Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Γιορκ ρίχνει φως στα βιολογικά υπόβαθρα σχετικά με τις διαφορές φύλου σε ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Οι ερευνητές παρατήρησαν «εντυπωσιακές» διαφορές στα κύτταρα που δημιουργούν αιμοφόρα αγγεία στον λιπώδη ιστό των αρσενικών έναντι των θηλυκών ποντικών.
Οι άνδρες είναι πιο πιθανό από τις γυναίκες να αναπτύξουν παθήσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου 2, λέει η καθηγήτρια Tara Haas της Σχολής Υγείας του Πανεπιστήμιο του Γιορκ. «Οι επιστήμονες έχουν χρησιμοποιήσει μοντέλα τρωκτικών για να μελετήσουν την παχυσαρκία και τις σχετιζόμενες ασθένειες αλλά συνήθως μελετούσαν τα αρσενικά τρωκτικά, επειδή τα θηλυκά είναι ανθεκτικά στην ανάπτυξη των ίδιων ασθενειών. Μας ενδιέφερε πραγματικά να εξερευνήσουμε αυτή τη διαφορά γιατί κάτι συναρπαστικό συμβαίνει στις γυναίκες που προστατεύονται από το λίπος».
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Physiology το 2018 Η Haas και η ομάδα της παρατήρησαν πως όταν τα ποντίκια γίνονται παχύσαρκα, τα θηλυκά αναπτύσσουν πολλά νέα αιμοφόρα αγγεία για να τροφοδοτήσουν τον αναπτυσσόμενο λιπώδη ιστό με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά, ενώ τα αρσενικά αναπτύσσουν πολύ λιγότερα.
Στην τελευταία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο iScience, η Haas και οι συνεργάτες της εστίασαν στις διαφορές στα ενδοθηλιακά κύτταρα των αιμοφόρων αγγείων στον λιπώδη ιστό. Η ομάδα χρησιμοποίησε λογισμικό για να βοηθήσει στο “κοσκίνισμα” χιλιάδων γονιδίων για να μηδενιστούν εκείνα που σχετίζονταν με την ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων. Ανακάλυψαν ότι οι διεργασίες που σχετίζονται με τον πολλαπλασιασμό νέων αιμοφόρων αγγείων ήταν υψηλές στα θηλυκά ποντίκια, ενώ τα αρσενικά είχαν υψηλό επίπεδο διεργασιών που σχετίζονταν με τη φλεγμονή.
«Ήταν πολύ εντυπωσιακός ο βαθμός των διαδικασιών που σχετίζονται με τη φλεγμονή και επικρατούσαν στα αρσενικά», είπε η Haas. «Άλλες μελέτες έχουν δείξει πως όταν τα ενδοθηλιακά κύτταρα έχουν αυτό το είδος φλεγμονώδους απόκρισης, είναι πολύ δυσλειτουργικά και δεν ανταποκρίνονται σωστά στα ερεθίσματα».
«Είναι συναρπαστικό να παρατηρούμε τη συνεχιζόμενη ανθεκτικότητα που επιδεικνύουν τα θηλυκά ενδοθηλιακά κύτταρα, ακόμα και όταν πιέζονται από μια μακροχρόνια διατροφή πλούσια σε λιπαρά», είπε Alexandra Pislaru, συν-συγγραφέας. «Τα ευρήματα μπορούν να βοηθήσουν τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα γιατί η παχυσαρκία εκδηλώνεται διαφορετικά σε άνδρες και γυναίκες».
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τη συμπεριφορά των ενδοθηλιακών κυττάρων όταν τα αφαιρούσαν από το σώμα και τα μελετούσαν σε τρυβλία Petri. «Ακόμη και όταν τα βγάζουμε από το σώμα όπου δεν έχουν τις κυκλοφορούσες ορμόνες του φύλου ή άλλου είδους παράγοντες, τα αρσενικά και τα θηλυκά ενδοθηλιακά κύτταρα εξακολουθούν να συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά μεταξύ τους», εξήγησε η Haas.
Τα θηλυκά ενδοθηλιακά κύτταρα πολλαπλασιάστηκαν γρηγορότερα, ενώ τα αρσενικά παρουσίασαν μεγαλύτερη ευαισθησία σε ένα φλεγμονώδες ερέθισμα. Συγκρίνοντας με προηγούμενα δημοσιευμένα σύνολα δεδομένων, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα ενδοθηλιακά κύτταρα από ηλικιωμένους αρσενικούς ποντικούς εμφάνιζαν επίσης ένα πιο φλεγμονώδες προφίλ σε σύγκριση με τα θηλυκά κύτταρα.
«Δεν μπορείς να κάνεις την υπόθεση ότι και τα δύο φύλα θα ανταποκριθούν στην ίδια σειρά γεγονότων με τον ίδιο τρόπο», είπε η Haas. «Αυτό δεν είναι απλώς ένα θέμα που σχετίζεται με την παχυσαρκία -νομίζω ότι είναι ένα πολύ ευρύτερο εννοιολογικό πρόβλημα που περιλαμβάνει επίσης την υγιή γήρανση. Ένα από τα ευρήματά μας είναι ότι θα υπάρξουν καταστάσεις όπου η θεραπεία που είναι ιδανική για τους άνδρες δεν θα είναι ιδανική για τις γυναίκες και το αντίστροφο».
Ενώ οι άνθρωποι και τα ποντίκια έχουν διαφορετικά γονίδια, η Haas πιστεύει ότι τα γενικά ευρήματα πιθανότατα ισχύουν και στον άνθρωπο.
