Ποια ξύλα είναι κατάλληλα για το τζάκι και ποια ακατάλληλα; Και τι ρόλο παίζει η αποθήκευση και η υγρασία; Σ’ αυτά τα ερωτήματα απαντά ο Γιώργος Μαντάνης, καθηγητής στο ΤΕΙ Θεσσαλίας, στο Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου Τ.Ε., στην Καρδίτσα.
“Άλλα είδη ξύλου είναι κατάλληλα για προσάναμμα και άλλα είδη είναι κατάλληλα για κύρια καύση που θέλουμε να κρατήσει για πολλές ώρες”, εξηγεί ο κ. Μαντάνης. “Η φωτιά στο τζάκι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό κι από το μέγεθος των καυσόξυλων που επιλέγουμε, καθώς επίσης και από την υγρασία τους. Τα πιο συνηθισμένα στην Ελλάδα είδη, κατάλληλα για καυσόξυλα, είναι η δρυς, το πουρνάρι, η ελιά και η οξιά. Τα καλύτερα καυσόξυλα είναι η λευκή δρυς (‘δένδρο’), το πουρνάρι και η ελιά. Διαλέγουμε τα καυσόξυλα που επιθυμούμε και τα προμηθευόμαστε έγκαιρα, ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο ξερά. Η καλύτερη εποχή είναι το καλοκαίρι, το πολύ μέχρι τα μέσα του Σεπτέμβρη. Αρκετά καλής ποιότητας καυσόξυλα παράγονται κι από άλλα είδη, π.χ. αείφυλλα πλατύφυλλα (αριά, κουμαριά, φιλύκι) και οπωροφόρα δέντρα, λ.χ. μηλιά, κερασιά και αμυγδαλιά”. Η χρήση ξύλου ακακίας ή καστανιάς (προερχόμενης από δασικές φυτείες) για καυσόξυλα είναι αμφιλεγόμενη, σύμφωνα με τον κ. Μαντάνη.
Αποθήκευση και υγρασία
Το ξύλο της δρυός (ειδικά λευκής) προτιμάται διότι αφενός μεν δίνει ωραία φλόγα, χωρίς προβλήματα και αφετέρου έχει μεγάλη διάρκεια καύσης, ενώ μεγάλο ρόλο, σύμφωνα με τον κ. Μαντάνη, παίζει και η διαθεσιμότητα των καυσόξυλων. Στα νησιά συνηθίζεται η ελιά, ενώ στις περιοχές που γειτονεύουν με την οροσειρά της Πίνδου, η οξιά συναγωνίζεται τις δρύες.
Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δίνεται και στην αποθήκευση των καυσόξυλων τόσο στον τρόπο στοίβαξης όσο και στο μέρος της αποθήκευσής τους. Είναι κανόνας ότι τα καλύτερα καυσόξυλα είναι αυτά που έχουν αποθηκευτεί για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από 2 έτη και έχουν πλήρως ξηραθεί.
Τα ξύλα πρέπει να αποθηκεύονται σε στεγασμένο και καλά αεριζόμενο χώρο και η περιεχόμενη υγρασία τους να είναι κάτω από 20%. Δεν είναι σωστό να αγοράζουμε ‘υγρά’ καυσόξυλα, ιδίως μέσα στο καταχείμωνο, διότι η υγρασία τους τότε μπορεί να ξεπερνά και το 50%.
Για λόγους ασφάλειας αλλά και καλύτερης απόδοσης, πρέπει να προτιμώνται τα τζάκια με κλειστή εστία. Το σπινθηροβόλημα του τζακιού είναι σίγουρα ευχάριστο και ρομαντικό, αλλά μπορεί να αποβεί επικίνδυνο για τα χαλιά, τις μοκέτες και τα έπιπλα. Το τρίξιμο των καυσόξυλων και το «σκάσιμό» τους προκαλούν εκσφενδονισμό αναμμένων μικρών κομματιών, γι’ αυτό καλό είναι να προστατεύουμε το σαλόνι και το καθιστικό τοποθετώντας ένα ειδικό τζάμι ή πλέγμα. Δεν αφήνουμε ποτέ χωρίς επίβλεψη το τζάκι, ειδικά αυτό με ανοιχτή εστία.
Τα ακατάλληλα καυσόξυλα
Σύμφωνα με τον κ. Μαντάνη, πρέπει να αποφεύγεται η καύση παλιών επίπλων ή παλιών μοριοπλακών, ινοπλακών (MDF), κόντρα-πλακέ ή επενδεδυμένων με μελαμίνη προϊόντων, διότι περιέχουν συνθετικά υλικά και χημικές ουσίες που παράγουν τοξικές αναθυμιάσεις και επικίνδυνα καυσαέρια. “Τα πεύκα πρέπει να αποφεύγονται ως κύρια καυσόξυλα, διότι είναι εύφλεκτα, και επικίνδυνα για ανεξέλεγκτη καύση», καταλήγει ο κ. Μαντάνης.
