Επιστήμονες του έγκυρου Ινστιτούτου Βιολογικής Κυβερνητικής Μαξ Πλανκ στο Τίμπιγκεν της Γερμανίας, όπου διευθυντής είναι ο ελληνικής καταγωγής Νίκος Λογοθέτης, κατόρθωσαν να δείξουν για πρώτη φορά ότι μεγάλες περιοχές του εγκεφάλου μπορούν να αλλάξουν μακροπρόθεσμα. Είναι ουσιαστικά η πρώτη πειραματική απόδειξη ότι ο εγκέφαλος αλλάζει και αναδιοργανώνεται, όταν λαμβάνει χώρα η διαδικασία της μάθησης και η επεξεργασία νέων πληροφοριών.
Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο βιολογικό περιοδικό “Current Biology”, μελέτησε πειραματικά τα νευρικά κύτταρα στον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται, μεταξύ άλλων, με την μνήμη και τον προσανατολισμό στο χώρο, κάνοντας χρήση της λειτουργικής τομογραφίας μαγνητικού συντονισμού (fMRI) και της ηλεκτροφυσιολογίας.
Προκαλώντας μια σειρά από ερεθίσματα στους νευρώνες, οι επιστήμονες μπόρεσαν να καταγράψουν πώς μεγάλοι πληθυσμοί νευρικών κυττάρων αναδιοργανώνονται σχηματίζοντας νέες συνδέσεις (συνάψεις) και “κυκλώματα” στον εγκέφαλο. Η διαδικασία αυτή αποκαλείται “πλαστικότητα” του εγκεφάλου και είναι θεμελιώδης μηχανισμός για τη μνήμη και την μάθηση. Η αλλαγή των συνδέσεων των νευρώνων σε νέα κυκλώματα (δηλαδή η αναδιάταξη της οργάνωσης του εγκεφάλου) μπορεί να κρατήσει από λίγα λεπτά μέχρι μια ολόκληρη ζωή, με άλλα λόγια οι αλλαγές μπορεί να είναι σύντομες ή παντοτινές.
Οι ερευνητές του γερμανικού Ινστιτούτου για πρώτη φορά μελέτησαν το φαινόμενο της πλαστικότητας συστηματικά, συνδυάζοντας περισσότερες από μια μεθόδους: μέσω της λειτουργικής τομογραφίας μαγνητικού συντονισμού (fMRI) μπόρεσαν να έχουν εικόνες της αιμοδυναμικής ροής του αίματος (μια έμμεση ένδειξη για τις νευρωνικές δραστηριότητες), ενώ μέσω ηλεκτροδίων εμφυτευμένων στον εγκέφαλο μέτρησαν άμεσα την ηλεκτρική δραστηριότητα στα ίδια κυκλώματα.
