Ο λιποπολυσακχαρίτης είναι ένας λοιμογόνος παράγοντας που παράγεται από gram αρνητικά βακτήρια, μια τοξίνη που μπορεί να προκαλέσει συστηματική φλεγμονή μέσω της κυκλοφορίας στο αίμα. Σε μια πρόσφατα ολοκληρωμένη μελέτη, ανακαλύφθηκαν γενετικοί δείκτες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο λιποπολυσακχαριτών στο αίμα και κατά συνέπεια με αυξημένο κίνδυνο θρόμβωσης.
Τα μικρόβια είναι μέρος του ανθρώπινου σώματος. Τόσο τα ίδια όσο και ορισμένα συστατικά τους μπορούν να καταλήξουν στην κυκλοφορία του αίματος. Ένα τέτοιο βακτηριακό συστατικό είναι η τοξίνη που ονομάζεται λιποπολυσακχαρίτης (LPS: lipopolysaccharide). Πρόκειται για ένα μεγάλο μόριο που είναι επίσης γνωστό ως ενδοτοξίνη (endotoxin).
Οι υψηλές συγκεντρώσεις λιποπολυσακχαριτών στο αίμα προκαλούν σήψη ενώ τα χαμηλά επίπεδα, γνωστά ως ενδοτοξαιμία (endotoxemia), προκαλούν φλεγμονή χαμηλού βαθμού.
Εκτός από τις οξείες λοιμώξεις, η ενδοτοξαιμία ανιχνεύεται σε καρδιομεταβολικές διαταραχές, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, παχυσαρκία, διαβήτης και μεταβολικό σύνδρομο. Επιπλέον, η δραστηριότητα των λιποπολυσακχαριτών στο αίμα σχετίζεται σχετίζεται αντιστρόφως με τις συγκεντρώσεις χοληστερόλης υψηλής πυκνότητας (HDL), καθώς και θετικά με τα τριγλυκερίδια, την CRP (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη), τη γλυκόζη νηστείας, την ινσουλίνη, τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνης και το δείκτη μάζας σώματος.
Συνολικά, η ενδοτοξιναιμία σχετίζεται με ένα εξαιρετικά δυσμενές μεταβολικό προφίλ φλεγμονώδους χαρακτήρα.
Σε μια μελέτη που ολοκληρώθηκε πρόσφατα στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, τα επίπεδα λιποπολυσακχαριτών μετρήθηκαν στο αίμα περισσότερων από 11.000 Φινλανδών, και μετά πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις για να καταγραφεί εάν υπάρχει σύνδεση με το γονιδίωμα. Σε περαιτέρω αναλύσεις χρησιμοποιήθηκε η μελέτη FinnGen που περιλαμβάνει δεδομένα γονιδιώματος και ασθενειών σε σχεδόν 200.000 Φινλανδούς. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από κοινού με το Ερευνητικό Κέντρο Folkhälsan, το Φινλανδικό Ινστιτούτο Υγείας και Πρόνοιας και το Γαλλικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικής Έρευνας (INSERM).
“Ως εντελώς νέο εύρημα, εντοπίσαμε μια προφανή σχέση μεταξύ του ανθρώπινου γονιδιώματος και της ποσότητας βακτηριακών τοξινών στο αίμα”, είπε ο ερευνητής Jaakko Leskelä.
Χαμηλού βαθμού φλεγμονή που συνδέεται με θρόμβωση
Η πήξη του αίματος και η άμυνα κατά των λοιμώξεων είναι αλληλένδετα χαρακτηριστικά, τα οποία είναι στην πραγματικότητα ευεργετικά, για παράδειγμα, για την επούλωση τραυμάτων: η αιμορραγία πρέπει να σταματήσει, ενώ η πληγή πρέπει να προστατεύεται. Στην παρούσα μελέτη, βρέθηκε σύνδεση μεταξύ ενδοτοξιναιμίας και ορισμένων γονιδίων που σχετίζονται με την πήξη του αίματος.
“Τα ευρήματά μας συνέδεσαν την ενδοτοξαιμία ιδιαίτερα με θρόμβους αίματος, εγκεφαλικά επεισόδια και άλλες ασθένειες που σχετίζονται με την πήξη του αίματος”, είπε ο Leskelä.
Κατά συνέπεια, τα γονίδια που έχουν μια τόσο ευνοϊκή επίδραση στην επούλωση των πληγών έχουν επίσης μια δυσμενή σχέση με τη φλεγμονή χαμηλού βαθμού στο σώμα.
“Ενώ δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς ακριβώς αυτά τα γονίδια που σχετίζονται με την πήξη μπορούν να σχετίζονται με την ενδοτοξιναιμία, η απόδειξη της σύνδεσης είναι ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός”, ανέφερε ο Leskelä.
Τα αποτελέσματα δείχνουν επίσης ότι η ποιότητα του ανθρώπινου μικροβιώματος μπορεί να κάνει τη διαφορά στον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων. Η δυσβίωση (κακή ποιότητα μικροβιώματος) μπορεί να διατηρήσει ένα φλεγμονώδες περιβάλλον, το οποίο έχει σημαντικό αντίκτυπο στον εγκεφαλοαγγειακό κίνδυνο και τη σοβαρότητα του εγκεφαλικού μέσω του άξονα μικροβιώματος-έντερου-εγκεφάλου και της παραγωγής ΤΜΑΟ (Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης) Η δυσβίωση, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης αφθονίας των gram αρνητικών μελών της οικογένειας των Εντεροβακτηριδίων (Enterobacteriaceae), έχει αναφερθεί σε ασθενείς με αθηροσκληρωτικό ισχαιμικό εγκεφαλικό μεγάλων αρτηριών και παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο.
“Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας για να διερευνήσουμε περαιτέρω αυτό το εύρημα. Ωστόσο, είναι ήδη σαφές ότι τα αποτελέσματά μας μπορούν να βοηθήσουν στην ανακάλυψη νέων μεθόδων για τη μελέτη και τη θεραπεία της φλεγμονής χαμηλού βαθμού που σχετίζεται με την ενδοτοξιναιμία”, κατέληξε ο Leskelä.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Heart Association.
Πηγή: Genetic Profile of Endotoxemia Reveals an Association With Thromboembolism and Stroke. Journal of the American Heart Association, 2021; DOI: 10.1161/JAHA.121.022482.
