Η έρευνα δείχνει ότι ένα μεταβολικό υποπροϊόν που ονομάζεται TMAO και παράγεται όταν τρώμε κόκκινο κρέας και άλλα ζωικά προϊόντα βλάπτει τις αρτηρίες μας και μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην αύξηση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων καθώς γερνάμε.
Η μελέτη έγινε από ερευνητές του University of Colorado και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Hypertension της American Heart Association. Υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι μπορεί να είναι σε θέση να αποτρέψουν ή ακόμη και να αντιστρέψουν τη γήρανση των αρτηρικών που σχετίζεται με την ηλικία μέσω διατροφικών αλλαγών και στοχευμένων θεραπειών, όπως νέα συμπληρώματα διατροφής.
“Η δουλειά μας δείχνει για πρώτη φορά πώς όχι μόνο αυτή η ένωση βλάπτει άμεσα τη λειτουργία των αρτηριών, αλλά μπορεί επίσης να βοηθήσει στην εξήγηση της βλάβης στο καρδιαγγειακό σύστημα που εμφανίζεται με την ηλικία”, δήλωσε η πρώτη συγγραφέας της μελέτης Vienna Brunt, μεταδιδακτορική ερευνήτρια.
Τρώτε μια μερίδα βόειας μπριζόλας ή ένα πιάτο αυγών. Τα βακτήρια του γαστρεντερικου σωλήνα μεταβολίζουν τα αμινοξέα L-καρνιτίνη και χολίνη, και δημιουργείται ένα μεταβολικό υποπροϊόν που ονομάζεται τριμεθυλαμίνη. Στο ήπαρ η τριμεθυλαμίνη μετατρέπεται σε Ν-Οξείδιο της τριμεθυλαμίνης (TMAO) και κυκλοφορεί στο αίμα σας. Να σημειωθεί ότι τριμεθυλαμίνη περιέχουν και τα ψάρια.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα TMAO στο αίμα τους έχουν υπερδιπλάσιες πιθανότητες να έχουν καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο και τείνουν να πεθαίνουν νωρίτερα. Αλλά μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες δεν έχουν καταλάβει πλήρως το γιατί.
Βασιζόμενοι σε πειράματα σε ζώα και ανθρώπους, η Brunt και η ομάδα της ξεκίνησαν να απαντήσουν σε τρεις ερωτήσεις: Το TMAO καταστρέφει το αγγειακό μας σύστημα; Εάν ναι, πώς; Και θα μπορούσε να είναι ένας λόγος για τον οποίο η καρδιαγγειακή υγεία επιδεινώνεται -ακόμη και σε άτομα που ασκούνται και δεν καπνίζουν- καθώς μεγαλώνουμε;
Οι ερευνητές εξέτασαν το αίμα και την αρτηριακή υγεία 101 ηλικιωμένων ενηλίκων και 22 νεαρών ενηλίκων και διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα TMAO αυξάνονται σημαντικά με την ηλικία. Αυτό συμβαδίζει με μια προηγούμενη μελέτη σε ποντίκια, που έδειξε ότι το μικροβίωμα του εντέρου αλλάζει με την ηλικία, παράγοντας περισσότερα βακτήρια που βοηθούν στην παραγωγή του TMAO.
Οι ενήλικες με υψηλότερα επίπεδα TMAO στο αίμα είχαν σημαντικά χειρότερη αρτηριακή λειτουργία, η νέα μελέτη διαπίστωσε. Και έδειξε μεγαλύτερα σημάδια οξειδωτικού στρες ή βλάβες των ιστών στην επένδυση των αρτηριών τους, το ενδοθήλιο.
Όταν οι ερευνητές έδωσαν TMAO απευθείας σε νεαρά ποντίκια, τα αιμοφόρα αγγεία τους γέρασαν πιο γρήγορα. “Απλώς μπήκε στη διατροφή τους και τα έκανε να μοιάζουν με ηλικιωμένα ποντίκια”, είπε η Brunt. Η ίδια σημείωσε ότι τα ποντίκια ηλικίας 12 μηνών (που ισοδυναμούν με ανθρώπους περίπου 35 ετών) έμοιαζαν περισσότερο με ποντίκια ηλικίας 27 μηνών (ηλικίας 80 ετών σε άτομα) μετά την κατανάλωση TMAO για αρκετούς μήνες.
Τα προκαταρκτικά δεδομένα δείχνουν επίσης ότι τα ποντίκια με υψηλότερα επίπεδα TMAO παρουσιάζουν μείωση στη μάθηση και τη μνήμη, υποδηλώνοντας ότι η ένωση αυτή θα μπορούσε επίσης να διαδραματίσει ρόλο στη γνωστική μείωση που σχετίζεται με την ηλικία.
Από την άλλη πλευρά, τα ηλικιωμένα ποντίκια που έτρωγαν μια ένωση που ονομάζεται διμεθυλική βουτανόλη, (βρίσκεται σε ίχνη σε στο ελαιόλαδο, το ξύδι και το κόκκινο κρασί) είδαν την αγγειακή δυσλειτουργία τους να αντιστρέφεται. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτή η διμεθυλική βουτανόλη εμποδίζει την παραγωγή TMAO.
Η Brunt σημειώνει ότι ο καθένας -ακόμη και ένας νεαρός βίγκαν- παράγει κάποιο TMAO. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, η κατανάλωση πολλών ζωικών προϊόντων μπορεί να έχει αντίκτυπο. “Όσο περισσότερο κόκκινο κρέας τρώτε, τόσο περισσότερο ταΐζετε τα βακτήρια που παράγουν TMAO”, είπε.
Ο ανώτερος συγγραφέας Doug Seals, διευθυντής της Ολοκληρωμένης Φυσιολογίας του Εργαστηρίου Γήρανσης, στο University of Colorado, δήλωσε ότι η μελέτη ρίχνει φως στο γιατί οι αρτηρίες μας διαβρώνονται με την ηλικία, ακόμη και στους πιο υγιείς ανθρώπους.
“Η γήρανση είναι ο μοναδικός μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις, κυρίως ως αποτέλεσμα του οξειδωτικού στρες στις αρτηρίες μας”, δήλωσε ο Seals. “Αλλά τι κάνει το οξειδωτικό στρες να αναπτύσσεται στις αρτηρίες μας καθώς μεγαλώνουμε; Αυτό ήταν το μεγάλο άγνωστο. Η μελέτη προσδιορίζει αυτό που θα μπορούσε να είναι ένας πολύ σημαντικός οδηγός”.
Η ερευνητική ομάδα διερευνά τώρα περαιτέρω ενώσεις που ενδέχεται να εμποδίσουν την παραγωγή TMAO για την πρόληψη της αγγειακής μείωσης που σχετίζεται με την ηλικία.
Προς το παρόν, είπαν, μια φυτική διατροφή μπορεί διατηρήσει τα επίπεδα του TMAO υπό έλεγχο.
Πηγή: Trimethylamine-N-Oxide Promotes Age-Related Vascular Oxidative Stress and Endothelial Dysfunction in Mice and Healthy Humans. Hypertension, 2020; 76 (1): 101 DOI: 10.1161/HYPERTENSIONAHA.120.14759
