Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις ένας στους τρεις ανθρώπους λαμβάνει συχνά πολυβιταμίνες. Από επιστημονική άποψη, ο όρος πολυβιταμίνη είναι ασαφής. Υποτίθεται ότι αυτά τα συμπληρώματα περιέχουν τις περισσότερες απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα, σε επίπεδα κοντά στις ημερήσιες απαιτήσεις.
Αλλά μας κάνουν πιο υγιείς τα συμπληρώματα βιταμινών; Δίνουν οι πολυβιταμίνες μια επιπλέον ώθηση στην υγεία εκτός από αυτό που μπορεί να προσφέρει η υγιεινή διατροφή και ο τρόπος ζωής; Ιδού τα επιστημονικά στοιχεία.
Οι περισσότερες μελέτες μέχρι στιγμής δεν μπορούν να αποδείξουν οριστικά εάν η λήψη πολυβιταμινών έχει ή δεν έχει όφελος για την υγεία. Ένα πρόβλημα είναι ότι τα άτομα που λαμβάνουν αυτά τα συμπληρώματα είναι πιο πιθανό να ακολουθούν μια σωστή διατροφή και ένα υγιεινό τρόπου ζωής.
Τα άτομα που λαμβάνουν πολυβιταμίνες έχουν ήδη την τάση να έχουν υψηλότερη πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών από τη διατροφή τους από τους μη χρήστες. Και είναι πιο πιθανό να έχουν υψηλότερο επίπεδο μόρφωσης, υψηλότερα εισοδήματα, χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος και υψηλότερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας -όλοι αυτοί οι παράγοντες συνδέονται με καλύτερη υγεία.
Μερικές μελέτες παρατήρησης βρίσκουν όφελος όταν υπάρχουν προβλήματα υγείας και άλλες δεν βρίσκουν κανένα όφελος. Μία από τις μεγαλύτερες μελέτες παρατήρησης που εξέτασαν τις πολυβιταμίνες και την υγεία αφορούσε 160.000 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας 50 έως 79 ετών. Οι γυναίκες αυτές συμμετείχαν στη Women’s Health Initiative που διερεύνησε δείκτες υγείας και κίνδυνο καρκίνου, καρδιακών παθήσεων και οστεοπόρωσης. Πάνω από το 40% των γυναικών λάμβαναν ένα συμπλήρωμα πολυβιταμίνης, αλλά κατά τη διάρκεια των οκτώ ετών της μελέτης, δεν υπήρχε σχέση μεταξύ της λήψης αυτών των συμπληρωμάτων με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, καρδιαγγειακών παθήσεων ή θανάτου.
Για τις καρδιακές παθήσεις, το 2018, μια ανασκόπηση και μετα-ανάλυση 18 μελετών παρατήρησης στις οποίες συμμετείχαν πάνω από 2 εκατομμύρια άτομα δεν διαπίστωσαν καμία σχέση μεταξύ πολυβιταμινών και καρδιαγγειακών παθήσεων συμπεριλαμβανομένης της θνησιμότητας.
Οι τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο δοκιμές είναι καλύτερες από τις μελέτες παρατήρησης για τη διερεύνηση τυχόν επιπτώσεων των πολυβιταμινών στην υγεία. Το 2006, μια ανασκόπηση που εξέτασε μόνο τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές δεν βρήκε ότι η λήψη πολυβιταμίνης μείωσε τον κίνδυνο οποιασδήποτε χρόνιας νόσου.
Το 2012, η The Physicians Health Study II εξέτασε το όφελος των πολυβιταμινών χρησιμοποιώντας ένα τυχαιοποιημένο ελεγχόμενο σχεδιασμό δοκιμών. Συμμετείχαν πάνω από 14.000 άνδρες, γιατροί στις Ηνωμένες Πολιτείες, ηλικίας 50 ετών και άνω. Δεν φάνηκε να υπάρχει κανένα όφελος από τη λήψη πολυβιταμίνης ευρέος φάσματος στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου ή θανάτου από καρδιαγγειακό συμβάν. Οι άνδρες που λάμβαναν πολυβιταμίνες δεν είδαν επίσης κανένα όφελος στον κίνδυνο να πεθάνουν νωρίτερα σε σύγκριση με τους άνδρες που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Μια περαιτέρω ανάλυση δεδομένων από την ίδια ομάδα ανδρών διαπίστωσε ωστόσο ότι η λήψη πολυβιταμίνης συνδέθηκε με 8% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου αλλά όχι με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο.
Το 2015, μια ανασκόπηση μελετών παρατήρησης και τυχαιοποιημένων δοκιμών διερεύνησε την αποτελεσματικότητα των πολυβιταμινών στη μείωση του κινδύνου χρόνιας νόσου. Βρήκε ότι οι περισσότερες επιστημονικές μελέτες που διερευνούν τη χρήση συμπληρωμάτων στη μείωση του κινδύνου χρόνιας νόσου δεν ανέφεραν κανένα σημαντικό αποτέλεσμα. Η ανασκόπηση, ωστόσο, ανέφερε ότι η προηγούμενη έρευνα έδειξε κάποιο όφελος από τις πολυβιταμίνες στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου στους άνδρες -για τις γυναίκες δεν υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις οφέλους.
Στο θέμα του καρκίνου, μια αξιολόγηση των ερευνών από το World Cancer Research Fund International και το American Institute of Cancer Research συνέστησε κατά της χρήσης συμπληρωμάτων διατροφής για την πρόληψη του καρκίνου λόγω της απρόβλεπτης πιθανής ωφέλειας και της πιθανότητας απροσδόκητων παρενεργειών.
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι πολυβιταμίνες που περιλαμβάνουν υψηλές δόσεις αντιοξειδωτικών μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου καταρράκτη και εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία, αλλά αναμένονται μελέτες υψηλότερης ποιότητας για να επιβεβαιωθεί αυτό.
Οι πολυβιταμίνες ωφελούν όταν υπάρχουν διατροφικές ελλείψεις
Δεν είναι όλα αρνητικά τα νέα για τα πολυβιταμίνες. Λαμβάνοντας πολυβιταμίνες είναι ένας τρόπος να καλύψετε τις ελλείψεις σας σε μικροθρεπτικά συστατικά. Και υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ελλείψεων.
- Κάποιες ομάδες ατόμων δεν έχουν μια ισορροπημένη διατροφή και μεταξύ αυτών ένα μέρος των ηλικιωμένων μπορεί να μην λαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά.
- Τα συμπληρώματα σιδήρου κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής μιας γυναίκας μπορεί να χρειάζονται διότι κατά την εμμηνόρροια χάνεται σίδηρος.
- Στις γυναίκες που σχεδιάζουν να μείνουν έγκυες, το φολικό οξύ, το ιώδιο, ο σίδηρος και η βιταμίνη D είναι αποδεδειγμένο ότι κάνει καλό.
- Άτομα που ακολουθούν μια χορτοφαγική δίαιτα πρέπει να λαμβάνουν βιταμίνη Β12.
- Άτομα που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ ωφελούνται από συμπληρώματα διατροφής.
- Άτομα που έχουν χειρουργηθεί για να χάσουν βάρος επίσης ωφελούνται.
- Άτομα με προβλήματα απορροφητικότητας όπως στην κοιλιοκάκη, τη νόσος του Crohn, η κυστική ίνωση και η παγκρεατίτιδα έχουν όφελος.
Η συζήτηση για τα συμπληρώματα πολυβιταμινών μπορεί να κρύψει το δάσος για τα δέντρα. Η πραγματική τροφή είναι κάτι περισσότερο από βιταμίνες και μέταλλα. Οι άνθρωποι τρώνε φαγητό και η τροφή είναι μια σύνθετη πηγή βιταμινών, μετάλλων και φυτοχημικών, τα οποία όλα συνεργάζονται μεταξύ τους. Τα συμπληρώματα τείνουν να λειτουργούν μεμονωμένα και περιέχουν μόνο ένα κλάσμα των θρεπτικών συστατικών που μπορούν να βρεθούν σε μια τροφή. Επίσης, οι τροφές περιέχουν βιταμίνες σε διάφορες μορφές. Για παράδειγμα, η βιταμίνη Ε εμφανίζεται εκ φύσεως σε οκτώ διαφορετικές μορφές, αλλά τα συμπληρώματα περιέχουν συνήθως μόνο μία από αυτές, την α-τοκοφερόλη. Κάθε μία από αυτές τις μορφές της βιταμίνης Ε έχει διαφορετικά επίπεδα βιοδιαθεσιμότητας και δράση.
Αυτός μπορεί να είναι ένας από τους λόγους που οι περισσότερες μελέτες δεν δείχνουν ότι οι πολυβιταμίνες προσφέρουν πολλά οφέλη στην υγεία. Το φαγητό είναι κάτι πολύ περισσότερο από τις βιταμίνες και τα μέταλλα.
