Υπεριώδης ακτινοβολία και θεραπεία
Οι υπεριώδεις ακτίνες του ηλίου είναι ένα φυσικό φάρμακο για την ψωρίαση. Ο ήλιος εκπέμπει τριών ειδών ακτινοβολίες: α) τις υπέρυθρες που προκαλούν τη ζέστη, β) τις ορατές που δεν είναι άλλες από τις ακτίνες του φωτός που βλέπουμε και γ) τις υπεριώδεις, οι οποίες είναι αόρατες στο ανθρώπινο μάτι.
Τα μήκη κύματος του φωτός.
Η υπεριώδης ακτινοβολία UVC (έχει μήκος κύματος 290-200 nm) απορροφάται σχεδόν ολοκληρωτικά από το όζον της στρατόσφαιρας. Η UVB (320-290 nm) διαπερνά το δέρμα προκαλώντας εγκαύματα αν αλλά δεν φτάνει πολύ βαθιά. Η UVA (400-320 nm) δεν προκαλεί εγκαύματα αλλά δεν φιλτράρεται από τα τζάμια και διεισδύει βαθύτερα στο δέρμα όπου πολλές διαδικασίες φωτογήρανσης λαμβάνουν χώρα προκαλώντας έτσι γήρανση του δέρματος.
Οι γιατροί συχνά συνιστούν τεχνητή θεραπεία με UVB εάν αποτύχουν οι τυπικές θεραπείες αλοιφής και αν οι ασθενείς προτιμούν να αποφύγουν ένα συστηματικό ανοσοκατασταλτικό φάρμακο. Το 1981, διαπιστώθηκε ότι το το πλέον αποτελεσματικό μήκος κύματος για τον καθαρισμό της ψωρίασης είναι τα 313 nm που ανήκουν στη UVB. Σε γενικές γραμμές, η θεραπεία με υπεριώδη ακτινοβολία προτείνεται για βλάβες που καλύπτουν τουλάχιστον το 10% της σωματικής επιφάνειας.
Οι ασθενείς λαμβάνουν τη θεραπεία με σύντομες ακτινοβολίες UVB καθώς στέκονται μέσα σε ένα όρθιο θάλαμο του οποίου το εσωτερικό είναι επενδεδυμένο με λαμπτήρες φθορισμού. Η έκθεση στο φως αυξάνεται κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν απόλυτα πως λειτουργούν οι υπεριώδεις ακτίνες αλλά θέλουν να το μάθουν για να στοχεύσουν τα μονοπάτια που είναι σημαντικά για τη νόσο.
H διείσδυση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα.
Για χρόνια, οι επιστήμονες καταγράφουν συστηματικά τους κυτταρικούς τύπους και τις πρωτεΐνες που εμπλέκονται στην ασθένεια. Ενδιαφέρονται για το κατά πόσο το UVB στοχεύει σε μια οδό που περιλαμβάνει πρωτεΐνες του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται κυτοκίνες, οι οποίες μπορούν να διαταράξει ορισμένους τύπους Τ κυττάρων. Αν μπορέσουν να καθορίσουν επακριβώς τον μηχανισμό δράσης, μπορεί να βρουν νέους θεραπευτικούς στόχους για την ψωρίαση και άλλες αυτοάνοσες δερματικές ή μη ασθένειες.
Πάντως, είναι γνωστό ότι η θεραπεία με UVB σκοτώνει τα Τ κύτταρα, τα οποία είναι εν μέρει υπεύθυνα για τη φλεγμονή που παρατηρείται στην ψωρίαση. Τα βοηθητικά κύτταρα 17 (Th17) που επίσης παίζουν κεντρικό ρόλο στην ψωρίαση μειώνονται με την έκθεση σε UVB – από την άλλη μεριά τα Th17 μπορεί να παίζουν θετικό ρόλο σε άλλες παθήσεις.
Να σημειωθεί ότι ο ήλιος δεν δρα πάντα ευεργετικά στην ψωρίαση. Μερικές φορές μπορεί να αποτελέσει εκλυτικό παράγοντα της νόσου, όπως για παράδειγμα όταν προκαλεί εγκαύματα. Γενικά, τραύματα κάθε είδους μπορούν να εμφανίσουν ψωριασικές πλάκες, μια κατάσταση που ονομάζεται φαινόμενο Köebner. Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι στον ερυθηματώδη λύκο η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει έξαρση του δερματικού εξανθήματος.
