Είναι γνωστό από καιρό ότι δεν είναι ίδιες όλες οι αθηρωματικές πλάκες που αναπτύσσονται μέσα στις αρτηρίες. Είναι επίσης γνωστό ότι μετά τη είσοδο της “κακής” χοληστερόλης -και συγκεκριμένα των σωματιδίων LDL- μέσα στα τοιχώματα των αρτηριών, η πλάκα αναπτύσσεται με τη συμμετοχή του ανοσοποιητικού συστήματος.
Κάποια στιγμή η πλάκα σπάει, δημιουργείται θρόμβος αίματος και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμικό επεισόδιο, καρδιακό ή εγκεφαλικό ενώ μπορεί επίσης να προκληθεί πνευμονική εμβολή.
Η στόχευση συγκεκριμένων κυττάρων του ανοσοποιητικού στην αθηρωματική πλάκα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Ένας ειδικός τύπος ανοσοκυττάρου απαντάται συχνότερα στην αθηρωματική πλάκα σε ασθενείς που είχαν πρόσφατο εγκεφαλικό επεισόδιο ή μίνι-εγκεφαλικό επεισόδιο, σύμφωνα με προκαταρκτική έρευνα που παρουσιάστηκε στα Scientific Sessions 2019, της American Heart Association, μια πρώτη παγκόσμια ανταλλαγή των εξελίξεων στην αρτηριοσκλήρωση, θρόμβωση, αγγειακή βιολογία, περιφερική αγγειακή νόσο, αγγειακή χειρουργική και λειτουργική γονιδιωματική.
Το εύρημα αυτό εγείρει το ενδεχόμενο ότι η στοχευμένη ανοσοθεραπεία θα μπορούσε κάποια μέρα να μειώσει την εμφάνιση καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.
“Παρά τις δεκαετίες έρευνας, δεν γνωρίζουμε πώς να προβλέπουμε και να εμποδίζουμε τη ρήξη της αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες”, δήλωσε η Chiara Giannarelli, επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής στο Mt. Sinai Medical Center στη Νέα Υόρκη. “Έχουμε κατανοήσει καλύτερα πολλά χαρακτηριστικά της ραγισμένης πλάκας, αλλά λίγα είναι γνωστά για το πώς και ποιοι μεμονωμένοι τύποι κυττάρων συμβάλλουν περισσότερο στις ρήξεις που προκαλούν εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή προσβολή”.
Αρκετά Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού βρίσκονται στις προχωρημένες πλάκες
Σε δύο ξεχωριστές ομάδες ασθενών, οι ερευνητές ανέλυαν την αθηρωματική πλάκα από συνολικά 38 ασθενείς (μέση ηλικία 72 ετών, 40% γυναίκες) που υποβλήθηκαν σε μια διαδικασία απομάκρυνσης της πλάκας η οποία περιορίζει το άνοιγμα στις καρωτιδικές αρτηρίες μειώνοντας την παροχή αίματος στον εγκέφαλο. Μερικοί ασθενείς δεν είχαν συμπτώματα, ενώ άλλοι είχαν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή μίνι εγκεφαλικό επεισόδιο τους προηγούμενους έξι μήνες.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά μια τεχνική που ονομάζεται κυτταρομετρία μάζας για να βρουν τη βασική κυτταρική σύνθεση του ιστού της πλάκας σε 15 ασθενείς. “Βρήκαμε μια απροσδόκητη κυριαρχία των Τ-κυττάρων σε αυτή την πλάκα”, δήλωσε η Dawn Fernandez, από την Ιατρική Σχολή του Icahn στη Νέα Υόρκη. “Αυτά τα ευρήματα στην πλάκα ήταν διαφορετικά και δεν σχετίζονταν με τα επίπεδα Τ-κυττάρων που βρέθηκαν στα δείγματα αίματος των ασθενών”.
Οι ερευνητές επέκτειναν τα ευρήματα σε μια δεύτερη ανάλυση κυτταρομετρίας μάζας για να μελετήσουν τους υπόλοιπους 23 ασθενείς. Χρησιμοποίησαν επίσης τεχνολογία αιχμής για να αναλύσουν τη γονιδιακή έκφραση σε όλα τα μεμονωμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στην πλάκα και για να μελετήσουν τη λειτουργία τους.
Βρήκαν ότι:
- Τα Τ-κύτταρα κυριαρχούν στις προχωρημένες πλάκες.
- Ένας υποτύπος κυττάρων Τ, που ονομάζονται CD4-θετικά κύτταρα μνήμης (CD4-positive effector memory cells), ήταν πιο συνηθισμένος σε ασθενείς που είχαν προηγουμένως εγκεφαλικό επεισόδιο ή μίνι-εγκεφαλικό επεισόδιο.
“Αυτή η ανάλυση υπογραμμίζει ότι υπάρχει εντοπισμένη φλεγμονή που κατευθύνεται από κύτταρα Τ σε αρτηριοσκληρωτική πλάκα που δεν σχετίζεται με οποιαδήποτε συστηματική ανοσολογική αντίδραση”, δήλωσε η Giannarelli. Είπε επίσης ότι τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα υπό το πρίσμα της προηγούμενης έρευνας για τις καρδιακές παθήσεις που στοχεύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Σε αποτελέσματα που η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία θεωρούσε μία από τις κορυφαίες προόδους του 2017, η πολυκεντρική δοκιμή CANTOS διαπίστωσε ότι οι καρδιακές προσβολές και τα εγκεφαλικά επεισόδια θα μπορούσαν να μειωθούν δίνοντας ένα φάρμακο, την κανακινουμάμπη (canakinumab), η οποία μειώνει τη φλεγμονή με τη στόχευση της ανοσοκυτταρικής ιντερλευκίνης-1 βήτα. Η ιντερλευκίνη-1 βήτα είναι μέρος του έμφυτου ανοσοποιητικού συστήματος παρέχοντας την πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού έναντι βακτηριδίων ή άλλων ξένων ουσιών.
“Αυτή η μελέτη ορόσημο απέδειξε τελικά τη φλεγμονώδη θεωρία των καρδιακών παθήσεων”, δήλωσε η Giannarelli. “Η μελέτη μας διαπίστωσε ότι η αθηρωματική πλάκα σε ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι γεμάτη με Τ-κύτταρα που αποτελούν μέρος του προσαρμοστικού ανοσοποιητικού συστήματος, μια εξειδικευμένη δεύτερη γραμμή άμυνας στο σώμα, γεγονός που μπορεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε τελικά στόχους για νέες ανοσοθεραπείες κατά τα τελευταία στάδια της αθηροσκλήρωσης”.
Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το αμερικανικό National Heart, Lung, and Blood Institute.
