To 10% των μαθητών Α’ και Β’ Γυμνασίου είναι ενεργοί καπνιστές, ενώ το 30% των μαθητών αναφέρει ότι εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι του. Οι παρέες, τα αδέρφια και οι γονείς που καπνίζουν, αλλά και η συχνή συνεύρεση με φίλους σε πλατείες και πάρκα είναι οι παράγοντες που συντελούν στη διάδοση του καπνίσματος ενώ προς αυτή την κατεύθυνση συντελεί και ένα μεγαλύτερο χαρτζιλίκι.
Τα παραπκάνω προκύπτει από τα αποτελέσματα της δράσης «Ευαισθητοποίηση του μαθητικού πληθυσμού, για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος», που πραγματοποίησε το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τη Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος και τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών.
H έρευνα έγινε σε 51.084 μαθητές της Α’ και Β’ τάξης του Γυμνασίου, σε 1.267 σχολεία της χώρας, από τις 15 Μαρτίου έως τις 15 Μαΐου του 2016. Οι μαθητές συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο, ενώ παρακολούθησαν και οπτικοαουστικό υλικό, με στόχο την ενημέρωσή τους, για τους κινδύνους του καπνίσματος και την ανάπτυξη αντιστάσεων απέναντι στη βλαβερή αυτή συνήθεια.
Η μελέτη των ερωτηματολογίων έδειξε ότι το 16,7% των μαθητών έχει ήδη δοκιμάσει τσιγάρο από την ηλικία των 12-14 ετών. Ενώ ένας στους δέκα μαθητές Α’ και Β’ Γυμνασίου συγκαταλέγεται στους ενεργούς καπνιστές (σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας). Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το 15% των ενεργών καπνιστών (δηλαδή το 2,5% περίπου του μαθητικού πληθυσμού Α’ και Β’ Γυμνασίου) είναι πολύ τακτικοί καπνιστές (καπνίζουν σχεδόν κάθε μέρα).
Το κάπνισμα φαίνεται πως είναι πιο ισχυρή στα αγόρια αυτής της ηλικίας καθώς 1 στα 5 παιδιά της Β’ Γυμνασίου έχουν δοκιμάσει να καπνίσουν.
Το 40% των παιδιών που έχουν δοκιμάσει να καπνίσουν το έκαναν από την ηλικία των 8 ετών έως την ηλικία των 11 ετών, κάτι που δείχνει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε αυτές τις ηλικίες, στις προσπάθειες ευαισθητοποίησης και πρόληψης.
Παρέες, περιέργεια και χαρτζιλίκι
Οι παρέες, τα αδέρφια που καπνίζουν, οι γονείς που καπνίζουν και μάλιστα σε κλειστό χώρο στο σπίτι, αλλά και η συχνή συνεύρεση με φίλους σε πλατείες και πάρκα είναι οι παράγοντες που συντελούν στη διάδοση της κακής συνήθειας του καπνίσματος.
Η «περιέργεια» αναφέρεται ως ο κυρίαρχος λόγος που οι μαθητές δοκίμασαν κάποιο προϊόν καπνού.
Σημαντική, επίσης, είναι η διαφοροποίηση ανάλογα με το ύψος των διαθέσιμων χρημάτων (χαρτζιλίκι). Τα παιδιά τα οποία λαμβάνουν έως 5 ευρώ την εβδομάδα από τους γονείς είναι σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό ενεργοί καπνιστές (6,7%), σε σχέση με τα παιδιά που λαμβάνουν από 6 ευρώ και πάνω όπου το ποσοστό των ενεργών καπνιστών σχεδόν διπλασιάζεται (11,3%).
Μεταξύ των μαθητών κυριαρχεί η άποψη ότι εάν θέλει κανείς να κόψει το τσιγάρο είναι εύκολο, γεγονός που δείχνει ότι πρέπει να ενισχυθεί το θέμα της εξάρτησης ως επιχείρημα πρόληψης. Μεταξύ των ενεργών καπνιστών οι μισοί σχεδόν θα ήθελαν να σταματήσουν των κάπνισμα, ενώ για τους άλλους μισούς, η συνήθεια φαίνεται πως έχει λάβει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά.
Εντύπωση προκαλεί ότι 8 στους 10 μαθητές συνδέουν το κάπνισμα με το άγχος. Σημαντικά είναι και τα ποσοστά που συνδέουν το κάπνισμα με τη διασκέδαση (60%) ή τη μόδα (40% το θεωρούν ελκυστική ή δυναμική συμπεριφορά).
Το 30% του συνόλου των μαθητών αναφέρει ότι εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι, ενώ το 40% ότι γίνεται «θύμα» παθητικού καπνίσματος σε κάποιον κλειστό δημόσιο χώρο. Μάλιστα ένα 60% όσων ήταν θύματα παθητικού καπνίσματος σε δημόσιο χώρο αναφέρουν ότι ένιωσαν αίσθημα δυσφορίας λόγω της έντασης του φαινομένου.
Τέλος πάνω από το 60% των μαθητών αναφέρει πως είδε κάποιον να καπνίζει εντός του χώρου του σχολείου, ενώ η πλειοψηφία των μαθητών αναφέρει ότι δεν υπάρχει κάποια δυσκολία να αγοράσει κάποιος τσιγάρα σε αυτή την ηλικία, γεγονός που πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα την πολιτεία ως προς την εφαρμογή της νομοθεσίας για τη προστασία των ανηλίκων.
