Καθώς πλησιάζουμε στον χειμώνα, εδραιώνεται και η εποχή της γρίπης φέρνοντας μαζί της τις γνωστές εμπειρίες της ρινίτιδας, του πυρετού και του βήχα. Κάθε χρόνο, η γρίπη επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους. Οι περισσότεροι θα βιώσουν τη λοίμωξη ως ήπια ή μέτρια ασθένεια αλλά για ορισμένους μπορεί να είναι σοβαρή, με πιθανές συνέπειες τη νοσηλεία ή ακόμη και τον θάνατο.
Ενώ η έναρξη της εποχής της γρίπης μπορεί να μοιάζει με ρουτίνα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο ιός αλλάζει κάθε χρόνο, καθιστώντας τον ετήσιο εμβολιασμό σημαντικό μέρος της διατήρησης της υγείας. Οι ειδικοί δημόσιας υγείας παρακολουθούν στενά την εξέλιξη της της γρίπης. Οι πρώτες αναφορές υποδηλώνουν το επίπεδο κρουσμάτων γρίπης φέτος μπορεί να είναι μέτριο, εν μέρει επειδή η δραστηριότητα της γρίπης πέρυσι ήταν υψηλή -είναι ασυνήθιστο να υπάρχουν δύο σοβαρές εποχές γρίπης στη σειρά.
Κάθε χρόνο, το εμβόλιο γρίπης ενημερώνεται ώστε να ταιριάζει καλύτερα με τα στελέχη της γρίπης που αναμένεται να κυκλοφορήσουν. Επειδή οι ιοί της γρίπης μεταλλάσσονται συχνά, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου μπορεί να ποικίλλει κάθε χρόνο. Ωστόσο, ακόμη και όταν η αντιστοιχία μεταξύ της εποχικής γρίπης και του εμβολίου που έχει σχεδιαστεί δεν είναι τέλεια, ο εμβολιασμός παραμένει η καλύτερη προστασία από σοβαρές ασθένειες.
Οι πρόσφατες αλλαγές τα εμβόλια έχουν δημιουργήσει κάποια σύγχυση, ιδιαίτερα σχετικά με τα εμβόλια κατά της COVID-19. Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται αν η λήψη του εμβολίου γρίπης έχει γίνει πιο περίπλοκη. Τα καλά νέα είναι ότι τα εμβόλια της γρίπης παραμένουν ευρέως διαθέσιμα και προσβάσιμα. Φαρμακεία, ιατρεία, κλινικές δημόσιας υγείας και πολλοί χώροι εργασίας προσφέρουν το εποχικό εμβόλιο. Ο εμβολιασμός βοηθά στη μείωση της σοβαρότητας της ασθένειας, της πιθανότητας νοσηλείας και της εξάπλωσης της λοίμωξης στις κοινότητές μας.
Για τους ενήλικες στη χώρα μας υπάρχουν δυο κατηγορίες εμβολίων κατά της γρίπης, τα συμβατικά τριδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια (Vaxigrip TIV, Influvac, Flucelvax) και τα τελευταία τρία χρόνια τα «ενισχυμένα». Τα τριδύναμα έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν από τις τρεις κύριες ομάδες στελεχών του ιού της γρίπης. Αυτά είναι ένας ιός Α (H1N1), ένας ιός Α (H3N2) και ένας ιός Β/Βικτώρια.
Τα ενισχυμένα διακρίνονται στο τριδύναμο αδρανοποιημένο εμβόλιο γρίπης με ανοσοενισχυτικό (Fluad) και στο τριδύναμο αδρανοποιημένο εμβόλιο υψηλής δόσης (Efluelda). Αυτά έχουν υψηλότερη ανοσογονικότητα και αποτελεσματικότητα για την πρόληψη της γρίπης και των νοσηλειών σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Έχουν ικανοποιητικό προφίλ ασφάλειας και, παρότι η συχνότητα ανεπιθύμητων ενεργειών είναι σχετικά μεγαλύτερη απ’ ότι μετά τον εμβολιασμό με συμβατικό εμβόλιο, είναι χαμηλή.
Φέτος μεταβήκαμε από τα τετραδύναμα εμβόλια που χρησιμοποιούσαμε επί σειρά ετών στα τριδύναμα, ακολουθώντας τη σύσταση της επιτροπής του ΠΟΥ ότι η κάλυψη έναντι του στελέχους γρίπης B/Yamagata δεν είναι πλέον απαραίτητη, καθώς δεν έχουν υπάρξει επιβεβαιωμένες ανιχνεύσεις του μετά τον Μάρτιο του 2020.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μπορείτε να κάνετε το εμβόλιο της γρίπης ταυτόχρονα με άλλα εμβόλια, όπως το εμβόλιο COVID-19 ή τα εμβόλια RSV και πνευμονίας για ηλικιωμένους ενήλικες, χωρίς να διακυβεύεται η αποτελεσματικότητα. Εάν δεν είστε σίγουροι ποια εμβόλια είναι κατάλληλα για εσάς, ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης ή ο φαρμακοποιός σας μπορούν να σας βοηθήσουν να αποφασίσετε με βάση την ηλικία και την κατάσταση της υγείας σας. Τα συμβατικά αντιγριπικά εμβόλια μπορούν να χορηγηθούν και στα φαρμακεία, χωρίς ιατρική συνταγή, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Για τα ανοσοενισχυμένα εμβόλια χρειάζεται συνταγογράφηση. Στην περίπτωση μη διαθεσιμότητας ενισχυμένων εμβολίων, ο αντιγριπικός εμβολιασμός των ατόμων άνω των 65 ετών δεν πρέπει να καθυστερεί και πρέπει να διενεργείται με οποιοδήποτε εμβόλιο.
Υπάρχουν πολύ λίγα άτομα που δεν μπορούν να λάβουν κανένα εμβόλιο γρίπης. Δεν θα πρέπει να χορηγείται σε άτομα με γνωστή αναφυλαξία σε προηγούμενη δόση εμβολίου γρίπης ή σε συστατικό του εμβολίου.
Σύμφωνα με την περίοδο έναρξης της έξαρσης των κρουσμάτων, ο αντιγριπικός εμβολιασμός οφείλει να διενεργείται από τα μέσα Οκτωβρίου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου. Ο χρόνος έναρξης του επιδημικού κύματος της εποχικής γρίπης δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια. Την περίοδο 2024-25 η εποχική δραστηριότητα της γρίπης στη χώρα μας άρχισε μετά τις 11 Νοεμβρίου.
Πρακτικές συμβουλές πρόληψης
Εκτός από τον εμβολιασμό, οι καθημερινές ενέργειες βοηθούν στη μείωση της εξάπλωσης της γρίπης και των άλλων αναπνευστικών ιών:
- Πλένετε συχνά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό.
- Καλύψτε το βήχα και το φτέρνισμά σας.
- Μείνετε σπίτι εάν αισθάνεστε αδιαθεσία.
- Σκεφτείτε να φοράτε μάσκα σε πολυσύχναστους εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της γρίπης, ειδικά εάν έχετε βήχα.
Παρόλο που η εποχή της γρίπης είναι μέρος της ζωής, οι σοβαρές ασθένειες δεν χρειάζεται να είναι. Παραμένοντας ενημερωμένοι, εμβολιασμένοι και εφαρμόζοντας υγιεινές συνήθειες, όλοι μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση της ασφάλειας και της υγείας της κοινότητας. Αν δεν έχετε κάνει ακόμα το εμβόλιο της γρίπης, τώρα είναι η ώρα να προστατεύσετε τον εαυτό σας και αυτούς που φροντίζετε.
