Το τοστ με αβοκάντο με τηγανητό τυρί ως ψωμί και τα noodles κολοκυθιού σε σάλτσα βουτύρου-μπέικον είναι μεταξύ των πολλών ιδεών για συνταγές που τροφοδοτούν την κετογονική δίαιτα -υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες- στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι ενώ η κετογονική δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους, το κάνει αυτό με κόστος μεταβολικά προβλήματα όπως η δυσανεξία στη γλυκόζη.
Σε μια κοινή μελέτη του Πανεπιστημίου της Γιούτα και του Κέντρου Έρευνας για τον Διαβήτη και τον Μεταβολισμό της Γιούτα, στις ΗΠΑ, οι επιστήμονες χώρισαν τα ποντίκια σε τέσσερις διατροφικές ομάδες: κετογονική δίαιτα (KD, 90% λίπος), δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά (HFD, 60% λίπος), χαμηλή σε λιπαρά (LFD) και μέτρια σε πρωτεΐνες (LFMP) με ποικίλα επίπεδα υδατανθράκων και πρωτεϊνών.
Τα ποντίκια είχαν την άδεια να τρώνε ελεύθερα για έως και 36 εβδομάδες στα αρσενικά και 44 εβδομάδες στα θηλυκά. Τα αποτελέσματα των δοκιμών έδειξαν ότι ενώ η κετογονική δίαιτα υποστήριζε τον έλεγχο του βάρους, αύξησε επίσης τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και οδήγησε σε λιπαρό συκώτι στα αρσενικά.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο Science Advances.
Η δίαιτα ονομάζεται «κετογονική» επειδή προκαλεί κέτωση -μια μεταβολική κατάσταση όπου το σώμα καίει λίπος ως κύριο καύσιμο αντί για τους συνήθεις υδατάνθρακες και, ως αποτέλεσμα, παράγει μόρια που ονομάζονται κετονικά σώματα. Η δίαιτα δεν είναι μια νέα τάση, υπάρχει εδώ και σχεδόν 100 χρόνια και είναι καθιερωμένη για τη θεραπεία της ανθεκτικής στα φάρμακα επιληψίας στα παιδιά, μειώνοντας τις επιληπτικές κρίσεις σε πολλές περιπτώσεις.
Ο ακριβής τρόπος με τον οποίο η κετογονική διατροφή βοηθά στον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων είναι ακόμη ασαφής, αλλά έχουν προταθεί αρκετές ιδέες. Ορισμένες μελέτες έχουν υποδείξει ότι η κετογονική δίαιτα μπορεί να σταθεροποιήσει τη γλυκόζη του αίματος, η οποία είναι ευεργετική για τον μεταβολισμό του εγκεφάλου και τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών, ενώ άλλες υπογραμμίζουν τις αντισπασμωδικές επιδράσεις των ίδιων των κετονικών σωμάτων.
Καθώς οι κετογονικές δίαιτες έχουν εκτοξευθεί σε δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές της μελέτης ήθελαν να διερευνήσουν τις μακροπρόθεσμες μεταβολικές επιπτώσεις της τήρησης της δίαιτας. Προηγούμενες μελέτες έχουν διερευνήσει αυτόν τον τομέα, αλλά συχνά ανέφεραν ανάμεικτα ευρήματα ή δεν συνέκριναν άμεσα τις κετογονικές δίαιτες με άλλες δίαιτες ούτε έλαβαν υπόψη και τα δύο φύλα.
Για αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές συμπεριέλαβαν τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά ποντίκια και πραγματοποίησαν τακτικούς ελέγχους για να αξιολογήσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κετογονικής δίαιτας στις παραμέτρους υγείας, συμπεριλαμβανομένης της σύνθεσης του σώματος, της υγείας των οργάνων και του προφίλ του αίματος.
Διαπίστωσαν ότι η κετογονική δίαιτα προστάτευσε από την υπερβολική αύξηση βάρους σε σύγκριση με τη συμβατική δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, αλλά προκάλεσε περισσότερο βάρος από τις δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Η μακροχρόνια κετογονική δίαιτα προκάλεσε σοβαρή υπερλιπιδαιμία, που σημαίνει ότι υπήρχαν πολύ υψηλά επίπεδα λίπους στο αίμα.
Τα ποντίκια που τρέφονταν με κετογονική δίαιτα ανέπτυξαν σοβαρή δυσανεξία στη γλυκόζη επειδή η δίαιτα προκάλεσε σοβαρή διαταραχή στην έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας. Ενώ τα θηλυκά ποντίκια με κετογονική δίαιτα φαίνονταν καλά, τα αρσενικά εμφάνισαν σημάδια ηπατικής δυσλειτουργίας και λιπώδους ήπατος.
Τα ευρήματα κατέστησαν αρκετά σαφές ότι η μακροχρόνια κετογονική δίαιτα μπορεί να προκαλέσει διάφορες μεταβολικές διαταραχές, γεγονός που εγείρει την προσοχή κατά της ευρείας χρήσης της ως δίαιτας που προάγει την υγεία.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να διερευνηθεί πώς οι διακυμάνσεις στη σύνθεση του λίπους και στις αναλογίες μακροθρεπτικών συστατικών επηρεάζουν τις μεταβολικές επιδράσεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για να καταστεί η κετογονική δίαιτα ασφαλέστερη για άτομα που βασίζονται σε αυτήν για τη θεραπεία της επιληψίας.
Περισσότερες πληροφορίες: Molly R. Gallop et al, A long-term ketogenic diet causes hyperlipidemia, liver dysfunction, and glucose intolerance from impaired insulin secretion in mice, Science Advances (2025). DOI: 10.1126/sciadv.adx2752.
