Στους 900.00 υπολογίζονται σχεδόν στην Ελλάδα οι ασθενείς που πάσχουν από άσθμα. Οι πάσχοντες παγκοσμίως ξεπερνούν τους 300 εκατομμύρια. Τα στοιχεία προέρχονται από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία.
Όπως δήλωσε η πνευμονολόγος-εντατικολόγος, Βάσω Ευαγγελοπούλου σε διαλέξεις για θέματα Δημόσιας Υγείας που διοργανώνει το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος το άσθμα είναι μία χρόνια φλεγμονή υπεραντιδραστικών αεραγωγών, με «ασαφείς» αιτίες.
Όπως είπε η ειδικός, οι βασικοί παράγοντες που προκαλούν ή επιδεινώνουν τα συμπτώματα του άσθματος είναι η γενετική προδιάθεση σε συνδυασμό με την έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες, οι οποίοι είναι διαφορετικοί για κάθε ασθενή, όπως η γύρη, ο καπνός του τσιγάρου, οι έντονες μυρωδιές, η υγρασία και η μούχλα, τα κύτταρα από το δέρμα ζώων, ορισμένα φάρμακα και τροφές, η ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς και το ψυχολογικό στρες.
Η κ. Ευαγγελοπούλου εξήγησε ότι «οι περισσότερες περιπτώσεις έναρξης των συμπτωμάτων στην ενήλικη ζωή αφορούν σε άσθμα που είχε ήδη αρχίσει από την παιδική ηλικία, ανεξάρτητα από το αν ήταν γνωστό στο συγκεκριμένο άτομο. Σε αρκετές περιπτώσεις το άσθμα παρουσιάζει ύφεση στην εφηβεία, εν τούτοις μπορεί να επανέλθει αργότερα».
Τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα του άσθματος είναι:
- Συριγμός (σφύριγμα) της αναπνοής
- Δυσκολία στην αναπνοή, που είναι και το πιο αναγνωρίσιμο σύμπτωμα
- Σφίξιμο στο στήθος. Οι ασθενείς συχνά βάζουν το χέρι τους μπροστά στο στήθος τους, εκφράζοντας δυσκολία στην αναπνοή
- Βήχας
- Απόφραξη αεραγωγών
Τα παραπάνω συμπτώματα μεταβάλλονται ως προς τον χρόνο εμφάνισής τους και την ένταση με την οποία εμφανίζονται, ενώ συχνά επιδεινώνονται στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Με την άσκηση. Το άσθμα στην άσκηση είναι μια διαφορετική μορφή του νοσήματος, η οποία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και θεραπεία από τον θεράποντα ιατρό.
- Κατά τη διάρκεια της νύχτας ή νωρίς το πρωί.
- Σε συγκεκριμένες εποχές και ειδικά κατά την περίοδο της άνοιξης, λόγω αυξημένης ποσότητας γύρης και σκόνης που προκαλούν ερεθισμό στους αεραγωγούς
- Σε συγκεκριμένες ιογενείς λοιμώξεις, όπως π.χ. η εποχική γρίπη, για την οποία κρίνεται απαραίτητος ο εμβολιασμός στους ασθενείς με άσθμα κατά τη χειμερινή περίοδο.
- Έπειτα από έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες. Οι ασθενείς και οι οικείοι τους πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να αναγνωρίζουν τους παράγοντες αυτούς που επιδεινώνουν τα συμπτώματα τους, προκειμένου να τους αποφεύγουν.
Η αντιμετώπιση του άσθματος
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος των οικείων προσώπων, ειδικά στις περιπτώσεις που ο ασθενής είναι ανήλικος, καθώς η αποδοχή, η ετοιμότητα και η ψυχραιμία τους σε περίπτωση εξάρσεων, διευκολύνει την ομαλή έκβαση και την ταχεία ανάρρωση του ασθενούς.
«Για την επιτυχή διαχείριση του άσθματος, ο ασθενής θα πρέπει να συνεργαστεί στενά με τον γιατρό του. Ο γιατρός είναι υπεύθυνος για τη διάγνωση, την αξιολόγηση της βαρύτητας του νοσήματος, την τακτική παρακολούθηση του ασθενούς και τη χορήγηση εξατομικευμένης θεραπευτικής αγωγής.
Επιπλέον, ο θεράπων ιατρός είναι εκείνος που θα αναλάβει την επιμόρφωση του ασθενούς σε θέματα κατανόησης του ίδιου του νοσήματος, προκειμένου στη συνέχεια να δημιουργήσουν από κοινού το σχέδιο διαχείρισης του άσθματος.
Τα χαρακτηριστικά της επιτυχούς διαχείρισης του άσθματος είναι:
- Απαλλαγή από συχνά ή πολύ ενοχλητικά συμπτώματα
- Ανάγκη για χρήση βραχείας δράσης βρογχοδιασταλτικών (SABA), λιγότερο από δύο φορές την εβδομάδα
- Νυχτερινές αφυπνίσεις λιγότερο από δύο φορές τον μήνα
- Χρήση από του στόματος κορτικοειδή (κορτιζόνη) λιγότερο από μία φορά τον χρόνο
- Επισκέψεις στα επείγοντα λιγότερο από μία φορά τον χρόνο
- Βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας
- Διατήρηση των καθημερινών δραστηριοτήτων (εργασία, σχολείο, άσκηση)
Πρακτικές οδηγίες
Στους ασθενείς συνιστάται να διατηρούν φυσιολογικό βάρος, καθώς οι υπέρβαροι φαίνεται να κάνουν συχνότερες κρίσεις άσθματος.
Πριν από τη σωματική άσκηση συνιστάται η χρήση βραχείας δράσης φαρμάκων (SABA), επιπλέον από την κανονική φαρμακευτική αγωγή, προκειμένου να προληφθεί η κρίση στην άσκηση.
Η υγρασία του περιβάλλοντος που βρίσκονται οι ασθενείς θα πρέπει να είναι μεταξύ 40-50%, ενώ το κάπνισμα και η παρουσία σε χώρους με καπνό από τσιγάρα πρέπει να αποφεύγεται επειδή πολύ συχνά προκαλεί παροξύνσεις.
Συνιστάται, τέλος, η επαρκής ενημέρωση για τα συστατικά των έτοιμων γευμάτων που καταναλώνονται, καθώς και η επιμελής και τακτική καθαριότητα του χώρου διαβίωσης, των καλυμμάτων σε στρώματα και μαξιλάρια, των λούτρινων παιχνιδιών και του φίλτρου των κλιματιστικών.
