Επιλέξτε ασφαλή παιχνίδια για το παιδί σας

Λίγα πράγματα κάνουν ένα παιδί πιο ευτυχισμένο απ’ όσο το κάνει ένα καινούργιο παιχνίδι, μερικές φορές, όμως, μια φαινομενικά ακίνδυνη διασκέδαση μπορεί να καταλήξει σε σοβαρό τραυματισμό. Παρά το γεγονός ότι, χάρη στους αυστηρούς κρατικούς κανονισμούς και τις προσπάθειες των κατασκευαστών για έλεγχο των προϊόντων, τα περισσότερα παιχνίδια που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά είναι ασφαλή, χιλιάδες παιδιά κάθε χρόνο παθαίνουν ατυχήματα που σχετίζονται με τη χρήση παιχνιδιών. Γνωρίζοντας τι πρέπει να προσέχετε όταν αγοράζετε παιχνίδια και εφαρμόζοντας μερικούς απλούς κανόνες ασφαλούς χρήσης, μπορείτε συχνά να προλάβετε κάποια προβλήματα πριν να δημιουργηθούν.

Πώς τραυματίζονται τα παιδιά

Παρ’ όλο που οι περισσότεροι τραυματισμοί που σχετίζονται με τα παιχνίδια είναι ασήμαντα κοψίματα, γδαρσίματα και μώλωπες, τα παιδιά μπορούν μερικές φορές να τραυματιστούν σοβαρά, ακόμη και να σκοτωθούν από τη χρήση επικίνδυνων παιχνιδιών ή την κακή χρήση απλών παιχνιδιών. Μερικές συνηθισμένες αιτίες τραυματισμού είναι:

• Κακή ή λανθασμένη χρήση παιχνιδιών. Το να πετάνε τα παιδιά τα παιχνίδια, να πηδάνε επάνω τους ή να τα διαλύουν σε κομμάτια μπορεί να αποβεί επικίνδυνο. Όταν ένα παιχνίδι σπάει, μένουν μερικές φορές εκτεθειμένα κάποια αιχμηρά κομμάτια του, που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό. Κάτι που φαίνεται απόλυτα αθώο, όπως μια κούκλα ή ένα αρκουδάκι, μπορεί να μετατραπεί από τη μια στιγμή στην άλλη σε πηγή κινδύνου, αν το παιδί τού αφαιρέσει ένα μάτι, ένα κουμπί ή αποκαλύψει μια αιχμηρή άκρη του.
• Μικρά, λασκαρισμένα ή σπασμένα παιχνίδια και εξαρτήματα. Ένα μικρό παιχνίδι ή ένα μικρό εξάρτημα ενός παιχνιδιού μπορεί εύκολα να εισαχθεί στο αυτί, στη μύτη ή στο λαιμό ενός παιδιού. Τα παιδιά μπορούν να τραυματισθούν σοβαρά ή και να πεθάνουν ρουφώντας ή καταπίνοντας αντικείμενα όπως γυάλινους βόλους, μικρές μπάλες, εξαρτήματα παιχνιδιών ή μπαλόνια. Τα μικρά παιχνίδια και τα εξαρτήματα παιχνιδιών που προορίζονται για παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας επίσης είναι υπεύθυνα για θανάτους λόγω πνιγμού βρεφών που μόλις ξεκινούσαν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα.
• Χαλαρά κορδόνια, σκοινιά, κορδέλες ή καλώδια. Αυτά τα αντικείμενα μπορούν εύκολα να τυλιχθούν γύρω από το λαιμό του παιδιού και να το πνίξουν. Τα αιωρούμενα αντικείμενα, όπως τα παιχνίδια που κρέμονται στις κούνιες των νηπίων, μπορεί να αποβούν μοιραία αν το παιδί μπερδευτεί στα σκοινιά που τα συγκρατούν. Τα ελεύθερα ή μακριά κορδόνια των ρούχων, όπως είναι τα κορδόνια στις κουκούλες, επίσης μπορούν να πνίξουν το παιδί στην περίπτωση που μπερδευτούν ή πιαστούν σε κάποια παιχνίδια, ενώ ακόμη και τα κορδόνια που είναι δεμένα στις πιπίλες θεωρούνται υπεύθυνα για πολλούς θανάτους από στραγγαλισμό στα μικρά παιδιά.

Όπλα–παιχνίδια. Πολλοί τραυματισμοί στα μάτια οφείλονται σε παιχνίδια που εκτοξεύουν πλαστικά ή άλλα αντικείμενα. Τα βέλη και οι μπαλίτσες που περιλαμβάνονται σε μερικά παιχνίδια μπορούν επίσης να προκαλέσουν πνιγμό, ενώ ο πολύ δυνατός θόρυβος κάποιων παιχνιδιών-όπλων μπορεί να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στην ακοή. Τα «καψούλια» αποτελούν πηγή κινδύνου για τα παιδιά όταν χρησιμοποιούνται μέσα στο σπίτι ή σε απόσταση μικρότερη των 30 εκατοστών από τα αυτιά τους.
Παιχνίδια που ιππεύουν τα παιδιά και οχήματα-παιχνίδια. Μπορεί να προκληθούν τραυματισμοί όχι μόνο από ενδεχόμενη πτώση των παιδιών, αλλά και όταν ανεβαίνουν πάνω τους ενώ βρίσκονται σε ένα δρόμο που έχει κίνηση, κοντά σε πισίνες ή στην παραλία.
Παιχνίδια για την παραλία και την πισίνα. Συνήθως τα παιχνίδια αυτά δεν έχουν εγγύηση για το αν επιπλέουν ή όχι, γι’ αυτό ποτέ μην αφήνετε το παιδί σας χωρίς συνεχή επίβλεψη κοντά σε μια πισίνα, μια λιμνούλα ή στην παραλία. Χρειάζονται λίγα μόνο λεπτά για να πνιγεί ένα παιδί, ακόμη και σε πολύ ρηχό νερό.
Ηλεκτρικά παιχνίδια με πρίζες. Ακόμη και αν η ετικέτα γράφει ότι το παιχνίδι είναι ασφαλές, μπορεί να προκληθούν εγκαύματα και ηλεκτροπληξίες από φθαρμένα καλώδια, λανθασμένη ή παρατεταμένη χρήση του.
Σετ χημείας και άλλων χόμπι. Τα σετ αυτά μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά, εκρήξεις ή δηλητηρίαση. Μπορεί να περιέχουν χημικά η κατάποση των οποίων προκαλεί δηλητηρίαση, αλλά και να πάρουν φωτιά ή να εκραγούν, προκαλώντας σοβαρά εγκαύματα και τραυματισμό στα μάτια.
Συσκευασίες παιχνιδιών και άλλα κουτιά αποθήκευσης. Τα κουτιά των παιχνιδιών μπορούν να τρυπήσουν, να προκαλέσουν μώλωπες ή ακόμη και να σπάσουν μικρά δάχτυλα και χέρια αν το καπάκι τους κλείσει απότομα. Στην περίπτωση που ένα βαρύ καπάκι χωρίς υποστηρικτικό αρμό (μεντεσέ) ασφαλείας πέσει με δύναμη πάνω σε ένα μικρό παιδί που κοιτά το περιεχόμενο του κουτιού μπορεί να προκαλέσει ακόμη και το θάνατό του. Ένας άλλος κίνδυνος που κρύβουν τα κουτιά των παιχνιδιών είναι αυτός της ασφυξίας, αν κάποιο παιδί παγιδευτεί μέσα, γι’ αυτό και οι ανοιχτές συσκευασίες χωρίς καπάκια είναι πιο ασφαλείς για τη φύλαξη των παιχνιδιών.
Παρ’ όλο που στα παιδιά μπορεί να αρέσει να παίζουν μόνα τους, πρέπει να γνωρίζετε ότι οι περισσότεροι τραυματισμοί συμβαίνουν όταν δεν υπάρχει επαρκής επίβλεψη. Τα μικρά παιδιά ενδιαφέρονται περισσότερο να διασκεδάσουν παρά να είναι ασφαλή. Επειδή, ωστόσο, το παιχνίδι μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρούς τραυματισμούς, η κατάλληλη επίβλεψη και η διδασκαλία του παιδιού για το πώς να παίζει με ασφάλεια είναι πολύ σημαντικά θέματα. Μην αφήνετε ποτέ το παιδί σας χωρίς επίβλεψη.

Συμβουλές για την αγορά παιχνιδιών

Χρησιμοποιήστε τις ακόλουθες οδηγίες για να επιλέξετε τα κατάλληλα και ασφαλή παιχνίδια για το παιδί σας.

• Διαβάστε την ετικέτα πριν αγοράσετε το παιχνίδι. Οι προειδοποιητικές ετικέτες παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για τον τρόπο χρήσης του παιχνιδιού, τις ηλικίες για τις οποίες είναι ασφαλές και για το αν απαιτείται η επίβλεψη ενός ενηλίκου. Δείξτε στο παιδί σας πώς πρέπει να χρησιμοποιήσει το παιχνίδι.
• Να σκέφτεστε γενναιόδωρα όταν έρχεται η ώρα να επιλέξετε παιχνίδια. Βεβαιωθείτε ότι όλα τα παιχνίδια και τα εξαρτήματά τους είναι μεγαλύτερα από το στόμα του παιδιού σας και αποφύγετε τα μικρού μεγέθους παιχνίδια που έχουν σχεδιασθεί για μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα μειώσετε τον κίνδυνο πνιγμού.
• Αποφύγετε τα παιχνίδια που εκσφενδονίζουν μικρά αντικείμενα στον αέρα. Μπορούν να προκαλέσουν σοβαρούς τραυματισμούς των οφθαλμών ή πνιγμό.
• Αποφύγετε τα παιχνίδια με δυνατό ή διαπεραστικό θόρυβο για να προστατεύσετε την ακοή του παιδιού σας. Δοκιμάστε το παιχνίδι στο κατάστημα, ελέγχοντας την ένταση του ήχου που βγάζει. Μην αγοράζετε παιχνίδια που μπορεί να είναι πολύ θορυβώδη για την ευαίσθητη ακοή του παιδιού σας.
• Προσέξτε να είναι σταθερή η κατασκευή του παιχνιδιού. Όταν αγοράζετε ένα μαλακό ή ένα λούτρινο παιχνίδι, βεβαιωθείτε ότι τα μάτια, η μύτη και γενικά όλα τα μικρά τμήματά του δεν αφαιρούνται εύκολα, καθώς και ότι πλένεται στο πλυντήριο. Ελέγξτε τις ενώσεις και τις άκρες του παιχνιδιού και, αν έχει ελεύθερες κορδέλες και κορδόνια, αφαιρέστε τα, για να αποφύγετε τον κίνδυνο στραγγαλισμού. Αποφύγετε τα παιχνίδια που περιέχουν μικρές μπαλίτσες ή γέμιση που μπορεί να προκαλέσει πνιγμό ή ασφυξία αν το παιδί την καταπιεί.
• Προσέξτε αν υπάρχουν αιχμηρά σημεία ή άκρες και αποφύγετε τα παιχνίδια που είναι κατασκευασμένα από λεπτό πλαστικό ή γενικά υλικό που είναι εύκολο να σπάσει. Μην αγοράζετε μεταλλικά παιχνίδια για ένα μωρό ή νήπιο. Αν το παιδί σας είναι μεγαλύτερο και παίζει παιχνίδια με βελάκια ή βέλη, βεβαιωθείτε ότι οι άκρες τους είναι από μαλακό καουτσούκ ή εύκαμπτο πλαστικό και δεν αφαιρούνται.
• Αποφύγετε τα τοξικά αντικείμενα και υλικά που μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση. Αναζητήστε στα καταστήματα υλικά ζωγραφικής, χρώματα και μαρκαδόρους που γράφουν στην ετικέτα τους ότι δεν είναι τοξικά. Οι μικρές μπαταρίες που συνήθως υπάρχουν στα παιχνίδια όχι μόνο είναι τοξικές, αλλά μπορούν και να προκαλέσουν πνιγμό αν το παιδί τις καταπιεί.
• Αποφύγετε τα σετ χημείας και άλλων χόμπυ για παιδιά μικρότερα των 12 ετών. Αν τα σετ αυτά προορίζονται για μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά (12 έως 15 ετών), βεβαιωθείτε ότι η επίβλεψη είναι επαρκής και φροντίστε να τα αποθηκεύετε σε χώρο όπου δεν έχουν πρόσβαση μικρά παιδιά.
• Τα ηλεκτρικά παιχνίδια θα πρέπει να έχουν την ένδειξη «UL Approved» ή «Εγκεκριμένα από την ΕΕ». Ελέγξτε την ετικέτα για να βεβαιωθείτε ότι το παιχνίδι είναι εγκεκριμένο.
• Να είστε προσεκτικοί όταν αγοράζετε παιχνίδια για την κούνια του νηπίου. Τα κορδόνια που κρέμονται πάνω από την κούνια πρέπει να έχουν μικρό μήκος, καθώς, όταν το παιδί αρχίζει να μπουσουλάει ή να στέκεται, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος στραγγαλισμού. Βγάλτε τα παιχνίδια που κρέμονται πάνω από την κούνια όταν το παιδί αρχίσει να σηκώνεται στηριζόμενο στα χέρια και τα γόνατά του.
• Επιλέξτε το κουτί αποθήκευσης των παιχνιδιών με προσοχή. Αναζητήστε ένα κιβώτιο με στρογγυλεμένες άκρες, που να μην είναι από τοξικό υλικό. Αν έχει καπάκι, βεβαιωθείτε ότι είναι σταθερό, με στηρίγματα που ασφαλίζουν και γερές συνδέσεις. Θα πρέπει να μένει ανοιχτό και οι συνδέσεις δεν θα πρέπει να έχουν αιχμές που μπορεί να τρυπήσουν το παιδί. Το κουτί θα πρέπει επίσης να διαθέτει ανοίγματα εξαερισμού για την πρόληψη της ασφυξίας σε περίπτωση που παγιδευτεί το παιδί μέσα. Το καλύτερο βέβαια είναι να πάρετε ένα κουτί ή καλάθι χωρίς καπάκι.

Πώς θα προλάβετε πιθανούς τραυματισμούς

Εφαρμόστε τις ακόλουθες οδηγίες για να είναι το παιδί σας ασφαλές:

Επιβλέπετε πάντα το παιδί σας όταν παίζει

Παρά τις προσπάθειές σας να επιλέξετε τα πιο ασφαλή παιχνίδια για το παιδί σας, υπάρχει πάντα κίνδυνος τραυματισμού του. Η επίβλεψη είναι ο καλύτερος τρόπος για να προλάβετε τα ατυχήματα.

• Μην δίνετε στο παιδί σας παιχνίδια με μικρά εξαρτήματα, μέχρι να μάθει να μην τα βάζει στο στόμα του, συνήθως στην ηλικία των 5 ετών.
• Μην επιτρέπετε στο παιδί σας να παίζει με παιχνίδια που προορίζονται για μεγαλύτερα παιδιά. Παρακολουθείτε και τα μεγαλύτερα παιδιά όταν παίζουν, καθώς μπορεί να βάλουν διάφορα πράγματα στο στόμα ενός μικρότερου παιδιού.
• Κρατάτε τα ξεφούσκωτα και σπασμένα μπαλόνια μακριά από τα παιδιά όλων των ηλικιών, καθώς κρύβουν σοβαρό κίνδυνο πνιγμού. Όταν ένα παιδί προσπαθεί να φουσκώσει ένα μπαλόνι, μπορεί εύκολα να το καταπιεί. Επίσης, ποτέ μην αφήνετε το παιδί σας να βάλει ένα ξεφούσκωτο μπαλόνι στο στόμα του.
• Για να προλάβετε πιθανούς τραυματισμούς, μην αφήνετε το παιδί σας να παίζει ριψοκίνδυνα ή ακατάλληλα για την ηλικία του παιχνίδια, καθώς και να παίζει κοντά σε σκάλες, στο δρόμο όταν κινούνται αυτοκίνητα ή σε πισίνες.

Σωστή αποθήκευση των παιχνιδιών

• Βάζετε τα παιχνίδια σε ένα ράφι ή σε ένα μεγάλο κιβώτιο. Δεν θα πρέπει να βρίσκονται σκορπισμένα στο πάτωμα όπου μπορεί να τα πατήσετε ή να σκοντάψετε πάνω τους. Τα παιχνίδια που έχουν σχεδιασθεί για μεγαλύτερα παιδιά θα πρέπει να φυλάσσονται σε μέρος που δεν μπορεί να τα φτάσει ένα περίεργο νήπιο που κάνει τα πρώτα του βήματα.
• Μαθαίνοντας το παιδί να μαζεύει και να τοποθετεί τα παιχνίδια του στο κουτί, θα το βοηθήσετε να μάθει να είναι υπεύθυνο για τα πράγματα που του ανήκουν.
• Ποτέ μην βάζετε ένα παιχνίδι στην αρχική του συσκευασία, καθώς μπορεί το παιδί να κοπεί από τα συρραπτικά που υπάρχουν στο κουτί, ενώ η πλαστική ταινία μπορεί να οδηγήσει σε πνιγμό ή ασφυξία. Για να αποφύγετε τους τραυματισμούς, όταν παίρνετε ένα καινούργιο παιχνίδι, καλό είναι να πετάτε πρώτα τη συσκευασία του και μετά να το δίνετε στο παιδί.

Διατηρείτε τα παιχνίδια σε καλή κατάσταση

• Ελέγχετε τακτικά τα παιχνίδια του παιδιού σας, κοιτώντας για κατεστραμμένα ή σπασμένα εξαρτήματα που μπορεί να κρύβουν κίνδυνο για την υγεία του. Ελέγξτε τα ξύλινα παιχνίδια για αγκίδες, τις κούκλες για μάτια ή μικρά κομμάτια που δεν είναι σταθερά, τα ζώα με γέμιση για σκισίματα ή σύρματα που είναι εκτεθειμένα και τα μεταλλικά παιχνίδια για σκουριά.
• Ποτέ μην αφήνετε μεταλλικά παιχνίδια έξω από το σπίτι κατά τη διάρκεια της νύχτας, καθώς ή βροχή, το χιόνι ή ακόμη και η υγρασία μπορεί να τα σκουριάσουν. Επιδιορθώστε ή αντικαταστήστε τα σπασμένα τμήματα.
• Αν έχετε την παραμικρή αμφιβολία για την ασφάλεια ενός παιχνιδιού, πετάξτε το.

Η ώρα του παιχνιδιού πρέπει να είναι διασκεδαστική… και ασφαλής

Το παιχνίδι αποτελεί σημαντικό τμήμα της παιδικής ανάπτυξης. Η προσεκτική επιλογή των παιχνιδιών θα εξασφαλίσει ότι το παιχνίδι ως διαδικασία θα προσφέρει στο παιδί εκπαίδευση, διασκέδαση και κυρίως ασφάλεια. Ακολουθώντας τις παραπάνω οδηγίες, μπορείτε να προλάβετε πιθανούς τραυματισμούς την ώρα του παιχνιδιού. Στην περίπτωση που δεν είστε σίγουροι για την ασφάλεια ή το σωστό τρόπο χρήσης ενός παιχνιδιού, επικοινωνήστε με τον κατασκευαστή. Ο παιδίατρος μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποια παιχνίδια είναι ασφαλή και κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού σας.

Τα κατάλληλα για κάθε ηλικία παιχνίδια

Ο κατάλογος που ακολουθεί περιέχει τα παιχνίδια που προτείνει η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία για κάθε ηλικία. Έχετε κατά νου τις συστάσεις αυτές όταν αγοράζετε παιχνίδια, αλλά να θυμάστε ότι δεν είναι παρά μόνο γενικές οδηγίες. Όλα τα παιχνίδια μπορούν να γίνουν επικίνδυνα όταν δεν χρησιμοποιούνται σωστά ή όταν είναι σε κακή κατάσταση. Οι γονείς θα πρέπει να προσέχουν να μην δίνουν στα παιδιά τους μη εγκεκριμένα παιχνίδια και να τα έχουν πάντα υπό την επίβλεψή τους.

Νεογέννητα έως βρέφη 1 έτους

Επιλέξτε ελαφρά παιχνίδια με ζωντανά χρώματα που έλκουν το βλέμμα, την ακοή και την αφή του παιδιού.

• Βιβλία με μεγάλες εικόνες, από ύφασμα, πλαστικό ή πεπιεσμένο χαρτί
• Μεγάλα ξύλινα ή πλαστικά κομμάτια
• Δοχεία και κύπελλα
• Κουδουνίστρες
• Μαλακά ζωάκια, κούκλες ή μπάλες, που πλένονται
• Φωτεινά, κινούμενα αντικείμενα, τα οποία δεν φτάνει όμως το μωρό
• Πίνακες δραστηριοτήτων
• Παιχνίδια που επιπλέουν στο μπάνιο
• Παιχνίδια που πιέζονται (όταν το μωρό τα πιέζει βγάζουν ήχο)

Νήπια 1 έως 2 ετών

Τα παιχνίδια γι’ αυτή την ηλικιακή ομάδα θα πρέπει να είναι ασφαλή και ικανά να αντέξουν την περιέργεια του νηπίου χωρίς να διαλυθούν.

• Βιβλία με μεγάλες εικόνες, από ύφασμα, πλαστικό ή πεπιεσμένο χαρτί
• Κούκλες γερής κατασκευής
• Παιδικά αυτοκίνητα
• Μουσικές πλατφόρμες
• Κομμάτια που μπαίνουν το ένα μέσα στο άλλο
• Παιχνίδια που τα παιδιά σπρώχνουν και τραβούν (όχι με μακριά κορδόνια)
• Παιχνίδια που σχηματίζουν στοίβες
• Παιχνίδια-τηλέφωνα (χωρίς καλώδια)

Παιδιά 2 έως 5 ετών, προσχολικής ηλικίας

Τα παιχνίδια γι’ αυτή την ηλικιακή ομάδα μπορούν να είναι δημιουργικά ή να μιμούνται τις δραστηριότητες των γονιών και των μεγαλύτερων παιδιών.

• Βιβλία (σύντομες ιστορίες ή ιστορίες δράσης)
• Μαυροπίνακας και κιμωλία
• Τουβλάκια
• Μπογιές, μη τοξικές δαχτυλομπογιές, πηλός
• Παιχνίδια που αποτελούνται από ένα σφυρί και μια επιφάνεια όπου το παιδί εφαρμόζει κομμάτια
• Παιχνίδια οικοκυρικών
• Παιχνίδια εξωτερικού χώρου: κουτί με άμμο (με καπάκι), τσουλήθρα, κούνια, σπιτάκι
• Παιχνίδια-μεταφορικά μέσα (τρίκυκλα, αυτοκίνητα, βαγόνια)
• Κασετόφωνο ή μαγνητόφωνο
• Απλά παζλ με μεγάλα κομμάτια
• Ρούχα μεταμφίεσης
• Παιχνίδια-σκεύη κουζίνας

Παιδιά 5 έως 9 ετών

Τα παιχνίδια για τα παιδιά αυτής της ηλικίας θα πρέπει να βοηθούν το παιδί να αναπτύξει νέες επιδεξιότητες και τη δημιουργικότητά του.

• Ψαλίδια με αμβλυμμένες άκρες, σετ ραπτικής
• Παιχνίδια με κάρτες
• Βαλιτσάκια γιατρού και νοσοκόμας
• Μαριονέτες
• Μπάλες
• Ποδήλατο με κράνος
• Αεροπλάνα
• Ηλεκτρικά τρένα
• Κούκλες από χαρτί
• Σχοινάκι
• Πατίνια με προστατευτικό εξοπλισμό
• Αθλητικός εξοπλισμός
• Επιτραπέζια παιχνίδια

Αγόρια και κορίτσια 10 έως 14 ετών

Ιδανικά γι’ αυτές τις ηλικίες είναι τα διάφορα χόμπυ και οι επιστημονικές ενασχολήσεις.

• Παιχνίδια στους υπολογιστές
• Ραπτική, πλέξιμο, κέντημα
• Μικροσκόπια/τηλεσκόπια
• Επιτραπέζια παιχνίδια
• Αθλητικός εξοπλισμός
• Συλλογές