Μια συνεδρία στο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Μελέτη του Διαβήτη το 2022 αναφέρθηκαν στοιχεία σχετικά με την έννοια της μεταβολικά υγιούς παχυσαρκίας. Ο καθηγητής Matthias Blüher, από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας, στη Γερμανία, εξήγησε πώς ορίζουμε την υγιή παχυσαρκία και αναρωτήθηκε εάν μπορεί πραγματικά να περιγραφεί ως κάτι υγιές.
«Περίπου το 15-20% των ανθρώπων που ζουν με παχυσαρκία δεν έχουν καμία από τις μεταβολικές επιπλοκές που συνδέουμε με την πάθηση, δηλαδή μη φυσιολογικό έλεγχο του σακχάρου και των λιπών στο αίμα, υψηλή αρτηριακή πίεση ή άλλα σημάδια καρδιαγγειακής νόσου», λέει ο Blüher.
Οι εκτιμήσεις υποδηλώνουν διαφορετικό επιπολασμό της “υγιούς παχυσαρκίας” σε άνδρες και γυναίκες, με τις γυναίκες που ζουν με παχυσαρκία να έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν υγιή παχυσαρκία (7-28%) από τους άνδρες (2-19%). Στο άλλο άκρο του φάσματος, περίπου οι μισοί άνθρωποι που ζουν με παχυσαρκία έχουν τουλάχιστον δύο επιπλοκές. Για μια δεδομένη συνολική σωματική μάζα λίπους, τα άτομα με “υγιή παχυσαρκία” έχουν χαμηλότερη μάζα λίπους στο ήπαρ (από την αναμενόμενη για το Δείκτη Μάζας Σώματος και τη συνολική μάζα λίπους).
Ο Blüher εστιάζει στο πώς συμπεριφέρεται ο λιπώδης ιστός στα άτομα με παχυσαρκία, αντί για τον Δείκτη Μάζας Σώματος, που καθορίζει εάν η παχυσαρκία τους είναι “υγιής” ή όχι. Τα άτομα με λιποκύτταρα που έχουν φυσιολογικό μέγεθος είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν τις επιπλοκές της παχυσαρκίας -ενώ τα άτομα με διευρυμένα λιποκύτταρα και φλεγμονώδη λιπώδη ιστό, αυτά τα κύτταρα είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν χαρακτηριστικά όπως π.χ. αντίσταση στην ινσουλίνη που οδηγεί σε μεταβολικές επιπλοκές.
Ο τρόπος με τον οποίο αποθηκεύουμε λίπος είναι πιθανότατα καθοριστικός για το εάν η παχυσαρκία μπορεί να περιγραφεί ως “υγιής” ή όχι. «Όταν τα άτομα με παχυσαρκία έχουν αποθηκευμένο λίπος σπλαχνικά ή εσωτερικά γύρω από τα όργανά τους (όπως στο συκώτι), τα δεδομένα δείχνουν ότι είναι πολύ πιο πιθανό να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 από εκείνους που αποθηκεύουν λίπος πιο ομοιόμορφα στο σώμα τους, λέει ο καθηγητής Blüher.
Συνεχίζει εξηγώντας ότι σε άτομα με δυσλειτουργία του λιπώδους ιστού, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κατεστραμμένο ιστό, ίνωση, έκκριση προφλεγμονωδών και λιπογενών μορίων που στη συνέχεια συμβάλλουν στη βλάβη των οργάνων. Για παράδειγμα, οι αδιποκίνες (ορμόνες που απελευθερώνονται λίπος) μπορεί να δράσουν απευθείας στα κύτταρα του αγγειακού συστήματος και να οδηγήσουν σε αθηροσκλήρωση. Επιπλέον, μεταβολίτες όπως τα λιπαρά οξέα μπορεί να βλάψουν τη λειτουργία του ήπατος ή των κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας.
Τέλος, σχετικά με το βασικό ερώτημα εάν η “μεταβολικά υγιής παχυσαρκία” μπορεί πραγματικά να περιγραφεί ως υγιής, ο καθηγητής Blüher λέει ότι αρκετές μελέτες δείχνουν ότι σε σύγκριση με άτομα κανονικού βάρους χωρίς μεταβολικές συννοσηρότητες, τα άτομα που ζουν με παχυσαρκία χωρίς μεταβολικές συννοσηρότητες έχουν 50 % αυξημένο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου. «Έτσι, εξακολουθεί να υπάρχει ένας υπολειπόμενος αυξημένος κίνδυνος για εκείνους τους ανθρώπους που ζουν με παχυσαρκία, ακόμη και με αυτό που θα ονομάζαμε μεταβολικά υγιή παχυσαρκία», λέει.
Συμπερασματικά, υπάρχουν άτομα με παχυσαρκία που δεν εμφανίζουν καρδιομεταβολικές επιπλοκές σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Στο παρελθόν, η διάγνωση της υγιούς παχυσαρκίας συχνά οδηγούσε σε χαμηλή προτεραιότητα για τη θεραπεία της παχυσαρκίας. Αυτή η έννοια έχει αμφισβητηθεί, επειδή πρόσφατα δεδομένα υποδηλώνουν ότι ο όρος “μεταβολικά υγιής παχυσαρκία” είναι παραπλανητικός.
Ο καθηγητής Blüher κατέληξε: «Ακόμη και με απουσία άλλων καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου, η αυξημένη λιπώδης μάζα και η δυσλειτουργία του λιπώδους ιστού συμβάλλουν σε υψηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων. Επομένως, η διαχείριση βάρους και οι συστάσεις για απώλεια βάρους εξακολουθούν να είναι σημαντικές για τους ανθρώπους ζώντας με μεταβολικά υγιή παχυσαρκία».
