Το μέλι έχει μακρά ιστορία ως ένα σεβαστό φυσικό φάρμακο σε πολλούς πολιτισμούς. Οι αρχαίοι πολιτισμοί αναγνώρισαν τις θεραπευτικές του δυνατότητες, χρησιμοποιώντας το για διάφορους ιατρικούς σκοπούς. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, Ασσύριοι, Κινέζοι, Έλληνες και Ρωμαίοι, για παράδειγμα, το χρησιμοποιούσαν για να επουλώσουν τις πληγές. Και πολλοί πολιτισμοί σήμερα συνεχίζουν να το χρησιμοποιούν ως φάρμακο για τον πονόλαιμο και τον βήχα.
Μερικοί άνθρωποι ισχυρίζονται επίσης ότι το μέλι μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας. Οι υποστηρικτές λένε ότι το μέλι μπορεί να βοηθήσει χάρη στις αντιφλεγμονώδεις και αντιαλλεργικές του ιδιότητες (αν και δεν υπάρχουν εμπειρικά στοιχεία για αυτό). Αλλά τι λέει στην πραγματικότητα η επιστήμη για αυτό το πανάρχαιο φάρμακο;
Πρόσφατες έρευνες σχετικά με τις δυνατότητες του μελιού για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας έχουν αποφέρει ενδιαφέροντα ευρήματα που σίγουρα δικαιολογούν περαιτέρω εξερεύνηση. Μια συναρπαστική πτυχή που διερευνάται είναι η ικανότητα του μελιού να λειτουργεί ως μια μορφή ανοσοθεραπείας -μια στρατηγική θεραπείας που στοχεύει να τροποποιήσει την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος στα αλλεργιογόνα.
Η ανοσοθεραπεία περιλαμβάνει την έκθεση του ανοσοποιητικού συστήματος σε σταδιακά αυξανόμενες δόσεις αλλεργιογόνων, όπως είναι η γύρη, με ελεγχόμενο τρόπο. Αυτή η έκθεση βοηθά στην απευαισθητοποίηση του ανοσοποιητικού με την πάροδο του χρόνου, μειώνοντας την υπερευαισθησία του και τις αλλεργικές αντιδράσεις. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που κατανάλωναν τοπικό μέλι καθημερινά για τέσσερις εβδομάδες μαζί με ένα δισκίο αλλεργίας είχαν σημαντικές βελτιώσεις στα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας σε σύγκριση με εκείνους που έπαιρναν μόνο το δισκίο αλλεργίας.
Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του μελιού παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον όταν πρόκειται για αλλεργική ρινίτιδα. Το μέλι περιέχει διάφορες βιοδραστικές ενώσεις, συμπεριλαμβανομένων των φλαβονοειδών και των φαινολικών οξέων, που παρουσιάζουν αντιφλεγμονώδη δράση. Αυτές οι ενώσεις δρουν αποτρέποντας τη φλεγμονή στο σώμα, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση πολλών από τα συμπτώματα που προκαλούνται από μια αλλεργική αντίδραση (όπως βουλωμένη μύτη ή καταρροή).
Το μέλι διαθέτει επίσης μια πλούσια σειρά αντιοξειδωτικών, όπως οι πολυφαινόλες. Αυτά τα αντιοξειδωτικά καθαρίζουν τις επιβλαβείς ελεύθερες ρίζες -ασταθή μόρια που μπορεί να βλάψουν τα κύτταρα και να προκαλέσουν φλεγμονή. Εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες, το μέλι μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των κυττάρων και των ιστών από βλάβες, μειώνοντας την αλλεργική φλεγμονή (και τα συμπτώματα αλλεργίας).
Το μέλι έχει επίσης πρεβιοτικά χαρακτηριστικά, τα οποία μπορεί να εξηγήσουν περαιτέρω τις δυνατότητές του στη διαχείριση των συμπτωμάτων του αλλεργικού πυρετού. Τα πρεβιοτικά είναι ουσίες που προάγουν την ανάπτυξη και τη δραστηριότητα των ωφέλιμων βακτηρίων του εντέρου, ενισχύοντας την υγεία του εντέρου. Τα αναδυόμενα στοιχεία δείχνουν ότι οι πρεβιοτικές ιδιότητες του μελιού μπορεί να αλλάξουν τη σύνθεση και τη λειτουργία της μικροχλωρίδας του εντέρου.
Η υγιής μικροχλωρίδα του εντέρου είναι απαραίτητη για τη διατήρηση ενός ισορροπημένου ανοσοποιητικού συστήματος και την πρόληψη ανώμαλων ανοσολογικών αντιδράσεων -συμπεριλαμβανομένων των αλλεργικών αντιδράσεων. Προάγοντας την ανάπτυξη ωφέλιμων βακτηρίων του εντέρου και ενισχύοντας τη λειτουργία του εντέρου, το μέλι μπορεί να επηρεάσει έμμεσα το πόσο σοβαρά αντιδρούμε στην εποχιακή γύρη.
Δεν είναι όμως όλα τα μέλια ίδια. Το από πού προέρχεται το μέλι και ο τρόπος επεξεργασίας του μπορούν να επηρεάσει τις θεραπευτικές του δυνατότητες. Το ωμό μέλι, το οποίο υφίσταται ελάχιστη επεξεργασία διατηρεί περισσότερες από τις φυσικές του ενώσεις. Η σύνθεση του μελιού μπορεί επίσης να ποικίλλει ανάλογα με τους τύπους φυτών που επισκέπτονται οι μέλισσες. Το μονοανθικό μέλι, που προέρχεται κυρίως από το νέκταρ ενός μεμονωμένου είδους φυτού, μπορεί να περιέχει συγκεκριμένες ενώσεις που προσφέρουν θεραπευτικά πλεονεκτήματα έναντι των πολυανθών ποικιλιών (που προέρχονται από πολλά είδη φυτών).
Εάν σκέφτεστε να χρησιμοποιήσετε το μέλι για να βοηθήσετε τα συμπτώματα της αλλεργικής σας ρινίτιδας, είναι σημαντικό να λάβετε υπόψη ορισμένα πρακτικά ζητήματα. Η έρευνα συνιστά να καταναλώνετε 1 γραμμάριο μελιού ανά κιλό σωματικού βάρους κάθε μέρα για να έχετε οποιαδήποτε επίδραση. Για ένα άτομο που ζυγίζει 80 κιλά, αυτό θα μεταφραζόταν σε τέσσερις κουταλιές της σούπας μέλι την ημέρα. Μελέτες προτείνουν επίσης τη λήψη μελιού πριν και καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου της αλλεργικής ρινίτιδας, προκειμένου να έχετε το μεγαλύτερο όφελος για τα συμπτώματα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το μέλι μπορεί να μην είναι κατάλληλο για όλους. Τα παιδιά κάτω του ενός έτους δεν πρέπει να καταναλώνουν μέλι λόγω του κινδύνου αλλαντίασης, μιας σπάνιας αλλά σοβαρής ασθένειας. Άτομα με σοβαρή αλλεργική ρινίτιδα ή άσθμα θα πρέπει να μιλήσουν με τον γιατρό τους πριν χρησιμοποιήσουν μέλι, καθώς οι αλλεργικές αντιδράσεις στα μελισσοκομικά προϊόντα μπορεί να είναι σοβαρές.
Ενώ το μέλι δείχνει πολλά υποσχόμενο για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας, θα πρέπει να συμπληρώνει, αντί να αντικαθιστά, τις συμβατικές θεραπείες που έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός σας, καθώς μπορεί να μην λειτουργεί καλά για όλους. Εάν αντιμετωπίζετε σοβαρά συμπτώματα, είναι απίθανο το μέλι να προσφέρει επαρκή ανακούφιση.
Πηγή: Των Samuel J. White και Philippe B. Wilson, The Conversation.
