Πολλές γυναίκες αλλά και άνδρες ανησυχούν για την εικόνα του σώματός τους. Οι άνδρες θέλουν να έχουν ένα μυώδες και οι οι γυναίκες ένα σφιχτό, λεπτό σώμα. Αλλά από πού προέρχονται τα ιδανικά της εικόνας του σώματος; Είναι δημιούργημα της σημερινής κοινωνίας ή επεκτείνονται μέχρι τους αρχαίους προγόνους μας κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες;
Υπάρχει η άποψη ότι η βιομηχανία της μόδας έχει πουλήσει στις γυναίκες ένα σούπερ αδύνατο ιδανικό που οι περισσότερες δεν θα πετύχουν ποτέ. Λίγοι θα διαφωνούσαν με αυτό. Ακούμε ειδήσεις για θανάτους από ανορεξία, έρευνες που δείχνουν δυσαρέσκεια με την εικόνα του σώματος ακόμη και σε παιδιά και τραγικές ιστορίες από χάπια αδυνατίσματος που περιέχουν χημικές ουσίες.
Κατηγορούμε την αδυσώπητη έκθεση των νεαρών κοριτσιών στην απίστευτα μικροσκοπική μέση των πριγκιπισσών της Disney και στις εικόνες των οδυνηρά αδύνατων ψηφιακά αλλαγμένων μοντέλων. Εταιρείες όπως η Victoria’s Secret που τροποποιούν ψηφιακά εικόνες για διαφήμιση έχουν δεχθεί πυρά από τους ακτιβιστές και υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτές οι εκστρατείες έχουν κάποια επίδραση, π.χ. η γαλλική κυβέρνηση έχει ψηφίσει νόμο που απαγορεύει οι γυναίκες-μοντέλα να έχουν δείκτη μάζας σώματος κάτω από 18. Αλλά προκαλούνται τα προβλήματα πραγματικά από τη βιομηχανία της μόδας και τα μέσα ενημέρωσης; Γιατί το λεπτό σώμα θεωρείται ελκυστικό;
Οι εξελικτικοί ψυχολόγοι θεωρούν πολύ παλαιότερες τις αιτίες αυτών των προτιμήσεων. Οι άνθρωποι έχουν εξελίξει τις προτιμήσεις τους για συντρόφους που θα τους βοηθήσουν να μεταδώσουν τα γονίδιά τους. Το σχήμα και το μέγεθος του σώματος των γυναικών παρέχουν σήματα για την υγεία και τη γονιμότητά τους, και επομένως την ικανότητά τους να αναπαράγονται με επιτυχία. Μια λεπτή μέση σε σχέση με τους γοφούς (σχήμα κλεψύδρας) και ένα σχετικά λεπτό σώμα προτιμώνται από τους άνδρες. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά, που μετρώνται από την αναλογία μέσης προς τους γοφούς και τον δείκτη μάζας σώματος, δείχνουν καλύτερη υγεία και μεγαλύτερη γονιμότητα. Στο προγονικό περιβάλλον, αυτά τα χαρακτηριστικά είχαν οι νεότερες γυναίκες (και επομένως πιο γόνιμες) που δεν ήταν σε κατάσταση εγκυμοσύνης. Ορισμένοι συγγραφείς έχουν προτείνει ότι οι άνδρες έχουν εξελιχθεί ώστε να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στο πάχος της μέσης, το οποίο μπορεί να υποδηλώνει μειωμένη γονιμότητα ως αποτέλεσμα εγκυμοσύνης ή περασμένης ηλικίας.
Οι προτιμήσεις των ανδρών για γυναίκες με λεπτή μέση εξηγούν κατά κάποιο τρόπο την επιθυμία των γυναικών για λεπτότητα. Οι άνθρωποι πάντα ανταγωνίζονταν μεταξύ τους για τους καλύτερους συντρόφους. Οι γυναίκες ανταγωνίζονται άλλες γυναίκες βελτιώνοντας την εμφάνισή τους, κάνοντας τους εαυτούς τους πιο ελκυστικούς από τις αντίπαλές τους. Αυτό περιλαμβάνει τον ανταγωνισμό και για τη λεπτότητα. Αλλά όπως προτείνει ο ψυχίατρος Riadh Abed, αυτός ο γυναικείος ανταγωνισμός είναι εκτός ελέγχου στις βιομηχανοποιημένες κοινωνίες. Αυτό μπορεί να οφείλεται στον αυξημένο ανταγωνισμό για τους συντρόφους, ως αποτέλεσμα των λιγότερο σταθερών μακροχρόνιων σχέσεων και των διαζυγίων, και του μεγαλύτερου αριθμού ηλικιωμένων γυναικών που διατηρούν ένα νεανικό σχήμα σώματος επενδύοντας σε σύγχρονες μεθόδους βελτίωσης της εμφάνισης. Το κίνητρο μιας γυναίκας για δίαιτα εξαρτάται από το κοινωνικό περιβάλλον και συγκεκριμένα, την ελκυστικότητα του συντρόφου της. Ο ανταγωνισμός υφίσταται και για τις παντρεμένες γυναίκες, και ιδιαίτερα γι’ αυτές που έχουν έναν πιο ελκυστικό σύζυγο από τις ίδιες.
Μια μεγάλη κοινωνική πίεση για να είμαστε λεπτοί και αδύνατοι μπορεί επίσης να έχει προκύψει από ότι η παχυσαρκίας προκαλεί κακή υγεία. Ο Abed έχει υποστηρίξει ότι στην πιο ακραία μορφή του, ο γυναικείος ανταγωνισμός για αδύνατο σώμα μπορεί να οδηγήσει σε διατροφικές διαταραχές. Είναι σαφές ότι οι άνδρες έχουν εξελιχθεί για να έχουν προτίμηση σε εξαιρετικά αδύνατες γυναίκες, καθώς η ανορεξία έχει ως αποτέλεσμα τη διακοπή της ωορρηξίας και επομένως μειώνει τη γονιμότητα περισσότερο από την παχυσαρκία. Αλλά οι γυναίκες αρκετές φορές υπερεκτιμούν την προτίμηση των ανδρών για λεπτότητα. Σε ορισμένες μη δυτικές κοινωνίες όπου τα τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας δεν είναι πολύ διαθέσιμα, το ιδανικό σχήμα σώματος είναι κάπως μεγαλύτερο. Σε ένα σχετικά υποσιτισμένο περιβάλλον, η γονιμότητα μπορεί να διακυβευτεί από το εξαιρετικά χαμηλό σωματικό βάρος. Σε αυτήν την κατάσταση, περισσότερο σωματικό λίπος δείχνει υψηλότερη αξία συντρόφου.
Τελικά, η εμμονή της δυτικής βιομηχανίας μόδας με το αδυνάτισμα μπορεί να αντανακλά τον έντονο ανταγωνισμό των γυναικών και όχι να τον προκαλεί. Ο ισχυρισμός ότι η βιομηχανία της μόδας ευθύνεται για την εμμονή με το αδυνάτισμα μπορεί να είναι υπερεκτιμημένος. Το fat shaming δεν λειτουργεί. Είναι σημαντικό οι νέοι να έχουν πρότυπα που αντανακλούν την ποικιλομορφία της ανθρώπινης ομορφιάς και όχι απλώς ένα μη ρεαλιστικά λεπτό ιδανικό. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε την κρίση παχυσαρκίας που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας και τις εξαιρετικά επιβλαβείς συνέπειες του υπερβολικού βάρους. Αποθαρρύνοντας την επιδίωξη του υπερβολικού αδυνατίσματος και της υπερβολικής δίαιτα, θα πρέπει επίσης να προσέχουμε τους κινδύνους της προώθησης της παχυσαρκίας.
