Οι γυναίκες μπορεί να έχουν ακόμα και τριπλάσια μείωση του κινδύνου θνησιμότητας από στεφανιαία νόσο όταν ακολουθούν τις συνιστώμενες οδηγίες άσκησης, σε σύγκριση με τους άνδρες. Αυτά τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Nature Cardiovascular Research, υποδηλώνουν ότι οι συστάσεις ανά φύλο θα μπορούσαν να βελτιώσουν την πρόληψη και τη διαχείριση της στεφανιαίας νόσου.
Η στεφανιαία νόσος παραμένει η κύρια αιτία ασθένειας και θανάτου παγκοσμίως. Οι τρέχουσες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας και της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας συνιστούν τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας την εβδομάδα για όλους τους ενήλικες. Ωστόσο, αυτές οι οδηγίες υιοθετούν μια ομοιόμορφη προσέγγιση παρά τα στοιχεία για ένα «χάσμα των φύλων» στην ικανότητα άσκησης, αλλά το πώς η στεφανιαία νόσος μπορεί να σχετίζεται με αυτό το χάσμα είναι ασαφές.
Ο Jiajin Chen και οι συνεργάτες του ανέλυσαν δεδομένα του UK Biobank που συλλέχθηκαν από συσκευές παρακολούθησης δραστηριότητας που φοριούνται στον καρπό από περισσότερους από 85.000 συμμετέχοντες για να εξετάσουν τις διαφορές μεταξύ των φύλων στη σχέση μεταξύ σωματικής δραστηριότητας και αποτελεσμάτων στεφανιαίας νόσου. Μεταξύ 80.243 συμμετεχόντων (45.986 γυναίκες και 34.257 άνδρες) χωρίς στεφανιαία νόσο, οι γυναίκες που πέτυχαν τον στόχο των 150 λεπτών άσκησης την εβδομάδα είχαν 22% χαμηλότερο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, σε σύγκριση με 17% στους άνδρες συμμετέχοντες.
Περαιτέρω ανάλυση έδειξε ότι οι γυναίκες πέτυχαν μείωση 30% στον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου με 250 λεπτά Μέτριας έως Έντονης Φυσικής Δραστηριότητας (MVPA) την εβδομάδα, ενώ οι άνδρες χρειάζονταν 530 λεπτά για να επιτύχουν συγκρίσιμη μείωση. Σε 5.169 συμμετέχοντες (1.553 γυναίκες και 3.616 άνδρες) με στεφανιαία νόσο, η τήρηση των κατευθυντήριων γραμμών συνδέθηκε με τριπλάσια μείωση του κινδύνου θνησιμότητας από κάθε αιτία στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες.
Το MVPA (Moderate to Vigorous Physical Activity,) σημαίνει Μέτρια έως Έντονη Φυσική Δραστηριότητα (MVPA), η οποία είναι οποιαδήποτε δραστηριότητα αρκετά έντονη ώστε να αυξήσει αισθητά τον καρδιακό ρυθμό και την αναπνοή σας. Αυτός ο τύπος δραστηριότητας προσφέρει σημαντικά οφέλη για την υγεία και τη φυσική σας κατάσταση. Μπορείτε να μιλήσετε κατά τη διάρκεια μέτριας έως έντονης δραστηριότητας, αλλά δεν θα μπορείτε να τραγουδήσετε. Παραδείγματα περιλαμβάνουν γρήγορο περπάτημα, τρέξιμο, σχοινάκι και κολύμπι.
Σε αυτήν την μεγάλης κλίμακας προοπτική μελέτη που χρησιμοποίησε δεδομένα φυσικής δραστηριότητας μετρημένα με επιταχυνσιόμετρα στον καρπό παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των φύλων σχετικά με τα κλινικά οφέλη για την καρδιά. Για να επιτευχθεί σχετική μείωση 30% στον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, οι άνδρες πρέπει να συμμετέχουν σε 530 λεπτά MVPA ανά εβδομάδα, ενώ οι γυναίκες χρειάζονται τη μισή ενασχόληση (250 λεπτά την εβδομάδα) για να επιτύχουν συγκρίσιμο όφελος. Οι γυναίκες με στεφανιαία νόσο είχαν τριπλάσια μείωση στον κίνδυνο θνησιμότητας.
Ορισμένοι πιθανοί παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στις διαφορές μεταξύ των φύλων στις ευεργετικές επιδράσεις της σωματικής άσκησης. Φυσιολογικά, τα επίπεδα οιστρογόνων στην κυκλοφορία του αίματος είναι πολύ υψηλότερα στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες, και τα οιστρογόνα μπορούν να προάγουν την απώλεια σωματικού λίπους κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης.
Όπως έδειξε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, η χορήγηση συμπληρωμάτων οιστρογόνων μπορεί να αυξήσει την οξείδωση των λιπιδίων στους άνδρες κατά τη διάρκεια της άσκησης, η οποία έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τα κλινικά αποτελέσματα της στεφανιαίας νόσου.
Επιπλέον, ένας άλλος πιθανός λόγος θα μπορούσε να είναι οι σημαντικές ανισότητες μεταξύ των φύλων στη μορφολογική σύνθεση του σκελετικού μυός. Συγκεκριμένα, οι άνδρες έχουν μεγαλύτερο ποσοστό μυϊκών ινών τύπου II, ενώ ο σκελετικός μυς των γυναικών κυριαρχείται από μυϊκές ίνες τύπου Ι, οδηγώντας σε ανισότητες στον μυϊκό μεταβολισμό.
Οι άνδρες έχουν μεγαλύτερη γλυκολυτική ικανότητα, ενώ οι γυναίκες χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη οξειδωτική ικανότητα ολόκληρου του μυός. Αυτές οι διαφορές μπορεί να συμβάλλουν στην αυξημένη ευαισθησία στη σωματική άσκηση και στο μεγαλύτερο κλινικό όφελος στις γυναίκες. Παρ’ όλα αυτά, οι υποκείμενοι μηχανισμοί παραμένουν προς διερεύνηση.
Τα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές παραβλέπουν τις διαφορές των φύλων και ότι οι στρατηγικές που αφορούν συγκεκριμένα το φύλο θα μπορούσαν να βελτιώσουν την πρόληψη της στεφανιαίας νόσου. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα σε πιο ποικίλους πληθυσμούς για να επιβεβαιωθούν αυτά τα ευρήματα και να διαμορφωθούν προσαρμοσμένες συστάσεις.
Περισσότερες πληροφορίες: Jiajin Chen et al, Sex differences in the association of wearable accelerometer-derived physical activity with coronary heart disease incidence and mortality, Nature Cardiovascular Research (2025). DOI: 10.1038/s44161-025-00732-z.
Emily S. Lau, Sex differences in the association of physical activity with coronary heart disease incidence and mortality, Nature Cardiovascular Research (2025). DOI: 10.1038/s44161-025-00734-x.
