Όλοι γνωρίζουμε ότι το άγχος μπορεί να επιδεινώσει τον πόνο, αλλά νέα έρευνα δείχνει ότι ο θυμός και το αίσθημα αδικίας μπορεί να είναι ακόμη πιο ισχυρά εναύσματα.
Σε μια μελέτη σε περισσότερα από 700 άτομα που ζουν με χρόνιο πόνο, οι ερευνητές αποκάλυψαν τέσσερα ξεχωριστά «προφίλ θυμού» που βοηθούν να εξηγηθεί γιατί ορισμένοι ασθενείς πονούν περισσότερο και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από άλλους. Όσοι ένιωσαν ότι αδικήθηκαν για την πάθησή τους ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν σοβαρό, επίμονο πόνο μήνες αργότερα. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η εκμάθηση της κατανόησης και της διαχείρισης του θυμού θα μπορούσε να είναι απαραίτητη για την επούλωση.
Η μελέτη με επικεφαλής τον Δρ. Gadi Gilam, από το Ινστιτούτο Βιοϊατρικής και Στοματικής Έρευνας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, αποκαλύπτει ότι ο θυμός, ειδικά όταν συνδυάζεται με ένα αίσθημα αδικίας, μπορεί να προβλέψει όχι μόνο πόσο πόνο αισθάνονται οι ασθενείς σήμερα, αλλά και πόσο μπορεί να συνεχίσουν να υποφέρουν μήνες αργότερα.
Η μελέτη δημοσιεύεται στο The Journal of Pain.
Η διεθνής ερευνητική ομάδα, στην οποία συμμετείχαν συνεργάτες από το Πανεπιστήμιο Stanford, το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και το Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ, εξέτασε περισσότερους από 700 ενήλικες που αναζητούσαν θεραπεία για χρόνιο πόνο διαφόρων αιτιών. Χρησιμοποιώντας μια μέθοδο που ονομάζεται ανάλυση λανθάνοντος προφίλ, εντόπισαν τέσσερα διακριτά «προφίλ θυμού», καθένα από τα οποία περιέγραφε το πώς οι άνθρωποι βιώνουν, εκφράζουν και ελέγχουν τον θυμό και πόσο έντονα αισθάνονται αδικημένοι από την κατάστασή τους.
Τα ευρήματα ήταν εντυπωσιακά. Οι ασθενείς που εμφάνισαν μέτρια έως υψηλά επίπεδα θυμού και αντιλαμβανόμενης αδικίας, όπως εκείνοι που ένιωθαν ότι ο πόνος τους αντιπροσώπευε άδικη μεταχείριση ή ανεπανόρθωτη απώλεια, βίωσαν τα χειρότερα αποτελέσματα πόνου. Ανέφεραν μεγαλύτερη ένταση πόνου, πιο εκτεταμένο πόνο και υψηλότερα επίπεδα αναπηρίας και συναισθηματικής δυσφορίας.
Αντίθετα, τα άτομα που φάνηκαν να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τον θυμό τους και έβλεπαν την κατάστασή τους με λιγότερη δυσαρέσκεια έτειναν να τα πηγαίνουν σημαντικά καλύτερα με την πάροδο του χρόνου.
«Ο θυμός δεν είναι εγγενώς κακός», εξηγεί ο Gilam. «Είναι ένα συνηθισμένο καθημερινό συναισθηματικό σήμα και μπορεί να προωθήσει την προσωπική και διαπροσωπική ευεξία όταν ρυθμίζεται σωστά. Αλλά όταν ο θυμός αναμειγνύεται με ένα αίσθημα αδικίας, το οποίο από μόνο του αποτελεί έναυσμα για θυμωμένες αντιδράσεις, μπορεί να παγιδεύσει τους ανθρώπους σε έναν κύκλο συναισθηματικής και σωματικής ταλαιπωρίας που ενισχύει και διατηρεί τον χρόνιο πόνο».
Επιπτώσεις για τη θεραπεία και τη διάγνωση
Η έρευνα παρακολούθησε 242 συμμετέχοντες για περίπου πέντε μήνες, επιβεβαιώνοντας ότι τα προσδιορισμένα προφίλ θυμού προέβλεπαν μελλοντικά αποτελέσματα πόνου ακόμη και μετά τον υπολογισμό του άγχους και της κατάθλιψης. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν τη δυνατότητα χρήσης αυτών των προφίλ ως πρώιμων διαγνωστικών δεικτών, βοηθώντας τους κλινικούς γιατρούς να εντοπίσουν ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο για μακροχρόνιο, χρόνιο πόνο υψηλής επίπτωσης και προσφέροντας πιο εξατομικευμένα, επικεντρωμένα στο συναίσθημα σχέδια θεραπείας.
Σύμφωνα με τον Gilam, «Αυτή η μελέτη υπογραμμίζει ότι το πώς αισθάνονται οι ασθενείς για τον πόνο τους, ιδιαίτερα αν τον θεωρούν άδικο, μπορεί να είναι εξίσου σημαντικό με τις βιολογικές αιτίες.
«Προς το παρόν δεν έχουμε αρκετά καλή κατανόηση της νευροβιολογίας που υποκρύπτει τον χρόνιο πόνο. Δεν έχουμε ένα απλό χάπι για να τον θεραπεύσουμε, ούτε έχουμε ισχυρά εργαλεία αξιολόγησης για να προβλέψουμε ποιος θα επιμείνει στον πόνο. Η ενσωμάτωση των αξιολογήσεων του θυμού και της αδικίας στη θεραπεία του χρόνιου πόνου θα μπορούσε να βελτιώσει θεμελιωδώς τα αποτελέσματα».
Η μελέτη τονίζει την ανάγκη για εξατομικευμένες παρεμβάσεις που να αντιμετωπίζουν τη συναισθηματική ρύθμιση και τις αντιλήψεις για την αδικία, όπως η Θεραπεία Συναισθηματικής Επίγνωσης και Έκφρασης και οι θεραπείες που βασίζονται στη συμπόνια. Η κατανόηση των πολλών προσώπων του θυμού μπορεί να είναι το επόμενο βήμα στη μεταμόρφωση της φροντίδας του πόνου, από τη θεραπεία των συμπτωμάτων στη θεραπεία του ατόμου.
Περισσότερες πληροφορίες: Marine Granjon et al, Distinct multidimensional anger profiles predict current and long-term chronic pain outcomes, The Journal of Pain (2026). DOI: 10.1016/j.jpain.2025.105611.
