Το καλό βακτήριο Streptococcus salivarius
Ιάπωνες ερευνητές βρήκαν ότι ένα είδος στρεπτόκοκκου που κατοικεί στην ανθρώπινη γλώσσα παράγει ένα ένζυμο που εμποδίζει το σχηματισμό πλάκας από άλλα, κακά βακτήρια. Εκτιμούν μάλιστα ότι η προσθήκη του προστατευτικού ενζύμου στις οδοντόκρεμες θα τις έκανε πιο αποτελεσματικές κατά της τερηδόνας. Από τα περίπου 700 είδη μικροβίων που φιλοξενούνται στο ανθρώπινο σώμα, το πλέον διαβόητο είναι το Streptococcus mutans, ένα βακτήριο που σχηματίζει ένα λεπτό αλλά ανθεκτικό στρώμα πάνω στα δόντια, την πλάκα. Το S. mutans και άλλα είδη της βακτηριακής πλάκας διασπούν τα σάκχαρα των τροφών και παράγουν οξέα, τα οποία σταδιακά διαβρώνουν το σμάλτο και προκαλούν τερηδόνα.
Ευτυχώς, όμως, υπάρχει και ένα καλό είδος στρεπτόκοκκου. Είναι το Streptococcus salivarius, το οποίο ζει στα ούλα και τη γλώσσα και περιορίζει το σχηματισμό πλάκας από τον κακό ξάδελφό του.Η προστατευτική δράση του S. salivarius είχε ανακαλυφθεί το 2009, αναφέρει ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Science. Τώρα, όμως, ομάδα Ιαπώνων ερευνητών διαλευκαίνει το μηχανισμό του φαινομένου. Η ομάδα του Δρ Χιντενόμπου Σενπούκου στο Εθνικό Ινστιτούτο Λοιμωδών Νοσημάτων του Τόκιο χρησιμοποίησε την τεχνική της χρωματογραφίας για να ξεχωρίσει και να απομονώσει τις πρωτεΐνες του S. salivarius.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές πρόσθεσαν κάθε πρωτεΐνη ξεχωριστά σε καλλιέργειες του S. mutans, προκειμένου να δουν πώς αντιδρά το βακτήριο της τερηδόνας. Οι εργαστηριακές δοκιμές έδειξαν ότι η προστατευτική δράση προέρχεται από το FruA, ένα ένζυμο που κανονικά διασπά τα σύνθετα σάκχαρα. Για άγνωστο λόγο, το FruA αναστέλλει και το σχηματισμό πλάκας. To θετικό είναι ότι το εν λόγω ένζυμο παράγεται όχι μόνο από το S. salivarius, αλλά και από ένα κοινό είδος μύκητα, τον Aspergillus niger, ο οποίος καλλιεργείται σήμερα σε βιομηχανική κλίμακα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το FruA του μύκητα είναι εξίσου δραστικό παρόλο που έχει ελαφρώς διαφορετική δομή.
Παρουσιάζοντας τα ευρήματά τους στην επιθεώρηση Applied and Environmental Microbiology, οι ερευνητές προτείνουν την ανάπτυξη μιας οδοντόκρεμας εμπλουτισμένης με FruA. Αυτό ακούγεται καλή ιδέα, ωστόσο η υλοποίησή της θα συναντούσε δύο σημαντικά εμπόδια: Πρώτον, το ένζυμο θα έπρεπε να σταθεροποιηθεί χημικά ώστε να μην χάνει τη δραστικότητά του στα ράφια των φαρμακείων. Δεύτερον, το ένζυμο παύει να καταστέλλει τον στρεπτόκοκκο της τερηδόνας όταν αυξηθεί υπερβολικά η συγκέντρωση της ζακχαρόζης, δηλαδή της κοινής ζάχαρης.
