Διαβήτης: Τα καρδιαγγειακά νοσήματα που προκαλεί

Με τον καιρό, τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης αλλοιώνουν τα τριχοειδή αιμοφόρα αγγεία και τους προκαλούν στένωση ενώ προκαλούνται και αιμορραγίες. Επίσης, μπορεί να προκληθεί απόφραξη στα αιμοφόρα αγγεία και να παρεμποδίζεται η κυκλοφο­ρία του αίματος προς τα ζωτικά όργανα.

Περίπου το 65% των διαβητικών πεθαίνουν από καρδιαγγειακές πα­θήσεις ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Ακόμα και αν οι ειδικοί δεν κατα­λαβαίνουν απόλυτα τη σχέση ανάμεσα στον διαβήτη και τις καρδι­αγγειακές παθήσεις, αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πως ο διαβήτης συχνά συνοδεύεται από διάφορους παράγοντες καρδιακού κινδύ­νου, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή LDL (κακή) χοληστε­ρόλη, τα υψηλά τριγλυκερίδια, η χαμηλή HDL (καλή) χοληστερόλη και η παχυσαρκία.

Ο διαβήτης συσχετίζεται επίσης με τη μεγαλύτε­ρη τάση σχηματισμού θρόμβων. Η νεφροπάθεια, η οποία είναι μια επιπλοκή του διαβήτη, επίσης ανεβάζει σημαντικά τον κίνδυνο εκ­δήλωσης καρδιακών παθήσεων. Οι μελέτες δείχνουν ότι το πρώτο στάδιο της νεφροπάθειας (μικροαλβουμινουρία) συσχετίζεται με την καρδιοπάθεια.

Από την άλλη πλευρά, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα προκαλούν γλυκοζυλίωση (την ένωση της γλυκόζης με τις πρωτε­ΐνες και τα λιπίδια) και αυξάνουν την τάση για οξείδωση. Ορισμένοι επιστήμονες υποψιάζονται ότι η οξειδωμένη LDL χοληστερόλη ξε­κινά τη φλεγμονώδη βλάβη που παράγει την αρτηριοσκλήρωση, τον σχηματισμό αποθέσεων λιπών στα τοιχώματα των αρτηριών.

Αυτές οι αποθέσεις λιπών μετατρέπονται σε αθηρωμματικές πλάκες που προκαλούν στένω­ση των τοιχωμάτων των αρτηριών. Οταν αυτές οι πλάκες σπάνε, σχηματίζεται ένας θρόμβος αίματος που παρεμποδίζει τη ροή του αίματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή ή ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, ανάλογα με το σημείο όπου δημιουργείται ο θρόμβος.

Μπορεί να περάσουν χρόνια μέχρι να εκδηλωθούν οι επιπλοκές του διαβήτη αλλά, όταν αυτό συμβεί, συνήθως είναι σοβαρές. Η περιορισμένη κυκλοφορία του αίματος προς την καρδιά μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος, που λέγεται στηθάγχη. Αν η έλλειψη αίματος είναι σο­βαρή, μπορεί να προκαλέσει καρδιακή προσβολή, κατά την οποία ένα μέρος του καρδιακού μυός πεθαίνει. Όταν η ροή αίματος προς τον εγκέφαλο παρεμποδίζεται, μπορεί να προκληθεί εγκεφαλι­κό επεισόδιο. Η περιορισμένη κυκλοφορία του αίματος προς τα πόδια (περιφερική αρτηριοπάθεια) προκαλεί τη λεγόμενη διαλείπουσα χωλότητα, η οποία προκαλεί πόνο στους μυς των πελμάτων κατά τη σωματική άσκηση. Οι αιτίες του πόνου είναι οι φραγμένες αρτηρίες στα πέλματα.

Διάγνωση καρδιαγγειακών προβλημάτων

Οι καρδιακές παθήσεις μπορούν να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν. Γι’ αυτό τον λόγο είναι τόσο σημαντική η έγκαιρη διάγνωση της υψηλής χοληστερόλης, των υψηλών τριγλυκεριδίων και της υπέρτασης. Μια εξέταση αίματος επιτρέπει τη μέτρηση των επιπέδων LDL, HDL και της συνολικής χοληστερόλης, καθώς και των τιμών των τριγλυκεριδίων. Καθώς η υπέρταση συνήθως δεν έχει συμπτώ­ματα, είναι σημαντικό να ελέγχεται τακτικά η αρτηριακή πίεση.

Αν νιώθετε κάποιον πόνο ή πίεση στο στήθος, έχετε αναπνευστικά προβλήματα ή αίσθηση σύγχυσης, θα πρέπει να κάνετε καρδιογρά­φημα. Μην αργήσετε να αντιμετωπίσετε την κατάσταση. Καθώς οι βλάβες στο νευρικό σύστημα μπορεί να μετριάσουν ή να αλλάξουν τα συνηθισμένα συμπτώματα της στηθάγτης, οι διαβητικοί πρέπει επίσης να δίνουν πολλή προσοχή στους πόνους στο σαγόνι ή στα μπράτσα που εκδηλώνονται κατά τη σωματική άσκηση ή μετά από αυτήν, στους ιλίγγους ή στη δύσπνοια μετά από ελαφριά σωματική άσκηση.

Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα (ECG), το οποίο ελέγχει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς, για να διαπιστώσει αν υπάρχει κάποια ανωμαλία. Μεγαλύτερη ακρίβεια παρέχεται από ένα τεστ κόπωσης, το οποίο ελέγχει τις αλλαγές στο ηλεκτροκαρδιογράφημα κατά τη σωματική δραστηριότητα του ασθενή πάνω σε κυλιόμενο διάδρομο. Άλλες φορές πάλι γίνεται μια ένεση θαλλίου ή ένα υπερηχοκαρδιογράφημα που μπορεί να ανιχνεύσει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις ζώνες της καρδιάς που έτουν προσβληθεί ή κινδυνεύουν.

Ένας άλλος τύπος εξέτασης της μειωμένης κυκλοφορίας, πιο επεμβατικός αλλά που παρέχει μεγαλύτερη ακρίβεια, είναι ο καρ­διακός καθετηριασμός, στον οποίο ένας καθετήρας φτάνει μέχρι την καρδιά μέσα από μια αρτηρία. Με αυτό τον τρόπο, χορηγείται μια χρωστική ουσία που ανιχνεύει οποιαδήποτε στένωση ή φραγμένο αιμοφόρο αγγείο μέσω ακτίνων Χ. Υπάρχουν και άλλες λιγότερο επεμβατικές μέθοδοι που χρησιμοποιούν την αξονική τομο­γραφία (CT) ή την απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI) για την ανίχνευση φραγμένων αγγείων χωρίς καθετηριασμό. Ωστόσο, ο καθετηριασμός εξακολουθεί να θεωρείται το κριτήριο αναφοράς.

Η διάγνωση της περιφερικής αγγειοπάθειας γίνεται συνήθως με βάση μια σωματική εξέταση και το ιατρικό ιστορικό του ασθε­νή. Ελέγχεται ο παλμός στον λαιμό, τα πέλματα και τα πόδια, για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ενδείξεις φραγμένων αρτηριών. Μερικές φορές, χρειάζεται να γίνουν και άλλες εξετάσεις, όπως υπερηχογρά­φημα και αγγειογραφία, ιδιαίτερα όταν εξετάζεται το ενδεχόμενο αγ­γειακής χειρουργικής επέμβασης.

Αντιμετώπιση

Το καλύτερο φάρμακο είναι n πρόληψη. Στην περίπτωση των καρδιαγ­γειακών παθήσεων, αυτό περιλαμβάνει τον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης. Η διατήρηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα όσο το δυνατόν πιο κοντά σε φυσιολογικές τιμές μειώνει τους κινδύνους καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου ή θανάτου από καρδιοπάθεια.

Προφανώς, εξίσου σημαντικά είναι η σωστή διατροφή, η τακτική άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Συμ­βουλευτείτε τον γιατρό σας για να συζητήσετε κατά πόσον η λήψη μιας ασπιρίνης (81 mg) μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη καρδια­κών προβλημάτων.

Η μείωση της LDL χοληστερόλης εξακολουθεί να είναι ο σημα­ντικότερος στόχος όσον αφορά τα λιπίδια. Οι τελευταίες μελέτες αμ­φισβητούν τη σημασία της διατήρησης των τριγλυκεριδίων σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο. Σήμερα, η πλειοψηφία των ειδικών συμφωνούν ότι επίπεδα τριγλυκεριδίων μέχρι και 400 mg/dl είναι απο­δεκτά για τους περισσότερους ασθενείς.

Υπάρχουν πολλά φάρμακα που χορηγούνται για τη μείωση της χοληστερόλης, των επιπέδων τριγλυκεριδίων ή και των δύο. Τα φάρμακα για την υπέρταση μπο­ρούν να διατηρήσουν την πίεση μέσα σε φυσιολογικά όρια. Παρά τα πλεονεκτήματα τους, πολλά από αυτά τα φάρμακα έχουν παρενέρ­γειες, επομένως είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι δεν θα επηρεάσουν τον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα ή ότι δεν θα επισκιάσουν τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας.

Μερικά από αυτά τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται περισσότερο, όπως οι θειαζίδες (διουρητικά), οι β-αποκλειοτές και η νιασίνη μπορεί να επηρεάσουν τον έλεγχο της γλυκόζης. Άλλοι τρόποι αντιμετώπισης είναι η χειρουργική επέμβα­ση παράκαμψης ή επεμβάσεις, όπως η αγγειοπλαστική με μπαλονάκι (στην οποία τοποθετείται ένα μπαλονάκι σε μια αρτηρία με στένωση και φουσκώνεται για να τη διευρύνει) και η τοποθέτηση stent, για να μην αποφραχθεί ξανά η αρτηρία.

Οι πόνοι στα πέλματα που προκαλούνται από την περιφερική αγγειοπάθεια μπορούν να απαλυνθούν με σωματική άσκηση, διακοπή του καπνίσματος, φάρμακα, αγγειοπλαστική και, μερικές φορές, με άλλους τύπους χειρουργικής επέμβασης. Αν προκληθεί εγκεφαλι­κό επεισόδιο, συνήθως ο ασθενής χρειάζεται να νοσηλευθεί αμέσως. Πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης μπορεί να είναι τα φάρμακα, η χειρουργική επέμβαση και η αποκατάσταση. Στην περίπτωση φραγ­μένων αρτηριών, είναι πιθανό να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση παράκαμψης.

Ακόμα και μετά από μια καρδιακή προσβολή ή τη διάγνωση καρδιοπάθειας, είναι σημαντικό να συνεχίσουν να ακολουθούνται τα προληπτικά μέτρα που αναφέρονται παραπάνω. Αυτά τα μέτρα μπορούν να βελτιώσουν τη γενικότερη υγεία του ασθενή, να αποτρέψουν σοβαρές καρδιακές βλάβες και να μειώσουν τις πιθανότητες επιδείνωσης του διαβήτη.