Η καρδιά είναι μια αντλία, περίπου στο μέγεθος της γροθιάς. Η συστολή του καρδιακού μυός παράγει μια δύναμη, προκαλώντας πίεση στα αιμοφόρα αγγεία μας, η οποία οδηγεί τη ροή του αίματος στο σώμα. Αυτή η ροή λειτουργεί συνεχώς για την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στα όργανα μέσω των αρτηριών και επίσης απομακρύνει τα απορρίμματα μέσω των φλεβών μας. Τα προβλήματα αρχίζουν όταν η πίεση γίνει τόσο μεγάλη που αρχίζει να προκαλεί βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία και να αυξάνει το φόρτο εργασίας της καρδιάς.
Για να μετρήσετε την αρτηριακή σας πίεση σε κατάσταση ηρεμίας, μια περιχειρίδα τυλίγεται γύρω από τον βραχίονα και συνδέεται με μια αυτόματη συσκευή, αλλά ο γιατρός σας μπορεί να προτιμά να χρησιμοποιεί ένα στηθοσκόπιο και ένα σφυγμομανόμετρο. Μια φυσιολογική πίεση αίματος στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι περίπου 120/70 mmHg (χιλιοστά υδραργύρου). Η συστολική πίεση -ο ανώτερος αριθμός σε μια ανάγνωση της πίεσης του αίματος- μετρά πόσο σκληρά η καρδιά αντλεί αίμα στις αρτηρίες. Η διαστολική πίεση -ο κατώτερος αριθμός- υποδεικνύει την πίεση στις αρτηρίες όταν η καρδιά ηρεμεί ανάμεσα στους χτύπους της.
Η αρτηριακή πίεση δεν είναι σταθερή κατά τη διάρκεια του 24ώρου, αλλά διακυμαίνεται αναλόγως της δραστηριότητας του κάθε ατόμου. Κατά τη σωματική άσκηση, την κίνηση, τη συγκίνηση και το στρες, η πίεση ανεβαίνει και μπορεί να φτάσει μέχρι και 180/100 mmHg, κάτι που θεωρείται φυσιολογική ανταπόκριση της πίεσης αναλόγως των αναγκών του οργανισμού, ενώ αντιθέτως, κατά την ανάπαυση ή το βαθύ ύπνο ελαττώνεται.
Αλλά αυτό που θεωρείται ένα υγιές εύρος μπορεί να εξαρτηθεί από το πού στον κόσμο είστε. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η αρτηριακή πίεση θεωρούνταν υψηλή αν ήταν πάνω από 140/90 mmHg αλλά το 2017 το όριο άλλαξε περιλαμβάνοντας μετρήσεις πάνω από 130/80 mmHg.
Καθώς μεγαλώνουμε, πολλοί άνθρωποι έχουν μια σχετική αύξηση της αρτηριακής πίεσης, κλινικά αναφερόμενης ως υπέρταση. Γνωρίζουμε ότι καθώς γερνάμε το δέρμα μας χάνει την ελαστική του ικανότητα και εμφανίζει ρυτίδες. Τα αιμοφόρα αγγεία επίσης γερνούν και χάνουν την ελαστικότητά τους, πράγμα που οδηγεί σε αυτό που συχνά ονομάζεται “δυσκαμψία” ή “σκλήρυνση” των αιμοφόρων αγγείων. Η συσσώρευση ασβεστίου στις αρτηρίες -ονομάζεται ασβέστωση ή αποτιτάνωση- επίσης σκληραίνει τις αρτηρίες. Η κατάσταση επιδεινώνεται από τη συσσώρευση ουσιών μέσα στο τοίχωμα των αρτηριών με την πάροδο του χρόνου, γνωστό ως αθήρωμα. Αυτή η συσσώρευση μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως αθηροσκλήρωσης, μειώνει το εσωτερικό άνοιγμα της αρτηρίας και περιορίζει τη ροή του αίματος.
Η αθηρωματκή πλάκα σε μια αρτηρία μπορεί να σπάσει και να δημιουργηθεί θρόμβος ο οποίος να μπλοκάρει τη ροή του αίματος οδηγώντας σε ένα οξύ ή χρόνιο πρόβλημα. Εάν ο θρόμβος προκληθεί σε μια στεφανιαία αρτηρία, η οποία προμηθεύει τον καρδιακό μυ με οξυγόνο θα έχει ως αποτέλεσμα καρδιακή προσβολή ή πόνο στο στήθος γνωστό ως στηθάγχη. Μια απόφραξη καρωτιδικής αρτηρίας -υπάρχουν δύο τέτοιες αρτηρίες στο λαιμό- θα μειώσει τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλό και μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο.
Πότε η αρτηριακή πίεση είναι υψηλή
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η αρτηριακή πίεση θα ταξινομηθεί ως υψηλή όταν η μέτρηση δείξει πάνω από τα 140/90 mmHg. Αυτό θα οδηγήσει σε μια δεύτερη μέτρηση και μια τρίτη μέτρηση. Εάν υπάρχουν σημαντικές διαφορές, καταγράφεται η χαμηλότερη ανάγνωση. Εάν τελικά είναι πάνω από τα 140/90 mmHg, η διάγνωση είναι υπέρταση.
Υπάρχουν διαφορετικές βαθμίδες υψηλής αρτηριακής πίεσης. Η υπέρταση σταδίου 1 είναι όταν η κλινική πίεση του αίματος είναι 140/90 mmHg ή υψηλότερη. Η υπέρταση σταδίου 2 είναι όταν η αρτηριακή πίεση είναι πάνω από 160/100. Αυτοί με σοβαρή υπέρταση έχουν κλινική συστολική αρτηριακή πίεση πάνω 180 mmHg ή διαστολική αρτηριακή πίεση πάνω από 110 mmHg.
Ωστόσο, το American College of Cardiology και η American Heart Association, το συμβουλευτικό σώμα στις ΗΠΑ, μείωσαν δραστικά τα κατώτατα όρια για τη διάγνωση της υπέρτασης. Στις ΗΠΑ, η υπέρταση σταδίου 1 χαρακτηρίζεται ως συστολική πίεση πάνω από τα 130 mmHg και σταδίου 2 πάνω από τα 140 mmHg. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την αλλαγή, στις ΗΠΑ πάνω από το 46% του ενήλικου πληθυσμού έχει υψηλή αρτηριακή πίεση.
Παράγοντες κινδύνου
Η ιδέα της μείωσης των κατώτατων ορίων της υψηλής αρτηριακής πίεσης στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει προωθηθεί επίσης. Ο λόγος είναι ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί βασικό παράγοντα για την πρόβλεψη του κινδύνου για καρδιαγγειακό πρόβλημα.
Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου είναι μη τροποποιήσιμοι όπως η ηλικία, η φυλή, το φύλο, το οικογενειακό ιστορικό και η γενετική, ωστόσο άλλα μπορούν να τροποποιηθούν. Οι παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η διατροφή, μπορούν να επηρεάσουν την αρτηριακή σας πίεση. Μια κλινική μελέτη με την επωνυμία SPRINT (Systolic Blood Pressure Intervention Trial) περιέλαβε 9.361 άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών με τουλάχιστον έναν καρδιαγγειακό παράγοντα κινδύνου ή με προϋπάρχουσα νεφρική νόσο που λάμβαναν φάρμακα για να μειώσουν την αρτηριακή πίεση σύμφωνα με τις νέες οδηγίες των ΗΠΑ.
Η SPRINT πέτυχε 25% μείωση του κινδύνου θανάτου κατά τη διάρκεια της εξαετούς παρακολούθησης μεταξύ των ατόμων που έλαβαν έντονη θεραπεία για να φτάσουν το στόχο των 120 mmHg, σε σύγκριση με τα άτομα που έλαβαν θεραπεία για να φτάσουν τα 140 mmHg. Αυτό οδήγησε σε πρόωρο τερματισμό της μελέτης καθώς έδειξε ένα προφανές όφελος από τη μείωση της πίεσης ηρεμίας έως τα 120 mmHg ή λιγότερο και έδωσε 30% χαμηλότερο σχετικό κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων όπως εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή προσβολή. Ως εκ τούτου υπάρχει ένα σαφές επιχείρημα για να διατηρηθεί μια αρτηριακή πίεση ηρεμίας γύρω στα 120/70 mmHg ως στόχος για όλους μας.
Ποιο είδος πίεσης όμως είναι το πιο επικίνδυνο;
Δεκαετίες έρευνας έδειξαν ότι η υψηλή συστολική αρτηριακή πίεση είναι πιο πιθανό να έχει αρνητικές επιπτώσεις. Ως αποτέλεσμα, οι κατευθυντήριες γραμμές επικεντρώνονταν στον ανώτερο αριθμό της πίεσης, με ορισμένους ειδικούς να λένε ότι η διαστολική τιμή μπορούσε να αγνοηθεί. Η διαμάχη έχει διαρκέσει πολύ για το αν η συστολική αρτηριακή πίεση, ή η διαστολική αρτηριακή πίεση ή και οι δύο συμβάλλουν στον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Ωστόσο και οι δύο μετρήσεις προβλέπουν ανεξάρτητα η μια από την άλλη τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Αυτό έδειξε μια πολύ μεγάλη μελέτη που περιελάμβανε πάνω από 36 εκατομμύρια αναγνώσεις της πίεσης αίματος σε 1,3 εκατομμύρια ενήλικα άτομα. Η μελέτη αυτή, η μεγαλύτερη του είδους, ήρθε σε αντίθεση με προηγούμενες δεκαετίες έρευνας που έδειχναν ότι η υψηλή συστολική πίεση είναι πιθανότερο από τη διαστολική πίεση να έχει αρνητικές επιπτώσεις. Η μελέτη βρήκε πράγματι ότι η συστολική πίεση έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο, αλλά και οι δύο πιέσεις επηρεάζουν έντονα τον κίνδυνο της καρδιακής προσβολής ή τους εγκεφαλικού επεισοδίου. Τα αποτελέσματα είναι επίσης σύμφωνα με τα ευρήματα της SPRINT.
