Η έκθεση στο κάπνισμα, ακόμη και σε χαμηλά επίπεδα, και η χρήση αλκοόλ, συσχετίστηκαν μαζί αλλά και μεμονωμένα, με αυξημένη αρτηριακή δυσκαμψία και αθηροσκλήρωση, σε μια βρετανική μελέτη που αφορούσε εφήβους και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό European Heart Journal.
Τα σημαντικό αποτέλεσμα αυτής της μελέτης ήταν ότι ακόμα και το λίγο κάπνισμα επιδρά στην αρτηριακή δυσκαμψία, μια παράμετρο που αντικατοπτρίζει την ενδοθηλιακή λειτουργία, ενώ μια σχετικά συχνή πρόσληψη αλκοόλ έχει επιπρόσθετη επίδραση. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αρχικά στάδια της αθηροσκλήρωσης χαρακτηρίζονται από ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, ενώ τα μεταγενέστερα στάδια οδηγούν σε αρτηριακή δυσκαμψία, μια παράμετρο που αντικατοπτρίζει επίσης τη μειωμένη βιοδιαθεσιμότητα του μονοξειδίου του αζώτου και έχει σαφή αντίκτυπο στην καρδιαγγειακή πρόγνωση.
Οι αρτηρίες των εφήβων που καπνίζουν, έστω και περιστασιακά έχουν σημάδια αθηροσκλήρωσης από την ηλικία των 17 ετών, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Καρδιαγγειακής Επιστήμης του UCL, με επικεφαλής την Ελληνίδα ερευνήτρια Δρ Μαριέττα Χαρακίδα. Οι ερευνητές είπαν ότι οι στρατηγικές δημόσιας υγείας πρέπει να αποτρέπουν το κάπνισμα και το αλκοόλ στην εφηβεία.
Η αθηροσκλήρωση αποτελεί τον βασικό παράγοντα κινδύνου για καρδιακό έμφραγμα και ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Οι ερευνητές εξέτασαν στοιχεία για 1.266 εφήβους (425 αγόρια και 841 κορίτσια) που είχαν λάβει μέρος στη μελέτη Avon Longitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC) την περίοδο 2004-2008. Οι συμμετέχοντες είχαν δώσει πληροφορίες αναφορικά με το κάπνισμα και το αλκοόλ σε ηλικία 13, 15 και 17 ετών. Αξιολογήθηκε η αρτηριακή σκλήρυνση (καρωτιδική και μηριαία) στην ηλικία των 17 ετών.
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με το πόσα τσιγάρα κάπνισαν κατά τη διάρκεια της μελέτης, ενώ ελήφθη υπόψη και το παθητικό κάπνισμα.
Οι έφηβοι που κάπνισαν πάνω από 100 τσιγάρα κατά τη διάρκεια της μελέτης (περίπου πέντε χρόνια) είχαν 3,7% μεγαλύτερη αρτηριακή σκλήρυνση, συγκριτικά με όσους κάπνισαν έως 20 τσιγάρα. Το αποτέλεσμα αυτό προκάλεσε μια μικρή έκπληξη, δεδομένου ότι ο αριθμός των τσιγάρων δεν ήταν μεγάλος.
Όσοι έφηβοι έδειχναν προτίμηση στη μπίρα έναντι του κρασιού ή άλλων αλκοολούχων ποτών, καθώς και όσοι έτειναν να κάνουν ακατάσχετη κατανάλωση αλκοόλ είχαν 4,7% αυξημένη αρτηριακή σκλήρυνση συγκριτικά με αυτούς που έπιναν λιγότερα από δύο ποτά την ημέρα.
Οι έφηβοι στην ομάδα υψηλότερης χρήσης τσιγάρου και αλκοόλ είχαν κατά 10,8% αυξημένη σκλήρυνση των αρτηριών, συγκριτικά με τους συνομηλίκους τους που δεν είχαν καπνίσει ποτέ και έπιναν ελάχιστες ποσότητες αλκοόλ.
Αυτές οι συσχετίσεις παρέμειναν σημαντικές ακόμη και όταν ελήφθησαν υπόψη και άλλοι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως η αρτηριακή πίεση, το φύλο, η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων, η χοληστερόλη LDL, η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη υψηλής ευαισθησίας, το κάπνισμα των γονέων και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση.
“Διαπιστώσαμε ότι στο μεγάλο αυτό δείγμα από τη Βρετανία, το κάπνισμα και το ποτό στην εφηβεία, ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα, σχετίζεται με αρτηριακή σκλήρυνση και αθηροσκλήρωση. Επίσης παρατηρήσαμε ότι αν οι έφηβοι σταματούσαν το κάπνισμα και τη χρήση αλκοόλ, οι αρτηρίες τους επανέρχονταν στο φυσιολογικό, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει η ευκαιρία της ανάκτησης της υγεία των αρτηριών εγκαίρως”, ανέφερε ο καθηγητής Τζον Ντίνφιλντ, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη.
Η Χαρακίδα συμπλήρωσε: “Η βλάβη στις αρτηρίες μπορεί να συμβεί πολύ νωρίς ως απόρροια του καπνίσματος και της χρήσης αλκοόλ, είτε συνδυαστικά είτε με μεμονωμένη χρήση. Χρειάζονται αποτελεσματικές επιμορφωτικές στρατηγικές για την αποθάρρυνση των παιδιών και των εφήβων από την έναρξη του καπνίσματος και του ποτού”.
Πηγή: Double hazard of smoking and alcohol on vascular function in adolescents (Το editorial της μελέτης) .
