Από τους Jonathan Beacham, David M. Evans, The Conversation.
Οι άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο τρώνε υπερβολικά πολύ κρέας -ειδικά επεξεργασμένο κρέας- σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Food Foundation, ενός βρετανικού φιλανθρωπικού οργανισμού. Η έκθεση συνιστά την αναθεώρηση των σχολικών προτύπων τροφίμων, τα οποία συμβουλεύουν τα σχολεία να σερβίρουν κρέας τρεις φορές την εβδομάδα. Η συνέπεια; Τα παιδιά συχνά τρώνε μεγαλύτερο ποσοστό επεξεργασμένου κρέατος από τους ενήλικες.
Οι επιπτώσεις των διατροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε κρέας είναι καλά τεκμηριωμένες. Ορισμένες αναλύσεις εκτιμούν ότι η υπερκατανάλωση κρέατος, ιδίως επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος, κοστίζει στην παγκόσμια οικονομία περίπου 219 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως, όσον αφορά τις βλάβες στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Ταυτόχρονα, ένα αυξανόμενο σύνολο στοιχείων δείχνει ότι η μετάβαση σε περισσότερες φυτικές δίαιτες δεν είναι μόνο ωφέλιμη, αλλά απαραίτητη.
Κι όμως, οι προσπάθειες για τη μείωση της κατανάλωσης κρέατος δεν έχουν γίνει πάντα καλά δεκτές. Στο Παρίσι, για παράδειγμα, η πρωτοβουλία του δημάρχου να αφαιρέσει το κρέας από τα μενού των δημοτικών κυλικείων δύο φορές την εβδομάδα προκάλεσε έντονη αντίδραση από τα συνδικάτα και τους εργαζόμενους, οι οποίοι ζήτησαν την επιστροφή των τηγανητών μπριζολών.
Πριν από λίγα χρόνια, η κατανάλωση κρέατος στο Ηνωμένο Βασίλειο μειωνόταν και το ενδιαφέρον για πρωτοβουλίες όπως το Veganuary αυξανόταν. Τα επιχειρηματικά κεφάλαια κατέκλυσαν νεοσύστατες επιχειρήσεις φυτικής προέλευσης, από μπιφτέκια κρίκετ μέχρι γάλα κάνναβης.
Αλλά ο ενθουσιασμός και οι επενδύσεις έχουν έκτοτε μειωθεί. Εν τω μεταξύ, ο λαϊκισμός και οι αφηγήσεις του «πολέμου των πολιτισμών» έχουν τροφοδοτήσει την παραπληροφόρηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τα τρόφιμα, τη διατροφή και τη βιωσιμότητα, παρεμποδίζοντας την πρόοδο. Τι έχει αλλάξει λοιπόν; Και γιατί το κρέας αποτελεί για άλλη μια φορά σημείο ανάφλεξης στη συζήτηση για τα τρόφιμα;
Σε συνεργασία με την Κοινοπραξία H3, η οποία διερευνά τις οδούς για τον μετασχηματισμό του συστήματος τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο, η έρευνά μας έχει επικεντρωθεί στο γιατί αυξάνεται η αντίδραση κατά της φυτικής διατροφής και τι σημαίνει αυτό για τους ανθρώπους, τα ζώα και τον πλανήτη.
Μέρος της απάντησης βρίσκεται σε συντονισμένες εκστρατείες μηνυμάτων που παρουσιάζουν το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα ως «φυσικά» και απαραίτητα για μια ισορροπημένη διατροφή. Ένα παράδειγμα είναι η καμπάνια «Let’s Eat Balanced», που διεξάγεται από το Συμβούλιο Ανάπτυξης Γεωργίας και Κηπευτικής από το 2021. Προωθεί το κρέας και τα γαλακτοκομικά ως βασικές πηγές μικροθρεπτικών συστατικών όπως η βιταμίνη Β12 και σιωπηρά τοποθετεί τις φυτικές δίαιτες ως διατροφικά ανεπαρκείς.
Αλλά εδώ είναι η ειρωνεία: πολλά ζώα εντατικής εκτροφής δεν λαμβάνουν Β12 από τη διατροφή τους εκ φύσεως. Η τροφή τους συμπληρώνεται με βιταμίνες και μέταλλα, όπως ακριβώς συμπληρώνονται οι βίγκαν δίαιτες. Είναι λοιπόν το κρέας πραγματικά μια πιο «φυσική» πηγή Β12 από ένα χάπι;
Αυτό εγείρει ένα ευρύτερο ερώτημα: πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια δίκαιη και βιώσιμη μετάβαση σε φυτικές πρωτεΐνες -όχι μόνο για τους καταναλωτές, αλλά και για τους αγρότες και τις αγροτικές κοινότητες; Ορισμένες αναλύσεις προειδοποιούν ότι οι ραγδαίες μετατοπίσεις στη χρήση γης προς την αρόσιμη γεωργία θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές ακούσιες συνέπειες, όπως η διατάραξη των αγροτικών οικονομιών και η απειλή των μέσων διαβίωσης.
Υπάρχουν επίσης εύλογα ερωτήματα σχετικά με την υγιεινή των εναλλακτικών λύσεων για το κρέας και τα γαλακτοκομικά. Παρά την αρχική δημοσιότητα γύρω από τις εναλλακτικές πρωτεΐνες, πολλά προϊόντα εμπίπτουν στην κατηγορία των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων -ένα κόκκινο σημάδι για τους καταναλωτές που είναι επιφυλακτικοί με τα πρόσθετα και τα τεχνητά συστατικά.
Η δημοτικότητα βιβλίων όπως το “Ultra-Processed People” του Chris van Tulleken έχει τροφοδοτήσει ανησυχίες σχετικά με τους γαλακτωματοποιητές, συστατικά που χρησιμοποιούνται για να δέσουν τα χορτοφαγικά μπιφτέκια ή να αποτρέψουν την πήξη του βίγκαν γάλακτος, και ορισμένοι τίτλοι έχουν ρωτήσει αν καταστρέφουν την υγεία του εντέρου. Παρόλα αυτά, είναι ένα άλμα να υπονοήσουμε ότι το συμβατικό κόκκινο κρέας είναι η πιο υγιεινή εναλλακτική λύση. Οι κίνδυνοι για την υγεία από το επεξεργασμένο κρέας είναι καλά εδραιωμένοι, ειδικά οι καρκινογόνες επιδράσεις των νιτρωδών που χρησιμοποιούνται για να διατηρούν το κρέας φρέσκο στη συσκευασία.
Μερικοί άνθρωποι προτείνουν κοτόπουλο αντί για κόκκινο κρέας επειδή παράγει λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου. Αλλά η εκτροφή κοτόπουλων προκαλεί επίσης προβλήματα, όπως η ρύπανση από την κοπριά κοτόπουλου που βλάπτει τα ποτάμια, και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ζωοτροφές σόγιας, οι οποίες μπορούν να επηρεαστούν από πολιτικά και εμπορικά ζητήματα.
Υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα για τη μείωση της κατανάλωσης κρέατος, και τα επιστημονικά στοιχεία που το υποστηρίζουν είναι ισχυρά. Αλλά η κατανόηση της αρνητικής αντίδρασης κατά της φυτικής διατροφής είναι απαραίτητη αν θέλουμε να σημειώσουμε ουσιαστική πρόοδο. Προς το παρόν, το κρέας δεν εξαφανίζεται από τη διατροφή μας. Στην πραγματικότητα, η μάχη για το φαγητό μπορεί μόλις να ξεκινά.
