Το λοιμώδες ερύθημα (erythema infectiosum) είναι μια ιογενής λοίμωξη που εξαπλώνεται με τα σταγονίδια και την επαφή με ανθρώπους που νοσούν. Αιτία είναι ο ανθρώπινος παρβοϊός Β19.
Συνιστά μια από τις παιδικές ασθένειες. Είναι πιο συχνή σε ηλικίες προσχολικές και δημοτικού, δηλαδή σε παιδιά μεταξύ 4 και 10 ετών. Δεν είναι μια πάθηση που απειλεί την ζωή και δεν απαιτείται ιδιαίτερη θεραπεία. Οι επιπλοκές συμβαίνουν σπάνια και κυρίως πρέπει να προσέχουν οι γυναίκες κατά την εγκυμοσύνη.
Το λοιμώδες ερύθημα λέγεται και πέμπτη νόσος (fifth disease) γιατί είναι η 5η από τις συνήθεις παιδικές λοιμώξεις που προκαλούν πυρετό και εξάνθημα (οι υπόλοιπες είναι η ιλαρά, το ροδόχρουν εξάνθημα, η ερυθρά και η οστρακιά και μερικές φορές η ανεμοβλογιά).
Ο ιός μεταδίδεται μόνο από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο χρόνος επώασης μέχρι την εκδήλωση της είναι 5 ως 14 μέρες.
Εξαιρετικά μολυσματική είναι η περίοδος μεταξύ 4ης και 10ης μέρας μετά τη μετάδοση. Αμέσως μόλις αρχίσει να αναπτύσσεται το εξάνθημα, ο ασθενής δεν μεταδίδει πια την ασθένεια.
Η νόσος παρουσιάζεται κυρίως στο τέλος του χειμώνα και την άνοιξη. Μπορεί να υπάρχουν φαινόμενα ενδημιών σε παιδικούς σταθμούς και σχολεία.
Οι περισσότεροι ενήλικες (περίπου 6 στους 10) εμφανίζουν αντισώματα ενάντια στον ιό αυτό, δηλαδή πέρασαν την νόσο κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Συμπτώματα
Το 80% των περιπτώσεων στο λοιμώδες ερύθημα εξελίσσεται χωρίς συμπτώματα της ασθένειας ή πολύ ήπια συμπτώματα.
Στο 20% εμφανίζεται μέσα σε 4 ως 14 μέρες (σπανιότερα μέχρι και σε 21 μέρες), ύστερα από κάποια ελαφριά συμπτώματα τύπου γρίπης, ένα χαρακτηριστικό κόκκινο εξάνθημα που μοιάζει με πεταλούδα στα μάγουλα και στη ρίζα της μύτης.
Το περίγραμμα του στόματος παραμένει υποκίτρινο όπως στην οστρακιά. Το κόκκινο εξάνθημα, που μπορεί να διαρκέσει από 1 ως 7 εβδομάδες, εξαπλώνεται και στους βραχίονες, στους μηρούς και τους γλουτούς. Οι κόκκινες κηλίδες κιτρινίζουν στο κέντρο και σχηματίζουν έτσι «έλικες» και «δαντέλες». Είναι χαρακτηριστικό ότι το εξάνθημα του λοιμώδους ερυθήματος εξαφανίζεται ανά διαστήματα και επανεμφανίζεται πάλι στη συνέχεια. Σπάνια υπάρχει φαγούρα.
Μερικές φορές 1-2 μέρες πριν από το εξάνθημα μπορεί να εμφανισθούν στα παιδιά κακοδιαθεσία, δέκατα πυρετού, ρινική καταρροή και δυσκολία στη κατάποση. Στους ενήλικες μπορεί να παρατηρηθούν επίσης πονοκέφαλος, κακουχία, ρινίτιδα, φαρυγγίτιδα, γαοτρεντερικές διαταραχές, διόγκωση λεμφαδένων και αρθραλγίες.
Αντιμετώπιση
Η ασθένεια δεν έχει ανάγκη από ιδιαίτερη θεραπευτική αντιμετώπιση. Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία επίδραση στο λοιμώδες ερύθημα γιατί πρόκειται για ίωση. Η πρόγνωση είναι καλή. Η απομόνωση των ασθενών μετά την εμφάνιση του εξανθήματος είναι άσκοπη.
Δεν υπάρχουν προληπτικά μέσα προφύλαξης ή αντίστοιχο εμβόλιο. Σε ελάχιστες περιπτώσεις -κυρίως στα κορίτσια της σχολικής ηλικίας- ενδέχεται να παρουσιαστούν ρευματικοί πόνοι αρθρώσεων που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Υποχωρούν πάλι ύστερα από 2 ως 8 εβδομάδες.
Το λοιμώδες ερύθημα είναι απειλή για τις έγκυες γυναίκες. Στο 30% των μολύνσεων, οι ιοί προσβάλλουν μέσω του πλακούντα το έμβρυο. Αυτό συμβαίνει κυρίως μεταξύ 13ης και 20ής εβδομάδας της κύησης. Τότε υπάρχει πολύ μεγάλος κίνδυνος να αναπτύξει το παιδί αναιμία με υποδόριο οίδημα στην περιοχή της κοιλιάς.
H αναιμία στα νεογέννητα παιδιά είναι σπάνια σοβαρή και συνήθως υποχωρεί από μόνη της. Η λοίμωξη του εμβρύου από τον ιό, κυρίως κατά το 2ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε ύδρωπα ανά σάρκα (γενικευμένο πρήξιμο του εμβρύου). Για την υποστήριξη του εμβρύου είναι αναγκαίες οι μεταγγίσεις αίματος.
