Η χρονοδιατροφή είναι ένας αναδυόμενος τομέας που μελετά την αλληλεπίδραση μεταξύ του χρόνου πρόσληψης τροφής, των κιρκαδικών ρυθμών και της υγείας. Έχει αποδειχθεί ότι η ανταπόκριση των βήτα κυττάρων και η ευαισθησία στην ινσουλίνη είναι καλύτερες στο πρωινό παρά στο βραδινό.
Η κατανάλωση πρωινού μετά τις 9 π.μ. σχετίζεται με 59% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με τον κίνδυνο σε άτομα που τρώνε πρωινό πριν από τις 8 π.μ. Αυτό είναι το κύριο συμπέρασμα μιας γαλλικής μελέτης που παρακολούθησε πάνω από 100.000 άτομα.
Αν η συσχέτιση αυτή είναι αιτιώδης, μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 όχι μόνο αλλάζοντας αυτό που τρώμε, αλλά και το πότε τρώμε. Η εργασία δημοσιεύθηκε στο International Journal of Epidemiology.
Ο διαβήτης τύπου 2 σχετίζεται με τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, όπως η ανθυγιεινή διατροφή, η σωματική αδράνεια και το κάπνισμα. Αλλά ένας άλλος παράγοντας μπορεί να είναι σημαντικός: η ώρα που τρώμε.
«Γνωρίζουμε ότι η ώρα των γευμάτων παίζει βασικό ρόλο στη ρύθμιση των κιρκάδιων ρυθμών και στον έλεγχο της γλυκόζης και των λιπιδίων, αλλά λίγες μελέτες έχουν διερευνήσει τη σχέση μεταξύ του χρόνου γεύματος ή της νηστείας και του διαβήτη τύπου 2», λέει η Anna Palomar-Cros, πρώτη συγγραφέας του η μελέτη.
Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν διαδικτυακά αρχεία διατροφής για το τι έτρωγαν και έπιναν σε ένα 24ωρο σε 3 μη συνεχόμενες ημέρες, καθώς και το χρονοδιάγραμμα των γευμάτων τους. Η ερευνητική ομάδα υπολόγισε το μέσο όρο των διατροφικών αρχείων για τα δύο πρώτα χρόνια παρακολούθησης και αξιολόγησε την υγεία των συμμετεχόντων τα επόμενα χρόνια (κατά μέσο όρο επτά χρόνια).
Υπήρξαν 963 νέες περιπτώσεις διαβήτη τύπου 2 κατά τη διάρκεια της μελέτης. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου ήταν σημαντικά υψηλότερος στην ομάδα των ανθρώπων που έτρωγαν τακτικά πρωινό μετά τις 9 π.μ., σε σύγκριση με αυτούς που έτρωγαν πρωινό πριν τις 8 π.μ.
«Βιολογικά, αυτό είναι λογικό, καθώς η παράλειψη πρωινού είναι γνωστό ότι επηρεάζει τον έλεγχο της γλυκόζης και των λιπιδίων, καθώς και τα επίπεδα ινσουλίνης», εξηγεί η Palomar-Cros. «Αυτό είναι σύμφωνο με δύο μετα-αναλύσεις που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η παράλειψη πρωινού αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2», προσθέτει η Palomar-Cros.
Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε επίσης ότι το βραδινό αργά (μετά τις 10 μ.μ.) φαινόταν να αυξάνει τον κίνδυνο, ενώ το να τρώτε πιο συχνά. Το να τρώτε πέντε φορές την ημέρα η παραπάνω συσχετίστηκε με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης της νόσου κατά 20% από το να τρώτε τέσσερις ή λιγότερες φορές.
Η παράταση της διάρκειας της νυχτερινής νηστείας δεν συσχετίστηκε με τη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Μια διαλειμματική νηστεία με παράθυρο αφαγίας πάνω από 13 ήταν ευεργετική μόνο όταν το πρωινό ήταν νωρίς (πριν τις 8 π.μ.) -άρα και το βραδινό ήταν επίσης επίσης νωρίς.
«Τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν ότι ένα πρώτο γεύμα πριν από τις 8 π.μ. και ένα τελευταίο γεύμα πριν τις 7 μ.μ. μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης διαβήτη τύπου 2», καταλήγει ο Μανώλης Κογεβίνας, συν-συγγραφέας της μελέτης. Η ίδια ερευνητική ομάδα είχε ήδη παράσχει στοιχεία για συσχέτιση μεταξύ ενός πρώιμου δείπνου και χαμηλότερου κινδύνου για καρκίνο του μαστού ή του προστάτη.
Συνολικά, αυτά τα αποτελέσματα ενοποιούν τη χρήση της χρονοδιατροφής (δηλαδή τη συσχέτιση μεταξύ διατροφής, κιρκάδιου ρυθμού και υγείας) για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 και άλλων χρόνιων ασθενειών.
Αυτή είναι η πρώτη προοπτική μελέτη που διερεύνησε τις συσχετίσεις, με ολοκληρωμένη αξιολόγηση, των ωρών γευμάτων, του αριθμού των περιστάσεων φαγητού και της διάρκειας της νυχτερινής νηστείας με την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η καθυστερημένη λήψη του πρώτου γεύματος θα μπορούσε να σχετίζεται με υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Να σημειωθεί ότι μια μετα-ανάλυση έξι μελετών πληθυσμού το 2019 έδειξε ότι η παράλειψη του πρωινού συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 κατά 22%.
Περισσότερες πληροφορίες: Anna Palomar-Cros et al, Associations of meal timing, number of eating occasions and night-time fasting duration with incidence of type 2 diabetes in the NutriNet-Santé cohort, International Journal of Epidemiology (2023). DOI: 10.1093/ije/dyad081.
