Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από οστεοπενία (χαμηλή οστική πυκνότητα) ή οστεοπόρωση, με συνέπεια να κινδυνεύουν από κάταγμα. Εκτιμάται ότι μετά την ηλικία των 50 ετών, περίπου οι μισές γυναίκες και το 25% των ανδρών θα πάθουν κάποιο κάταγμα στη ζωή τους λόγω οστεοπόρωσης.
Το κάταγμα ισχίου είναι ο σοβαρότερος τύπος οστεοπορωτικού κατάγματος, με κατά προσέγγιση 30% κίνδυνο θανάτου το 12άμηνο μετά το κάταγμα του ισχίου. Η συχνότητα κατάγματος του ισχίου αυξάνεται εκθετικά με την ηλικία, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών ηλικίας 60 ετών και άνω και των ανδρών ηλικίας 70 ετών και άνω. Το ερώτημα είναι πώς μπορεί κανείς να προλάβει ένα κάταγμα. Η συνδυασμένη συμπλήρωση με 800 IU βιταμίνης D και 1.200 mg ασβεστίου την ημέρα συνιστάται για την πρόληψη των καταγμάτων σε ηλικιωμένους που ζουν σε ιδρύματα και σε ασθενείς με χαμηλή κατάσταση βιταμίνης D.
Το ασβέστιο είναι ζωτικό για την υγεία των οστών ενώ η βιταμίνη D βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου και παράλληλα υποστηρίζει τη μυϊκή λειτουργία, ώστε να αποφεύγονται οι πτώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε κάταγμα.
Μπορούν όμως πράγματι τα συμπληρώματα βιταμίνης D ή τα συμπληρώματα ασβεστίου να μειώσουν την πιθανότητα ενός κατάγματος; Μια βρετανική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό JAMA Network Open βρήκε ότι η βιταμίνη D φαίνεται να χρειάζεται το ασβέστιο για να ασκήσει το προληπτικό της αποτέλεσμα.
Η μετα-ανάλυση περιέλαβε 28 μελέτες και βρήκε ότι οι άνθρωποι με υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα τους είναι όντως λιγότερο πιθανό να πάθουν κάταγμα οστού μέσα στα επόμενα 5-15 χρόνια αλλά τα συμπληρώματα βιταμίνης D από μόνα τους δεν ωφελούν.
Οι μελέτες παρατήρησης
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή επιδημιολογίας Robert Clarke του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανέλυσαν 11 μελέτες παρατήρησης που παρακολούθησαν 34.243 άτομα για αρκετά χρόνια (39.141 συμμετέχοντες, 6.278 συνολικά κατάγματα και 2.367 κατάγματα ισχίου).
Διαπιστώθηκε ότι όσο υψηλότερη ήταν η συγκέντρωση της βιταμίνης D στο αίμα, τόσο μικρότερος ήταν ο κίνδυνος κατάγματος. Για κάθε υψηλότερη συγκέντρωση κατά 10,0 ng / mL στη βιταμίνη D, και συγκεκριμένα στο μόριο 25(OH)D, υπήρχε μείωση των καταγμάτων γενικά κατά 7% και μείωση των καταγμάτων ισχίου κατά 20%.
Συμπληρώματα βιταμίνης D
Εκτός από τις παραπάνω μελέτες παρατήρησης, οι ερευνητές περιέλαβαν άλλες 11 κλινικές μελέτες ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο (34.243 συμμετέχοντες, 2.843 συνολικά κατάγματα, 740 κατάγματα ισχίου) στις οποίες είχε χορηγηθεί βιταμίνη D (ημερήσια ή διαλείπουσα δόση 400-30.000 IU) αποδίδοντας μια μέση διαφορά στη συγκέντρωση της 25(OH)D κατά 8,4 ng / mL). Δεν βρέθηκε μειωμένος κίνδυνος για κάταγμα λόγω των συμπληρωμάτων βιταμίνης D.
Δεν υπήρξαν ενδείξεις ότι η βιταμίνη D από μόνη της μειώνει τον κίνδυνο κατάγματος αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι οι δοκιμές περιορίστηκαν από την διαλείπουσα δοσολογία και τις χαμηλές ημερήσιες δόσεις της βιταμίνης D. Να σημειωθεί ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D των 400 IU, καθημερινά, αυξάνουν τυπικά τη συγκέντρωση της 25(OH)D μόνο από 2,8 έως 4,0 ng / mL. Απαιτούνται δόσεις των 2.000 IU την ημέρα για να αυξηθεί η συγκέντρωση της 25(OH)D κατά περίπου 20,0 ng / mL
Συμπληρώματα βιταμίνης D και ασβεστίου
Η μετα-ανάλυση περιέλαβε επίσης 6 κλινικές μελέτες ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο (49.282 συμμετέχοντες, 5.449 συνολικά κατάγματα και 730 κατάγματα ισχίου) που περιέλαβε τόσο συμπληρώματα βιταμίνης D (ημερήσιες δόσεις 400-800 IU, που αύξησαν τη συγκέντρωση της 25(OH)D κατά 9,2 ng / mL) όσο και ασβεστίου (ημερήσιες δόσεις 1000-1200 mg),
Διαπιστώθηκε ότι όσοι λάμβαναν το συνδυασμό των δύο συμπληρωμάτων, είχαν κατά μέσο όρο 6% μικρότερο κίνδυνο οποιουδήποτε κατάγματος και 16% μικρότερο κίνδυνο κατάγματος του ισχίου, σε σχέση με όσους δεν λάμβαναν καθόλου συμπληρώματα D και ασβεστίου ή με όσους είχαν λάβει εικονικά χάπια.
Η ανασκόπηση δείχνει ότι δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένει κανείς από τη βιταμίνη D να προστατεύσει από τα κατάγματα από μόνη της, ιδίως αν υπάρχει οστεοπόρωση.
Για να μειωθεί ο κίνδυνος οστεοπόρωσης, οι άνθρωποι πρέπει να ενισχύσουν την οστική μάζα, κάτι που απαιτεί τακτική σωματική άσκηση, καθώς επίσης αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικού αλκοόλ.
Η βιταμίνη D λαμβάνεται με φυσικό τρόπο από ορισμένες τροφές, αλλά κυρίως συντίθεται στο δέρμα όταν αυτό εκτίθεται στις ακτίνες του ηλίου.
Πηγή: Vitamin D and Calcium for the Prevention of Fracture, A Systematic Review and Meta-analysis.
