Πριν από 13 χρόνια στο Κιότο της Ιαπωνίας, επιτεύχθηκε η πρώτη δεσμευτική νομικά συμφωνία για την περικοπή των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η οποία τώρα είναι στο επίκεντρο ενός κυκλώνα που μπορεί να ολοκληρωθεί, εμποδίζοντας τους υπουργούς περιβάλλοντος να καταλήξουν σε μία συνολική συμφωνία μέχρι αύριο, Παρασκευή, το βράδυ.
Η συμφωνία του Κιότο είναι μέρος μιας πολύ ευρύτερης και μακροχρόνιας αντιπαράθεσης ανάμεσα στον πλούσιο και τον αναπτυσσόμενο κόσμο, επί της οποίας οι χώρες πρέπει να επιδείξουν την υπευθυνότητα να περικόψουν στις επόμενες δεκαετίες, τις εκπομπές που καταστρέφουν το κλίμα. Η αντιπαράθεση έχει ήδη βοηθήσει να εκτροχιαστούν πολλές προηγούμενες σύνοδοι, συμπεριλαμβανομένης και αυτής της Κοπεγχάγης. Η έλλειψη στόχων από τις αναδυόμενες δυνάμεις, όπως η Κίνα και η Ινδία και οι αυξανόμενες εκπομπές τους, ήταν το κύριο επιχείρημα των ΗΠΑ για τη μη επικύρωση του πρωτοκόλλου του Κιότο.
«Οι συζητήσεις για την ελάφρυνση της κατάστασης είναι πολύ μπερδεμένες και εξακολουθεί να υφίσταται ο κίνδυνος να μην υπάρξει συμφωνία», δηλώνει για τις συνομιλίες στην Κανκούν, η Τζένιφερ Μόργκαν, διευθύντρια διεθνούς κλίματος του Ιδρύματος Παγκόσμιων Πόρων, που έχει την έδρα του στις ΗΠΑ. Τα σχέδια αποφάσεων που κυκλοφόρησαν, απέδειξαν ότι είχε δίκαιο. Συμπεριλάμβαναν μακροσκελή τμήματα σχετικά με την βελτίωση της συνεργασίας στην αντιμετώπιση της αποψίλωσης, την τεχνολογία, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και βήματα για να δοθεί ώθηση στην βοήθεια των πλουσίων προς τις φτωχές χώρες για το κλίμα.
Αντίθετα, όμως, τα κεφάλαια που αναφέρονται στις εκπομπές παρέμεναν με κενούς αριθμούς, και παρενθέσεις στα τμήματα που αποτελούν πηγές διαφωνιών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αναφέρονται στο κατά πόσο οι κυβερνήσεις πρέπει να δεσμευθούν να αποτρέψουν την αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών κατά 1, 1,5 ή 2 βαθμούς κελσίου. Τα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού, οι πόροι ζωής των οποίων απειλούνται από τα ανοδικά επίπεδα της θάλασσας πιέζουν προς το στόχο του 1,5 βαθμού ή και λιγότερο για να διασφαλίσουν την επιβίωση τους. Οι περισσότερες μεγαλύτερες δυνάμεις έχουν πει ότι θα είναι ικανοποιημένες με το στόχο των 2 βαθμών και υπόσχονται ότι θα γίνει αναθεώρηση του στόχου μέχρι το 2015.
Ακόμη και ο στόχος των δυο βαθμών είναι υψηλός. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι τρέχουσες υποσχέσεις για την περικοπή των εκπομπών, θα οδηγήσουν σε αύξηση περίπου 3 βαθμών και οι ακτιβιστές κατά της κλιματικής αλλαγής πιέζουν τους υπουργούς να αναγνωρίσουν αυτό το χάσμα γιγατόνων σε όποια συμφωνία. Η Τάρα Ράο της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF χαρακτηρίζει την τωρινή κατάσταση ως «ένα παιχνίδι σε τρισδιάστατο σκάκι», ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία και πολλές άλλες δυνάμεις, η κάθε μία από τις οποίες περιμένει τις άλλες να κάνουν το πρώτο γενναίο βήμα στη μείωση της μόλυνσης.
Η πρόοδος είναι βασικό αίτημα για τις ΗΠΑ παρά τις ερωτήσεις για το κατά πόσο ο πρόεδρος Ομπάμα θα μπορούσε να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της χώρας του, μετά από την ήττα στις εκλογές για το κογκρέσο από τους ρεπουμπλικάνους που είναι πιο επιφυλακτικοί στην κλιματική αλλαγή. Αλλά οι αμερικανοί διαπραγματευτές θέλουν η Κίνα, που πρόσφατα ξεπέρασε τις ΗΠΑ ως ο μεγαλύτερος παραγωγός άνθρακα παγκοσμίως, και άλλες αναδυόμενες δυνάμεις να συμπορευθούν με τις βιομηχανικές χώρες στο να εντάξουν τις δεσμεύσεις τους σε μία διεθνή συμφωνία.
Η Κίνα, η οποία υποστηρίζει ότι οι πλούσιες χώρες προκάλεσαν την κλιματική αλλαγή μέχρι σήμερα, έχει επιμείνει στην επέκταση του πρωτοκόλλου του Κιότο για τις βιομηχανικές δυνάμεις και μία ξεχωριστή, νομικά δεσμευτική συμφωνία για τις ΗΠΑ, πριν αναλάβει τις δικές της δεσμευτικές υποχρεώσεις.
Οι Ιάπωνες αξιωματούχοι επιμένουν ότι δεν επιτρέψουν επέκταση της συμφωνίας του Κιότο μέχρι να την υπογράψουν Κίνα και ΗΠΑ ενώ η Ευρώπη έχει πει ότι θα ανεβάσει τους δικούς της στόχους στην περικοπή των εκπομπών, μόνο αν υπάρξει πρόοδος από τις άλλες χώρες. Η Μόργκαν λέει ότι πιστεύει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να βρουν κάποιον τρόπο να απαλύνουν τις διαφορές για να αποφύγουν μία ακόμη αποτυχία συνόδου, όπως είχε γίνει στην Κοπεγχάγη και δείχνει μια πιο εποικοδομητική στάση στις συνομιλίες ανάμεσα στην Κίνα και στις ΗΠΑ στην Κανκούν. «Αν και η ατμόσφαιρα είναι χαλαρή εδώ, νομίζω ότι η πίεση στους αντιπροσώπους να καταλήξουν σε μία συμφωνία, είναι αρκετά υψηλή», σημειώνει.
