Οι ιοί μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή στην καρδιά. Ξέρουμε από μελέτες που έχουν δημοσιευτεί σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά, όπως το New England Journal of Medicine, ότι η παρουσία γρίπης και μόνο, εξαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου ή καρδιακού συμβάντος, για μια εβδομάδα μετά τη διάγνωση της γρίπης, ενώ η παρουσία οποιουδήποτε άλλου αναπνευστικού ιού αυξάνει την πιθανότητα για καρδιακό συμβάν τουλάχιστον τρεις φορές.
Φαίνεται ότι καρδιοτοξικότητα έχει και ο κορωνοϊός SARS-COV-2, ενώ ο μηχανισμός είναι άγνωστος. Ομάδα καθηγητών από την Ελλάδα είχε την πρωτοβουλία να εισηγηθεί τη χρήση ενός καρδιοπροστατευτικού φαρμάκου, το οποίο λέγεται κολχικίνη και παρόμοιες δράσεις ακολουθούνται από άλλους επιστήμονες στο εξωτερικό. Το φάρμακο αυτό ενδεχομένως να έχει μια προστασία για την καρδιά και για αυτό θα δίνεται στην Ελλάδα στα πλαίσια ενός πολύ καλά οργανωμένου πρωτοκόλλου.
Η νόσος Covid-19, που προκαλείται από το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2, μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες όχι μόνο για τους ανθρώπους με υποκείμενη καρδιαγγειακή νόσο, αλλά και για ανθρώπους χωρίς τέτοιο ιστορικό, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι προκαλεί μυοκαρδιακή βλάβη ακόμη και σε ανθρώπους με υγιή καρδιά. Αυτό επισημαίνουν οι επιστήμονες, σύμφωνα με τους οποίους όση προσοχή κι αν έχει δοθεί, δικαιολογημένα, στους πνεύμονες, η προσοχή εστιάζεται πλέον και στην καρδιά.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ασθενείς με Covid-19 εμφανίζουν χειρότερα προβλήματα στην καρδιά παρά στους πνεύμονες. Μερικοί ασθενείς εμφανίζουν εικόνα εμφράγματος, χωρίς οι αρτηρίες τους να έχουν το παραμικρό μπλοκάρισμα και «ένοχος» είναι ο νέος ιός.
Αυτός είναι ο λόγος που μια διεθνής ερευνητική ομάδα, με τη συμμετοχή Ελλήνων επιστημόνων, άρχισε να δοκιμάζει σε ασθενείς με Covid-19 ένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο, την κολχικίνη, με στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο είναι δυνατό η εν λόγω φαρμακευτική ουσία, η οποία εδώ και χρόνια χρησιμοποιείται σε διάφορες παθήσεις, να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών για την καρδιά, αλλά ίσως και την επιθετικότητα της πνευμονίας που προκαλεί ο κορωνοϊός.
Κυτοκίνες και βλάβη στην καρδιά
Αμερικανοί επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Τέξας, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής Μοχάμαντ Ματζίντ, που μελέτησαν όλες τις έως τώρα κινεζικές μελέτες και έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό καρδιολογικό περιοδικό JAMA Cardiology, τόνισαν πως «είναι πιθανό, ακόμη και χωρίς προηγούμενη καρδιοπάθεια, το μυοκάρδιο να επηρεαστεί από τη νόσο Covid-19. Η βλάβη στον καρδιακό μυ μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε ασθενή με ή χωρίς καρδιολογικό πρόβλημα, όμως ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για όσους ήδη έχουν τέτοιο πρόβλημα».
Μελέτες προηγούμενων κορωνοϊών και ιών της γρίπης έχουν δείξει ότι οι λοιμώξεις αυτές είναι δυνατό να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν οξύ στεφανιαίο σύνδρομο, καρδιακή αρρυθμία και καρδιακή ανεπάρκεια, κάτι που είναι ακόμη πιο συχνό στο νέο κορωνοϊό.
Μια νέα κινεζική μελέτη γιατρών του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ρενμίν της Γουχάν, του επικέντρου της επιδημίας, η οποία έγινε σε 416 ασθενείς και δημοσιεύθηκε στο JAMA Cardiology, δείχνει ότι ένας στους πέντε (20%) που νοσηλεύθηκαν με Covid-19, εμφάνισαν καρδιακή βλάβη και πολλοί από αυτούς δεν είχαν ανάλογο ιστορικό. Μια άλλη κινεζική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ίδιο περιοδικό από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ζονγκνάν της Γουχάν σε 187 ασθενείς, δείχνει ότι το 28% εμφάνισε βλάβη του μυοκαρδίου. Ο κίνδυνος θανάτου είναι σχεδόν τετραπλάσιος στους ασθενείς με καρδιολογικό ιστορικό.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας, η θνητότητα των ασθενών με Covid-19 και ταυτόχρονη καρδιαγγειακή νόσο φθάνει το 10,5%. Οι άνθρωποι άνω των 65 ετών με στεφανιαία νόσο ή υπέρταση είναι πιθανότερο να αρρωστήσουν σοβαρά από το νέο ιό και να χρειαστούν εισαγωγή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) νοσοκομείου.
Οι σημαντικές καρδιαγγειακές επιπλοκές που συνδέονται με τη νόσο Covid-19, οφείλονται είτε στην έντονη φλεγμονώδη αντίδραση που αναπτύσσει ο οργανισμός έναντι του κορονοϊού, είτε στην έλλειψη οξυγόνου που φθάνει στην καρδιά λόγω δυσλειτουργίας των πνευμόνων.
Στην Ιταλία μια 53χρονη γυναίκα χωρίς καρδιαγγειακό ιστορικό, η οποία νοσηλεύθηκε σε νοσοκομείο του Μιλάνου, όπως ανέφεραν οι γιατροί της στο JAMA Cardiology, εμφάνισε οξεία περικαρδίτιδα (φλεγμονή του περικάρδιου), που υποχώρησε όταν η ασθενής ανάρρωσε από τον ιό. Όμως σε άλλες περιπτώσεις η περικαρδίτιδα -η οποία είναι δυνατό να προκληθεί είτε από τον ίδιο τον ιό είτε από την ανοσιακή και φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού του ασθενούς- μπορεί να γίνει μόνιμη και να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα της καρδιάς.
Είναι πιθανό στην περίπτωση της νόσο Covid-19 η μυοκαρδίτιδα να οφείλεται στην εκτός ελέγχου αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς, το οποίο προσπαθεί να καταπολεμήσει τον κορωνοϊό παράγοντας υπερβολικά επίπεδα κυτοκινών, ουσίες που τελικά προξενούν βλάβη τόσο στην καρδιά όσο και στους πνεύμονες. Η κατάσταση αυτή είναι πιο σοβαρή στους ηλικιωμένους και στους χρόνια πάσχοντες. Η “καταιγίδα κυτοκινών” μέσα στο σώμα που πυροδοτεί ο SARS-CoV-2, σύμφωνα με τον καρδιολόγο Σκοτ Σόλομον της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, είναι βασική αιτία για τις σοβαρές -και δυνητικά θανατηφόρες- οξείες αναπνευστικές επιπλοκές, αλλά και παράλληλα για την πρόκληση θρόμβων στις στεφανιαίες αρτηρίες και για συνακόλουθο έμφραγμα.
Μια εναλλακτική πιθανότητα είναι, σύμφωνα με τον καρδιολόγο Πίτερ Λίμπι της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, ότι μερικοί ασθενείς με Covid-19 αναπτύσσουν καρδιολογικά προβλήματα λόγω της λοίμωξης στους πνεύμονες, η οποία στερεί το αναγκαίο οξυγόνο από την καρδιά, πράγμα που αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής αρρυθμίας. Δεν αποκλείεται όμως ότι ο νέος ιός πλήττει άμεσα -και όχι μόνο έμμεσα- την καρδιά, κάτι που βρίσκεται υπό διερεύνηση.
