Η καφεΐνη είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο ψυχοδραστικό διεγερτικό στον κόσμο και βρίσκεται κυρίως στον καφέ, το τσάι, τα αναψυκτικά / ενεργειακά ποτά και τη σοκολάτα.
Όμως, ενώ οι περισσότεροι από εμάς καταναλώνουμε καφεΐνη σε ασφαλείς, δόσεις, πρόκειται για μια εξαιρετικά ισχυρή ουσία που μπορεί να είναι επικίνδυνη εάν την πάρετε σε μεγάλη δοσολογία.
Ο FDA προειδοποιεί ότι ένα κουταλάκι του γλυκού σκόνη καφεΐνης ισοδυναμεί με περίπου με 28 φλιτζάνια καφέ, κάτι που εξηγεί γιατί η πώληση συμπληρωμάτων σε σκόνη καφεΐνης σε μαζική μορφή έχει απαγορευτεί στις ΗΠΑ και αλλού.
Αυτές οι απαγορεύσεις προέκυψαν μετά από θανάτους τα τελευταία χρόνια που συνδέονταν με υπερβολικές δόσεις καφεΐνης, γεγονός που οδήγησε σε αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τη διαθεσιμότητα της καφεΐνης σε σκόνη.
Μια ιατρική περίπτωση στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει γιατί η ανησυχία είναι δικαιολογημένη και τι μπορεί να συμβεί όταν οι άνθρωποι καταπίνουν τεράστιες ποσότητες σκόνη καφεΐνης.
Η σχετική αναφορά που δημοσιεύθηκε στο BMJ Case reports από μια ομάδα γιατρών με επικεφαλής τη Rebecca Harsten, από το Queen Elizabeth Hospital, στο Λονδίνο, περιγράφει την εμπειρία μιας 26χρονης ασθενούς που εμφανίστηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης περίπου τρεις ώρες μετά την κατάποση δύο κουταλιών της σούπας σκόνη καφεΐνης (περίπου 20 γραμμάρια). Αυτό σημαίνει ότι η δόση ήταν 50 έως 60 φλιτζάνια καφέ, και όπως αναφέρουν η Harsten και οι συν-συγγραφείς της, είναι κάτι παραπάνω από αρκετό για να σκοτώσει ένα άτομο.
“Η λήψη καφεΐνης μεγαλύτερη από 1-2 γρ. προκαλεί σημαντικές τοξικές επιδράσεις”, γράφουν οι ερευνητές στην εργασία τους. “Θανατηφόρα δοσολογία καφεΐνης έχει εμφανιστεί μετά από κατάποση άνω των 5 γρ. ή με συγκεντρώσεις καφεΐνης στο αίμα άνω των 80 mg / L”.
Η ασθενής ήταν απίστευτα τυχερή που επέζησε του συμβάντος, δεδομένου ότι οι γιατροί κατέγραψαν πολύ υψηλή συγκέντρωση στην πρώτη μέτρηση της καφεΐνης στο αίμα της, που έδειξε επίπεδα 47,1 mg / L επτά ώρες μετά τη δοκιμασία της. Όπως ανέφερε η ερευνητική ομάδα, οι μέγιστες συγκεντρώσεις καφεΐνης ήταν πιθανώς υψηλότερες πριν από αυτό το χρονικό σημείο.
Λίγες ώρες νωρίτερα, όταν η γυναίκα έφτασε στο τμήμα επείγουσας ανάγκης, αντιμετώπιζε αίσθημα παλμών, εφίδρωση, άγχος και δυσκολία στην αναπνοή. Οι γιατροί διαπίστωσαν ότι είχε ασυνήθιστα γρήγορο καρδιακό ρυθμό και χαμηλή αρτηριακή πίεση και βίωνε υπεραερισμό και έμετο. Ένα ΗΚΓ αποκάλυψε ότι είχε μια μορφή ανώμαλου καρδιακού ρυθμού που ονομάζεται πολυμορφική κοιλιακή ταχυκαρδία και τα τεστ έδειξαν συσσώρευση οξέος στο σώμα της -κάτι που ονομάζεται μεταβολική οξέωση (metabolic acidosis)- μαζί με αναπνευστική αλκάλωση (ανισορροπία διοξειδίου του άνθρακα και οξυγόνου στο αίμα) και υψηλό αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων.
Στην ασθενή χορηγήθηκε θεραπεία αντικατάστασης υγρών και ηλεκτρολυτών, αλλά καθώς η κατάστασή της δεν βελτιώθηκε, μεταφέρθηκε στην εντατική μονάδα, ναρκώθηκε, έλαβε αιμοκάθαρση και τέθηκε σε αναπνευστήρα. Της δόθηκε επίσης ενδοφλέβια διττανθρακική θεραπεία (bicarbonate treatment) για τη διόρθωση της οξεοβασικής κατάστασης, ένα φάρμακο θειικού μαγνησίου για τον έλεγχο της αρρυθμίας της και ενεργός ξυλάνθρακα (activated charcoal) για να καθαρίσει τις τοξίνες από τα νεφρά της. Μια ορμόνη που ονομάζεται νορεπινεφρίνη (γνωστή και ως νοραδρεναλίνη) της δόθηκε επίσης για την καταπολέμηση της επίδρασης που έχει η καφεΐνη στην αρτηριακή πίεση. Επίσης της χορηγήθηκε ένα λιπαρό γαλάκτωμα που ονομάζεται intralipid αλλά όχι για τον συνήθη σκοπό του ως πηγή ενέργειας και θρεπτικών ουσιών. Τα τελευταία χρόνια, αυτή η η ουσία χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για την απομάκρυνση δυνητικά τοξικών λιποδιαλυτών συστατικών από το σώμα.
Το γεγονός ότι οι γιατροί είχαν τόσα πολλά να αντιμετωπίσουν δείχνει πόσο τοξική μπορεί να είναι η καφεΐνη. Σε υψηλές συγκεντρώσεις, είναι ένα φάρμακο που μπορεί να διαταράξει ένα ευρύ φάσμα μεταβολικών διεργασιών σε όλο το σώμα.
Ευτυχώς για τη γυναίκα, αυτός ο συνδυασμός θεραπειών λειτούργησε. Μετά από δύο ημέρες αποσωληνώθηκε, βγήκε από την αιμοκάθαρση, αλλά παρέμεινε υπό παρακολούθηση στην εντατική μονάδα για άλλη μια εβδομάδα. Ένα μήνα μετά την έξοδό της από το νοσοκομείο, οι γιατροί της λένε ότι τα πήγε καλά και έλαβε υποστήριξη από την οικογένειά της. Επισκέφτηκε επίσης τους γιατρούς της για να τους ευχαριστήσει.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι ενώ δεν υπάρχουν επίσημες οδηγίες για τη διαχείριση της υπερβολικής δόσης καφεΐνης, ο συνδυασμός intralipid και αιμοκάθαρσης θα μπορούσε “να αντιπροσωπεύει μια νέα αντιμετώπιση της απειλητικής για τη ζωή υπερβολικής δοσολογίας”.
