Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει συγκεκριμένες βιολογικές διαδρομές που οδηγούν σε γήρανση με την πάροδο του χρόνου. Ποιος είναι ο δικός σας τύπος τη γήρανσης;
Αυτό το ερώτημα θα μπορούσε να αποκτήσει νέο νόημα, χάρη στους επιστήμονες που έχουν κατηγοριοποιήσει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι γερνούν, αναφέρει μια νέα μελέτη από τη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ.
“Γνωρίζουμε ήδη ότι υπάρχουν αρκετοί μοριακοί και κλινικοί δείκτες”, δήλωσε ο Michael Snyder, καθηγητής γενετικής. “Αλλά θέλουμε να μάθουμε περισσότερα για τη γήρανση από όσα μπορούμε να μάθουμε από τους μέσους όρους του πληθυσμού.
Τι συμβαίνει σε ένα άτομο όσο μεγαλώνει; Ο Snyder και η ομάδα του εξέτασε τον ιατρικό προφίλ μιας ομάδας 43 υγιών ανδρών και γυναικών ηλικίας 34-68, λαμβάνοντας εκτεταμένες μετρήσεις της μοριακής τους βιολογίας, τουλάχιστον πέντε φορές σε διάστημα δύο ετών. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι γενικώς γερνούν μέσω ορισμένων βιολογικών οδών -μεταβολικά, ανοσοποιητικά, ηπατικά και νεφρικά.
Τα άτομα που γερνούν μέσω μεταβολικών παραγόντων, για παράδειγμα, μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για διαβήτη ή να εμφανίσουν σημάδια αυξημένης αιμοσφαιρίνης A1c, ένα μέτρο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
Τα άτομα με ανοσοποιητικό τύπο γήρανσης, από την άλλη πλευρά, μπορεί να δημιουργούν υψηλότερα επίπεδα φλεγμονωδών δεικτών ή να είναι πιο επιρρεπή σε ασθένειες που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα καθώς μεγαλώνουν. Αλλά οι τύποι γήρανσης δεν είναι αμοιβαία αποκλεισμένοι και ένας μεταβολικός γηρεότυπος μπορεί να συνυπάρχει με έναν ανοσοποιητικό γηρεότυπο, για παράδειγμα.
Με τη χρήση αίματος, κοπράνων και άλλων βιολογικών δειγμάτων, η μελέτη παρακολούθησε τα επίπεδα ορισμένων μικροβίων και βιολογικών μορίων, όπως πρωτεΐνες, μεταβολίτες και λιπίδια, στους συμμετέχοντες σε διάστημα δύο ετών, παρακολουθώντας τον τρόπο με τον οποίο άλλαξαν τα επίπεδα με την πάροδο του χρόνου.
“Η μελέτη μας καταγράφει μια πολύ πιο ολοκληρωμένη άποψη για το πώς γερνάμε μελετώντας ένα ευρύ φάσμα μορίων και λαμβάνοντας πολλαπλά δείγματα κατά τη διάρκεια των δύο ετών από κάθε συμμετέχοντα”, δήλωσε ο Snyder. “Είμαστε σε θέση να δούμε σαφή μοτίβα για το πώς τα άτομα βιώνουν τη γήρανση σε μοριακό επίπεδο, και υπάρχει αρκετή διαφορά”. Διαφορές υπάρχουν όχι μόνο στους τρόπους που γηράσκει κάποιος, αλλά και στον ρυθμό γήρανσης.
“Ο τύπος γήρανσης είναι κάτι περισσότερο από μια ετικέτα, μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να μειώσουν τους παράγοντες κινδύνου για την υγεία τους και να βρουν τις περιοχές στις οποίες είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα στη γραμμή της ζωής”, ανέφερε ο Snyder. “Το πιο σημαντικό, η μελέτη μας δείχνει ότι είναι δυνατό να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο γερνάμε προς το καλύτερο. Αρχίζουμε να κατανοούμε πώς συμβαίνει αυτό με τη συμπεριφορά, αλλά θα χρειαστούμε περισσότερους συμμετέχοντες και περισσότερες μετρήσεις με την πάροδο του χρόνου”.
Τα τέσσερα είδη γήρανσης
Ακριβώς επειδή ένα άτομο ανήκει σε έναν ή περισσότερους από τους τέσσερις τύπους γήρανσης -μεταβολικό, ανοσοποιητικό, ηπατικό και νεφρικό- δεν σημαίνει ότι δεν γερνά επίσης και με άλλα βιολογικά μονοπάτια, είπε ο Snyder. Ο γηρεότυπος δηλώνει τις οδούς στις οποίες οι αυξήσεις στους βιοδείκτες είναι πιο έντονες.
Η μελέτη εξέτασε επίσης τις διαφορές στη γήρανση μεταξύ υγιών και ατόμων αντίσταση στην ινσουλίνη (που χρειάζονται περισσότερη ινσουλίνη για να επεξεργαστούν τη γλυκόζη). “Οι διαφορές στη γήρανση μεταξύ υγιών και ανθεκτικών στην ινσουλίνη ατόμων είναι κάτι που δεν έχει εξεταστεί ποτέ πριν», είπε ο Snyder. “Διαπιστώσαμε ότι υπήρχαν περίπου 10 μόρια που διέφεραν σημαντικά μεταξύ αντρών ευαίσθητων στην ινσουλίνη και ανθεκτικών στην ινσουλίνη καθώς γηράσκουν”. Πολλοί από αυτούς τους δείκτες εμπλέκονταν με την ανοσοποιητική λειτουργία και τη φλεγμονή.
Ίσως το πιο συναρπαστικό είναι ότι δεν έχουν όλοι στη μελέτη δείξει αύξηση ορισμένων δεικτών γήρανσης κατά τη διάρκεια των δύο ετών. Σε μερικούς ανθρώπους, οι δείκτες αυτοί μειώθηκαν, τουλάχιστον για μικρό χρονικό διάστημα, όταν άλλαξαν τη συμπεριφορά τους -παρότι ο χρόνος πέρασε. Οι ερευνητές είδαν αυτό το φαινόμενο να εμφανίζεται σε μια σειρά από σημαντικά κλινικά μόρια, όπως η αιμοσφαιρίνη A1c και η κρεατίνη (δείκτης για τη λειτουργία των νεφρών), μεταξύ ενός μικρού υποσυνόλου συμμετεχόντων. Σε αυτό το υποσύνολο, δήλωσε ο Snyder, υπήρχαν άτομα που έκαναν αλλαγές στον τρόπο ζωής για να επιβραδύνουν τη γήρανση τους.
Μεταξύ εκείνων που εμφάνισαν μειωμένα επίπεδα αιμοσφαιρίνης A1c, πολλοί είχαν χάσει βάρος μέσω διαιτητικών αλλαγών. Κάποιοι στους οποίους μειώθηκε η κρεατίνη, υποδεικνύοντας βελτίωση της λειτουργίας των νεφρών, λάμβαναν στατίνες. Για μερικούς ανθρώπους, δεν υπήρχαν προφανείς αλλαγές στη συμπεριφορά, αλλά οι ερευνητές εξακολούθησαν να παρατηρούν μειωμένο ρυθμό γήρανσης. Υπήρχε επίσης μια χούφτα ανθρώπων που διατήρησαν βραδύτερο ρυθμό γήρανσης από το μέσο όρο καθόλη τη διάρκεια της μελέτης, κάτι που οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν.
Ο ίδιος ο Snyder συμμετέχει στις μελέτες του. “Ήμουν λίγο απογοητευμένος που έβλεπα ότι γηράσκω σύμφωνα με το μέσο όρο”, είπε. Είχε συγκεντρώσει δεδομένα για τον εαυτό του από τα τέλη του 2016. Ξεκίνησε να ασκείται με βάρη ακριβώς εκείνη την εποχή, είπε, και ήταν ενδιαφέρον να δει αν αυτό επηρέασε τη γήρανση την επόμενη χρονιά”.
