Τα πάντα, από τις προπονήσεις σας μέχρι το πρόγραμμα ύπνου σας, μπορούν να επηρεάσουν πόσες θερμίδες καίτε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Και σύμφωνα με μια μικρή νέα μελέτη, μπορεί να υπάρχει μια ώρα της ημέρας κατά την οποία το σώμα σας καίει εκ φύσεως τις περισσότερες θερμίδες.
Αυτό πιθανότατα οφείλεται στους κιρκάδιους ρυθμούς, οι οποίοι ελέγχουν το εσωτερικό ρολόι του σώματος και τους κύκλους ύπνου και αφύπνισης. Αυτοί οι ρυθμοί μπορούν επίσης να επηρεάσουν την καύση θερμίδων, σύμφωνα με την έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στο Current Biology. Σε κατάσταση ηρεμίας, οι άνθρωποι καίνε περίπου 10% περισσότερες θερμίδες αργά το απόγευμα από ό,τι αργά το βράδυ ή το πρωί, σύμφωνα με τα εργαστηριακά πειράματα.
Την «ώρα μηδέν» -που αντιστοιχεί περίπου κάπου μεταξύ 4 και 5 π.μ.- η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματός μας πέφτει στο χαμηλότερο σημείο της και η δαπάνη ενέργειας φτάνει στο ναδίρ της. Από εκείνο το σημείο, αρχικά γρήγορα και στη συνέχεια λίγο πιο αργά, ο μεταβολισμός ηρεμίας του σώματος αυξάνεται μέχρι αργά το απόγευμα/νωρίς το βράδυ. Αφού φτάσει στο μέγιστο περίπου στις 5 μ.μ., ο μεταβολισμός ηρεμίας μειώνεται σταθερά για περίπου 12 ώρες. Τα αποτελέσματα αυτά διαψεύδουν την επικρατούσα αντίληψη ότι το πρωί καίμε τις περισσότερες θερμίδες.
Αυτό ισοδυναμεί με περίπου 130 επιπλέον θερμίδες που καίγονται αργά το απόγευμα και το βράδυ σε σύγκριση με τα μέσα της νύχτας, χωρίς καμία επιπλέον εργασία από μέρους σας, λέει η συν-συγγραφέας της μελέτης Δρ. Jeanne Duffy, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και νευροεπιστήμονας στο Νοσοκομείο Brigham and Women’s. Ακόμα και μια μικρή αύξηση όπως αυτή θα μπορούσε να επηρεάσει την υγεία σας. «Αν συμβαίνει κάθε μέρα», λέει η Duffy, «μπορείτε να φανταστείτε ότι με την πάροδο του χρόνου θα μπορούσε να αθροιστεί».
Δεδομένου ότι η έρευνα επικεντρώθηκε στην καύση θερμίδων σε κατάσταση ηρεμίας, δηλαδή τον βασικό μεταβολισμό (την ενέργεια που απαιτείται για την τροφοδοσία σωματικών λειτουργιών όπως η αναπνοή και η κυκλοφορία του αίματος), η Duffy λέει ότι δεν είναι σαφές εάν οι άνθρωποι θα πρέπει να επαναπρογραμματίζουν τις προπονήσεις και τα γεύματά τους γύρω από αυτήν την απότομη αύξηση ενέργειας αργά το απόγευμα.
Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι το σώμα σας χρησιμοποιεί την περισσότερη ενέργεια 10 ώρες αφότου ξυπνήσετε, καθιστώντας την την καλύτερη στιγμή για να φάτε κάτι πλούσιο.
Η μελέτη περιελάμβανε μόνο επτά άτομα, επομένως τα ευρήματα είναι προκαταρκτικά. Αλλά οι ερευνητές λένε ότι το μικρό μέγεθος δείγματος τους επέτρεψε να διεξάγουν εκτεταμένα εργαστηριακά πειράματα που ρύθμιζαν τα πάντα, από τη διατροφή των ανθρώπων μέχρι την έκθεσή τους στο φως, προσφέροντας μοναδικές γνώσεις για τη φυσική επίδραση των κιρκάδιων ρυθμών.
Για 37 ημέρες, οι άνδρες και οι γυναίκες στη μελέτη (ηλικίας 38 έως 69 ετών) ζούσαν σε ένα εργαστήριο χωρίς ρολόγια, παράθυρα, τηλέφωνα ή διαδίκτυο, γεγονός που εξάλειφε τις περιβαλλοντικές διαταραχές. Οι ερευνητές ρύθμισαν επίσης προσεκτικά τις ώρες ύπνου και αφύπνισης, μετακινώντας τις κατά τέσσερις ώρες πίσω κάθε μέρα. Αυτές οι επιδράσεις ανέτρεψαν τα σωματικά ρολόγια των συμμετεχόντων και ανάγκασαν τους κιρκαδικούς ρυθμούς τους να λειτουργούν μόνο με βάση τους εσωτερικούς παράγοντες, επιτρέποντας στους ερευνητές να παρατηρήσουν το πραγματικό βιολογικό πρωί. Η πρόσληψη τροφής και τα επίπεδα δραστηριότητας καθορίστηκαν και παρακολουθήθηκαν επίσης.
Όλοι φορούσαν αισθητήρες που μετρούσαν τη θερμοκρασία του πυρήνα του σώματός τους, κάτι που επέτρεπε στους ερευνητές να μετρήσουν την ενεργειακή δαπάνη: όσο υψηλότερη ήταν η θερμοκρασία του πυρήνα, τόσο περισσότερες θερμίδες έκαιγε το άτομο. Διαπίστωσαν ότι η θερμοκρασία του σώματος των ανθρώπων ήταν στο χαμηλότερο σημείο όταν οι κιρκαδικοί ρυθμοί αντιστοιχούσαν αργά το βράδυ και νωρίς το πρωί, και στο υψηλότερο σημείο τους περίπου 12 ώρες αργότερα, αργά το απόγευμα.
Η Duffy λέει ότι αυτά τα ευρήματα έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους εργαζόμενους σε βάρδιες και νυχτερινές ώρες, που συχνά εργάζονται με ασυνήθιστα ωράρια. Η έρευνα έχει δείξει εδώ και καιρό ότι η εργασία σε βάρδιες σχετίζεται με μια σειρά από προβλήματα υγείας, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, ο καρκίνος και η γνωστική εξασθένηση. Η μελέτη προσθέτει στην ιδέα ότι αυτά τα προβλήματα υγείας μπορεί να σχετίζονται με διαταραχές του κιρκαδικού ρυθμού.
Τα βιολογικά μας ρολόγια «χρονίζονται ώστε να είναι έτοιμα για να κάνουμε πράγματα σε τακτικές ώρες της ημέρας και να είμαστε βέλτιστα λειτουργικοί. Όταν κάνουμε πράγματα όπως το να μένουμε ξύπνιοι όλη τη νύχτα για να δουλέψουμε, εργαζόμαστε ενάντια σε αυτά τα εσωτερικά βιολογικά ρολόγια», εξηγεί η Duffy. «Δεν θα είναι η βέλτιστη χρονική στιγμή για να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι τρώμε τώρα στις 3 το πρωί, ενώ κανονικά δεν τρώμε καθόλου κατά τη διάρκεια της νύχτας. Έχουμε αυτά τα ρολόγια μέσα μας που πρέπει να συγχρονίζονται και να διατηρούνται σε αρμονία με το εξωτερικό μας περιβάλλον».
Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να γνωρίζουμε ακριβώς πώς αυτά τα ευρήματα επηρεάζουν τα άτομα, αλλά η μελέτη προσθέτει στην αυξανόμενη κατανόηση των επιστημόνων σχετικά με τη σημασία των κιρκάδιων ρυθμών και την επίδρασή τους στη συνολική υγεία.
