Σχεδόν οι μισοί από τους φαινομενικά υγιείς ανθρώπους ηλικίας 40-50 ετών θα μπορούσαν να συσσωρεύουν λιπαρές πλάκες -αθηρώματα- στις αρτηρίες τους με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό από ό, τι πιστευόταν προηγουμένως.
Το περιοδικό του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας (Journal of the American College of Cardiology) δημοσίευσε νέα δεδομένα από τη μελέτη PESA-CNIC-Santander που δείχνει ότι οι πλάκες αθηρώματος επεκτείνονται γρήγορα στις αρτηρίες των ασυμπτωματικών ατόμων ηλικίας μεταξύ 40 και 50 ετών.
Ερευνητές στο Centro Nacional de Investigaciones Cardiovasculares (CNIC), με επικεφαλής τον Δρ. Valentín Fuster, διευθυντή του CNIC, διαπίστωσαν ότι η εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης σχετίζεται άμεσα με τον κλασικό καρδιαγγειακό κίνδυνο: ηλικία, φύλο, υπέρταση, χοληστερόλη, κάπνισμα και διαβήτης.
Η μελέτη PESA (Progression of early subclinical atherosclerosis) είναι μια συνεργασία μεταξύ του CNIC και της Santander Bank. Η μελέτη παρακολουθεί 4.200 υγιείς μεσήλικες άνδρες και γυναίκες με μη επεμβατική τεχνολογία απεικόνισης και βιοδείκτες -για περισσότερα από 10 χρόνια. Η χρήση μη επεμβατικών τεχνολογιών απεικόνισης, είπε ο Fuster, “μας επιτρέπει να εντοπίσουμε την εξέλιξη της νόσου νωρίτερα από ό, τι είναι δυνατόν με κλασικούς δείκτες, όπως η παρουσία στεφανιαίου ασβεστίου που ανιχνεύεται με υπολογιστική τομογραφία (CT), επιτρέποντάς μας έτσι να εντοπίσουμε άτομα με υψηλότερο κίνδυνο που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την έγκαιρη επέμβαση”.
Οι απλούστερες τεχνικές απεικόνισης όπως οι υπέρηχοι 2-D και 3-D είναι προσβάσιμες και δεν συνεπάγονται έκθεση σε ακτινοβολία. Με αυτές τις τεχνικές, οι επιστήμονες μπορούν να εντοπίσουν και να ποσοτικοποιήσουν τον όγκο της αθηροσκληρωτικής νόσου και να παρακολουθούν με ακρίβεια την εξέλιξή της.
Οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες Πρόληψης του 2019 αναγνωρίζουν τη χρησιμότητα των τεχνικών απεικόνισης για την αξιολόγηση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε άτομα πέρα από τους συμβατικούς παράγοντες κινδύνου της ηλικίας, του φύλου, της υπέρτασης, της χοληστερόλης, του καπνίσματος και του διαβήτη.
Η συνιστώμενη τεχνική είναι η CT χαμηλής δόσης ακτινοβολίας, η οποία αξιολογεί την παρουσία ασβεστίου στις στεφανιαίες αρτηρίες ως έμμεσο μέτρο της παρουσίας αθηροσκληρωτικών πλακών. Αλλά οι οδηγίες υπογραμμίζουν επίσης την αξία των υπερήχων για την αξιολόγηση του βάρους της αθηροσκλήρωσης στις καρωτίδες και στις μηριαίες αρτηρίες.
Το δημοσίευμα παρουσιάζει μια τριετή μελέτη παρακολούθησης που κάνει την πρώτη άμεση σύγκριση μεταξύ αυτών των δύο δεικτών κινδύνου βάσει απεικόνισης: στεφανιαίο ασβέστιο μέσω CT και φορτίο αθηροσκλήρωσης στις καρωτιδικές και μηριαίες αρτηρίες με 2-D και 3-D υπερηχογράφημα.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο υπέρηχος των περιφερειακών αρτηριών είναι μια πιο αποτελεσματική μέθοδος για την ανίχνευση της εξέλιξης της αθηροσκλήρωσης σε σχέση με το στεφανιαίο ασβέστιο μέσω CT, δήλωσε η Beatriz López-Melgar, εκ των συγγραφέων της μελέτης.
Η αθηροσκλήρωση χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση λιπαρών αποθέσεων στα αρτηριακά τοιχώματα. Η νόσος ανιχνεύεται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο, όταν έχει ήδη προκαλέσει κλινικά συμβάντα όπως καρδιακή προσβολή ή ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Η θεραπεία της νόσου σε αυτό το συμπτωματικό στάδιο είναι περιορισμένης αποτελεσματικότητας και οι περισσότεροι ασθενείς αντιμετωπίζουν μειωμένη ποιότητας ζωής. Η θεραπεία αυτών των ασθενών, επιπλέον, επιβαρύνει σημαντικά τους πόρους υγειονομικής περίθαλψης.
Αυτή η μελέτη είναι η πρώτη που αναλύει την εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης σε συχνά διαστήματα. Η προηγούμενη άποψη ήταν ότι η ασθένεια εξελίσσεται αργά καθόλη τη διάρκεια της ζωής. Ωστόσο, τα νέα αποτελέσματα δείχνουν ότι η ασθένεια εξελίσσεται πολύ γρήγορα στο 40% των ατόμων που αναλύθηκαν. Μελλοντικά δεδομένα από τη μελέτη PESA θα δείξουν εάν αυτή η εξέλιξη σχετίζεται με επακόλουθα καρδιαγγειακά συμβάντα. Μέχρι τώρα, η ταχύτητα της εξέλιξης της αθηροσκλήρωσης δεν ήταν παράγοντας για την αξιολόγηση του ατομικού κινδύνου.
Μια προηγούμενη ανάλυση της PESA είχε ήδη δείξει ότι η αθηροσκλήρωση είναι γενικά παρούσα σε νεαρά άτομα και μεσήλικες. “Με τη νέα μελέτη, έχουμε δείξει πώς εξελίσσεται η αθηροσκλήρωση στις αρχικές της φάσεις, πριν από την ανάπτυξη συμπτωμάτων”, τόνισε ο Fuster.
“Το βασικό εύρημα της μελέτης είναι ότι για μια σύντομη παρακολούθηση μόλις 3 ετών, το 40% των ατόμων ηλικίας 40- 50 ετών εμφάνισαν σημαντική πρόοδο της αθηροσκλήρωσης σε ξεχωριστές τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων των καρωτίδων, των μηριαίων και των στεφανιαίων αρτηριών”, είπε η López-Melgar. “Αυτή η ταχεία εξέλιξη της νόσου θα μπορούσε να κάνει αυτά τα άτομα πιο ευάλωτα στην ανάπτυξη συμπτωμάτων ή σε κλινικά συμβάντα όπως η καρδιακή προσβολή και το εγκεφαλικό επεισόδιο”.
