Τα γονίδια που μας επιτρέπουν να απολαμβάνουμε ένα μπουκάλι κρασί μπορεί να πρωτοεμφανίστηκαν στους με πιθήκους που έτρωγαν ζυμωμένα φρούτα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό BioScience.
Οι επιστήμονες δεν μπορούν να κατανοήσουν πλήρως τη σημασία αυτής της συμπεριφοράς – ιδιαίτερα για την ανθρώπινη εξέλιξη- επειδή ποτέ δεν μπήκαν στον κόπο να διαφοροποιήσουν τα φρούτα των δέντρων από τα φρούτα που έπεσαν στο έδαφος, λέει ο Nathaniel Dominy, καθηγητής Ανθρωπολογίας.
Οι ερευνητές γράφουν ότι οι γενετιστές ανέφεραν σε μια μελέτη του 2015 ότι η κατανάλωση ζυμωμένων φρούτων μπορεί να προκάλεσε μια αλλαγή αμινοξέος στον τελευταίο κοινό πρόγονο των ανθρώπων και των αφρικανικών πιθήκων, η οποία αύξησε την ικανότητά τους να μεταβολίζουν το αλκοόλ κατά 40 φορές.
«Είναι μια συναρπαστική ιδέα, αλλά κανείς που μελετά αυτά τα είδη πιθήκων, ή τους ασιατικούς πιθήκους, δεν είχε τα δεδομένα για να την ελέγξει. Απλώς δεν ήταν στο ραντάρ μας», λέει ο Dominy. «Ελπίζουμε να γεμίσουμε ένα σημαντικό κενό στον επιστημονικό διάλογο».
Το scrumping, γράφουν οι ερευνητές, περιγράφει την πράξη της συλλογής μήλων και άλλων φρούτων που έχουν πέσει από τον άνεμο. Η λέξη είναι η αγγλική μορφή της μεσαιωνικής γερμανικής λέξης «schrimpen», ενός ουσιαστικού που σημαίνει «συρρικνωμένο» και χρησιμοποιείται για να περιγράψει υπερώριμα ή ζυμωμένα φρούτα. Στην Αγγλία σήμερα, το scrumpy αναφέρεται σε ένα θολό μηλίτη με περιεκτικότητα σε αλκοόλ κατ’ όγκο που κυμαίνεται από 6 έως 9%.
Οι ερευνητές ξεκίνησαν να προσδιορίσουν καλύτερα πόσο συχνή είναι η νέα τους ταξινόμηση συμπεριφοράς μεταξύ των μεγάλων πιθήκων. Εξέτασαν διατροφικές αναφορές για ουρακοτάγκους, χιμπατζήδες και ορεινούς και δυτικούς γορίλες που παρατηρήθηκαν στην άγρια φύση.
Μας βοήθησαν οι μεθυσμένοι πίθηκοι να εξελιχθούμε;
Οι συγγραφείς της δημοσίευσης προτείνουν ότι ο μεταβολισμός της αιθανόλης μπορεί να επιτρέψει στους αφρικανικούς πιθήκους να φάνε με ασφάλεια τους ώριμους, ζυμωμένους καρπούς που βρίσκονται στο έδαφος. Αυτή η προσαρμογή θα μπορούσε να τους απαλλάξει από τον ανταγωνισμό για άγουρους καρπούς στα δέντρα. Θα μπορούσε επίσης να γλιτώσει τους μεγάλους πιθήκους από τον κίνδυνο αναρρίχησης και πιθανής πτώσης από τα δέντρα, κάτι που, σύμφωνα με μια μελέτη του 2023 από τον Dominy, είναι επικίνδυνο και επηρέασε την ανθρώπινη φυσιολογία.
Δεδομένου ότι οι χιμπατζήδες καταναλώνουν περίπου 10 κιλά φρούτων κάθε μέρα, η ανάλυση της ομάδας υποδηλώνει ότι αυτά τα ζώα καταναλώνουν μια καθόλου ασήμαντη ποσότητα αλκοόλ, λέει ο Dominy. Αυτό το επίπεδο πρόσληψης υποδηλώνει ότι η χρόνια έκθεση σε χαμηλά επίπεδα αιθανόλης μπορεί να είναι ένα σημαντικό συστατικό της ζωής των χιμπατζήδων και μια σημαντική δύναμη της ανθρώπινης εξέλιξης.
Το επόμενο βήμα είναι η μέτρηση των επιπέδων ζύμωσης στους καρπούς στα δέντρα σε σύγκριση με τους καρπούς στο έδαφος για την καλύτερη εκτίμηση της κατανάλωσης αλκοόλ στους χιμπατζήδες, λέει ο Dominy.
«Η άσκοπη κατανάλωση αλκοόλ από τον τελευταίο κοινό πρόγονο του γορίλλα, του χιμπατζή και του ανθρώπου πριν από περίπου 10 εκατομμύρια χρόνια θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι είναι τόσο εκπληκτικά καλοί στην πέψη του αλκοόλ», λέει ο Dominy. «Εξελιχθήκαμε για να μεταβολίζουμε το αλκοόλ πολύ πριν καν καταλάβουμε πώς να το παρασκευάζουμε, και η παρασκευή του ήταν ένας από τους κύριους μοχλούς της Νεολιθικής Επανάστασης που μας μετέτρεψε από κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες σε αγρότες και άλλαξε τον κόσμο».
Οι άνθρωποι μπορεί επίσης να έχουν διατηρήσει τις κοινωνικές πτυχές που φέρνουν οι πίθηκοι στο scrumping, λέει η Catherine Hobaiter, καθηγήτρια ψυχολογίας και νευροεπιστήμης. «Ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό της σχέσης μας με το αλκοόλ είναι η τάση μας να πίνουμε μαζί, είτε μια μπύρα με φίλους είτε ένα μεγάλο κοινωνικό γεύμα», λέει η Hobaiter. «Το επόμενο βήμα είναι να διερευνήσουμε πώς η κοινή κατανάλωση ζυμωμένων φρούτων θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει τις κοινωνικές σχέσεις σε άλλους πιθήκους».
Περισσότερες πληροφορίες: Fermented fruits: scrumping, sharing, and the origin of feasting. BioScience, 2025; DOI: 10.1093/biosci/biaf102.
