Οι άνθρωποι με παραπανίσιο πάχος, ιδίως γύρω από τη μέση τους, έχουν αυξημένες πιθανότητες να έχουν ελαφρώς λιγότερη φαιά ουσία εγκεφάλου, σύμφωνα με βρετανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Neurology.
Η μελέτη έδειξε πως όσοι έχουν υψηλό Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και μεγαλύτερη αναλογία μέσης-γοφών, έχουν μικρότερο όγκο εγκεφάλου, κατά μέσο όρο.
Ο ΔΜΣ είναι μια αναλογία του βάρους προς το ύψος. Καθορίζεται διαιρώντας το βάρος ενός ατόμου με το τετράγωνο του ύψους του. Για παράδειγμα, ένα άτομο με ύψος 1,80 μέτρα και βάρος 80 κιλά έχει ΔΜΣ 24,69 [80 : 80 x 1,80]. Τα άτομα με δείκτη άνω των 25 και μέχρι 30 θεωρούνται υπέρβαρα και άνω των 30 θεωρούνται παχύσαρκα.
Ο λόγος μέσης-γοφών προσδιορίζεται διαιρώντας την περιφέρεια της μέσης με περιφέρεια των γοφών. Για παράδειγμα ένα άτομο με μέση 76 εκατοστά και γοφούς 97 εκατοστά έχει αναλογία μέσης-γοφών 0,78. Τα άτομα με μεγαλύτερες κοιλιές σε σύγκριση με τους γοφούς έχουν υψηλότερες αναλογίες μέσης-γοφών. Άνδρες άνω των 0,90 και γυναίκες άνω των 0,85 θεωρούνται ότι είναι κοιλιακά παχύσαρκοι.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Mark Hamer, του Loughborough University στο Λέστερ της Βρετανίας, ανέλυσαν στοιχεία για 9.652 ανθρώπους μέσης ηλικίας 55 ετών, από τους οποίους το 19% ήταν παχύσαρκοι, είχε δηλαδή ΔΜΣ πάνω από 30.
Αφού μετρήθηκε ο όγκος της φαιάς και της λευκής ουσίας του εγκεφάλου μέσω μαγνητικής απεικόνισης, συσχετίστηκε με το πάχος και την ποσότητα λίπους στο σώμα των συμμετεχόντων. Η φαιά ουσία περιέχει τους περισσότερους νευρώνες του εγκεφάλου και τα ζωτικά κέντρα (αυτοελέγχου, μυϊκού ελέγχου, αισθητηριακής αντίληψης κ.ά.), ενώ η λευκή ουσία περιέχει κυρίως τα βοηθητικά νεύρα που συνδέουν τις περιοχές του εγκεφάλου.
Μετά την προσαρμογή για άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τον όγκο του εγκεφάλου, όπως η ηλικία, η σωματική άσκηση, το κάπνισμα και η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένας υψηλός ΔΜΣ και ταυτόχρονα μια υψηλή αναλογία μέσης-γοφών- συνδέεται με χαμηλότερο όγκο εγκεφάλου και ειδικότερα της φαιάς ουσίας. Δεν βρέθηκαν διαφορές στη λευκή ουσία του εγκεφάλου μεταξύ των παχύσαρκων και των ατόμων με κανονικό βάρος.
Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι οι 1.291 άνθρωποι με τον υψηλότερο ΔΜΣ και τη μεγαλύτερη συσσώρευση λίπους στη μέση τους, είχαν τον χαμηλότερο όγκο φαιάς εγκεφαλικής ουσίας (786 κυβικά εκατοστά), κατά μέσο όρο. Από την άλλη μεριά, 3.025 άτομα με κανονικό βάρος είχαν μεγαλύτερο όγκο φαιάς ουσίας (798 κυβικά εκατοστά). Κάπου ενδιάμεσα (793 κυβικά εκατοστά) βρίσκονταν 514 άτομα που είχαν υψηλό ΔΜΣ, αλλά όχι μεγάλη περιφέρεια μέσης.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι είναι ασαφές αν η παχυσαρκία οδηγεί σε αυτή τη μικρή συρρίκνωση ενός μέρους του εγκεφάλου ή συμβαίνει το αντίθετο, δηλαδή τα άτομα με ανωμαλίες στην εγκεφαλική δομή έχουν τάση για παχυσαρκία.
Ο μικρότερος όγκος εγκεφάλου έχει στο παρελθόν συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο για απώλεια μνήμης και εκδήλωση άνοιας. Το κοιλιακό λίπος έχει επίσης συνδεθεί με μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη, υπέρτασης και πρόωρου θανάτου.
Ένας περιορισμός της μελέτης ήταν ότι μόνο το 5% των προσκεκλημένων να συμμετάσχουν στη μελέτη συμμετείχαν και όσοι συμμετείχαν έτειναν να είναι πιο υγιείς από όσους δεν το έκαναν, επομένως τα αποτελέσματα μπορεί να μην αντικατοπτρίζουν τον πληθυσμό στο σύνολό του.
