Η γήρανση συνδέεται με ασθένειες, σωματική και ψυχική αδυναμία. Ένα πρόσφατο ερευνητικό πρόγραμμα, που διεξήχθη από τον καθηγητή Stephen Harridge στο King’s College του Λονδίνου, είχε ως στόχο να γίνει κατανοητό ποιες πτυχές της γήρανσης είναι αναπόφευκτες.
Καθώς μεγαλώνουμε, τα επίπεδα φυσικής μας δραστηριότητας μειώνονται. Οι επιστήμονες προσπάθησαν να προσδιορίσουν πόσο το χαμηλό επίπεδο φυσικής δραστηριότητας συμβάλλει στη γήρανση ορισμένων συστημάτων σώματος, συμπεριλαμβανομένων των μυών, των οστών και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Εξετάστηκαν 125 άνδρες και γυναίκες ποδηλάτες, ηλικίας 55 έως 79 ετών, που είχαν διατηρήσει υψηλό επίπεδο ποδηλασίας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτοί ήταν σε θέση να ποδηλατούν 100 χλμ σε λιγότερο από 6,5 ώρες για τους άνδρες και 60 χλμ σε λιγότερο από 5,5 ώρες για τις γυναίκες.
Εξετάστηκαν διάφορα συστήματα του σώματος που είναι γνωστό ότι μειώνονται με την ηλικία, όπως οι μύες και τα οστά. Στο μεσοδιάστημα, οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν μυϊκή μάζα και δύναμη με ρυθμό 1-2% ετησίως, καθιστώντας πιο δύσκολη την πραγματοποίηση των φυσιολογικών δραστηριοτήτων τους όπως π.χ. το να ανεβαίνουν σκαλοπάτια. Τα οστά γίνονται επίσης πιο λεπτά με την ηλικία και αυτό μπορεί τελικά να οδηγήσει σε ασθένειες όπως η οστεοπόρωση.
Η μελέτη έδειξε ότι οι ποδηλάτες δεν έχασαν τη μυϊκή μάζα ή τη δύναμή τους καθώς γερνούσαν και τα οστά τους έγιναν ελαφρώς λεπτότερα. Στη συνέχεια εξετάστηκε ένα σύστημα σώματος που δεν είναι προφανές ότι επηρεάζεται από τη σωματική δραστηριότητα, το ανοσοποιητικό.
Το ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενεί με την ηλικία, καθιστώντας τους ηλικιωμένους ενήλικες πιο ευάλωτους σε λοιμώξεις όπως η γρίπη και η πνευμονία. Αντιδρά επίσης λιγότερο καλά στα εμβόλια, επομένως αυτό το προληπτικό μέτρο δεν προσφέρει την ίδια προστασία που μπορεί να προσφέρει στους νεότερους ανθρώπους. Όταν συγκρίθηκε το ανοσοποιητικό σύστημα των ποδηλατών με ηλικιωμένους ενήλικες που δεν έκαναν τακτική άσκηση και με νέους 20 ετών διαπιστώθηκε ότι το ανοσοποιητικό τους έμοιαζε περισσότερο με αυτό των νέων.
Διαπιστώθηκε ότι οι ποδηλάτες εξακολουθούν να φτιάχνουν πολλά νέα ανοσοποιητικά κύτταρα Τ, που παράγονται από ένα όργανο που ονομάζεται θύμος αδένας, το οποίο κανονικά αρχίζει να συρρικνώνεται αφού φτάσουμε στην εφηβεία. Οι μακροχρόνιοι ποδηλάτες φάνηκαν να έχουν ένα θύμο αδένα που έκανε πολλά νέα κύτταρα Τ, όπως τα νεαρά άτομα. Η δια βίου ποδηλασία φάνηκε να έχει επιβραδύνει τη γήρανση του ανοσοποιητικού τους συστήματος.
Ερευνήθηκε γιατί συνέβη αυτό και διαπιστώθηκε ότι οι ποδηλάτες είχαν υψηλά επίπεδα μιας ορμόνης που ονομάζεται ιντερλευκίνη 7 στο αίμα τους, γεγονός που συμβάλλει στη διακοπή της συρρίκνωσης του θύμου. Η ιντερλευκίνη 7 παράγεται από πολλά κύτταρα στο σώμα, συμπεριλαμβανομένων των μυϊκών κυττάρων, έτσι οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι δραστήριοι μύες δημιουργούν περισσότερη από αυτή την ορμόνη και διατηρούν το ανοσοποιητικό σύστημα -ιδιαίτερα τον θύμο αδένα- νέο.
Ο θύμος αδένας συρρικνώνεται με την ηλικία, επηρεάζοντας τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
Είναι λοιπόν δυνατόν η τακτική άσκηση να αναλάβει τον έλεγχο του σώματος και να αποτρέψει ορισμένες αλλαγές που έρχονται με τη γήρανση.
Τυπικά, προτείνονται τουλάχιστον 150 λεπτά αερόβιας άσκησης την εβδομάδα αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι γνωστό αν αυτό είναι αρκετό για να προστατεύσει τη συρρίκνωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα επίπεδα της σωματικής μας δραστηριότητας αρχίζουν να μειώνονται από την ηλικία των 25, οπότε μην αφήνετε την άσκηση για αργότερα -ξεκινήστε τώρα.
Να σημειωθεί ότι οι προϊστορικές φυλές κυνηγών-συλλεκτών ήταν πολύ δραστήριοι, ξοδεύοντας χρόνο και ενέργεια για να προμηθευτούν το φαγητό τους. Εάν δεν είχαν επιτυχία στην ανεύρεση τροφής, περνούσαν για μέρες με λίγο ή καθόλου φαγητό. Αντίθετα, σήμερα είμαστε μια ιδιαίτερα καθιστική κοινωνία. Μελέτη από το Ίδρυμα Καρδιάς της Βρετανίας διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι ενήλικες περνούν 15 ώρες την ημέρα καθιστοί. Μαζί με οκτώ ώρες ύπνου, αυτό αφήνει μόνο μία ώρα για σωματική δραστηριότητα.
