Η Ευρώπη αντιμετωπίζει φέτος μια ασυνήθιστα πρώιμη αύξηση των κρουσμάτων γρίπης, με την κυκλοφορία του ιού να καταγράφεται τρεις έως τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα από τις προηγούμενες περιόδους. Τα κρούσματα γρίπης ξεκίνησαν τουλάχιστον ένα μήνα νωρίτερα, με το στέλεχος Κ (της οικογένειας των ιών της γρίπης Α (Η3Ν2), να εντοπίζεται σε 1 στα 3 κρούσματα στο εξωτερικό.
Το υποστέλεχος Κ έχει συγκεντρώσει πολλές μεταλλάξεις και έτσι η φετινή χρονιά αναμένεται δύσκολη, καθώς τα υπάρχοντα εμβόλια προσφέρουν προστασία μόλις στο 40-50% των ενηλίκων και η εμφάνιση του υποστελέχους Κ προκαλεί σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους. Το συγκεκριμένο στέλεχος μεταδίδεται ευκολότερα και οι ειδικοί αναμένουν περισσότερες νοσήσεις και πιθανόν σοβαρότερες. Γι’ αυτό καλούν τους πολίτες να εμβολιαστούν και να τηρούν τα μέτρα προστασίας.
Δύο φορές το χρόνο (μία φορά για κάθε ημισφαίριο), ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συγκαλεί μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για να αποφασίσει, με βάση τα στελέχη που κυκλοφόρησαν πέρυσι, ποια στελέχη γρίπης θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή του εμβολίου για την επερχόμενη περίοδο γρίπης. Το εμβόλιο σχεδόν πάντα περιλαμβάνει ένα στέλεχος H1N1, H3N2 και γρίπης Β.
Πιο γρήγορη μετάδοση
Αλλά φέτος ένα νέο στέλεχος γρίπης, το Κ του ιού της γρίπης Α H3N2, μολύνει πολλούς ανθρώπους. Αυτό το υποστέλεχος έχει επτά μεταλλάξεις που το διαφοροποιούν από το προηγούμενο στέλεχος H3N2. Πρόκειται για πολύ περισσότερες γενετικές μεταλλάξεις από αυτές που παρατηρούνται συνήθως μεταξύ των εποχών. Είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε γιατί έχει αναπτύξει τόσες πολλές γενετικές μεταλλάξεις. Αλλά γνωρίζουμε ότι αυτές οι αλλαγές έχουν κάνει αυτό το στέλεχος κάπως πιο μεταδοτικό σε σύγκριση με τα προηγούμενα στελέχη. Ο αριθμός R του νέου στελέχους (ο μέσος αριθμός ατόμων που ένα μολυσμένο άτομο θα μολύνει στη συνέχεια) αυξήθηκε από το συνηθισμένο 1,2 για τη γρίπη στο 1,4. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 20% περισσότεροι άνθρωποι θα μολυνθούν από ό,τι θα περιμέναμε κανονικά.
Λόγω των μεταλλάξεων, οι ειδικοί παρακολουθούν εάν το Κ διαφεύγει της ανοσίας σε μεγαλύτερο βαθμό ή αποδυναμώνει την αποτελεσματικότητα του φετινού εμβολίου. Εξακολουθεί να είναι η ίδια οικογένεια ιών H3N2, συνεπώς δεν είναι ένας νέος τύπος, αλλά είναι γενετικά αρκετά διαφορετικός, ώστε να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η φετινή περίοδος της εποχικής γρίπης. Οι πρώτες έρευνες για αυτό το στέλεχος δείχνουν ότι το εμβόλιο εξακολουθεί να είναι αποτελεσματικό στα παιδιά στην πρόληψη σοβαρών μορφών της νόσου, αλλά στους ενήλικες, η αποτελεσματικότητα έχει μειωθεί σε ποσοστό μεταξύ 30% και 40%.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η πλειονότητα των εντοπισμένων κρουσμάτων H3N2 είναι ήδη από τον νέο υποστέλεχος. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες αναφέρουν μια ταχύτερη από το συνηθισμένο αύξηση στις επισκέψεις σε εξωτερικά ιατρεία και νοσηλείες. Τα πρώιμα δεδομένα δείχνουν ότι το Κ είναι πιθανό να γίνει, ή μπορεί ήδη να είναι, το κυρίαρχο στέλεχος H3N2 για την εποχή.
Με βάση τα τρέχοντα στοιχεία, η ασθένεια που προκύπτει δεν φαίνεται να είναι εγγενώς πιο σοβαρή ανά λοίμωξη σε σύγκριση με προηγούμενα στελέχη του H3N2. Ωστόσο, οι ιοί H3N2 γενικά σχετίζονται με υψηλότερα ποσοστά επιπλοκών σε ηλικιωμένους ενήλικες. Επειδή το Κ εξαπλώθηκε νωρίτερα φέτος και μεταδίδεται ταχύτερα, ο συνολικός αντίκτυπος μπορεί να είναι υψηλότερος ακόμη και χωρίς αυξημένη λοιμογόνο δράση. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη πίεση στα τμήματα επειγόντων περιστατικών και στα νοσοκομεία. Τελικά, ενώ ο ιός δεν είναι απαραίτητα πιο επικίνδυνος, η ταχύτητα εξάπλωσης αυξάνει τον συνολικό κίνδυνο. Αυτός είναι ο λόγος που οι ειδικοί ανησυχούν ότι η φετινή περίοδος γρίπης θα είναι πιο σοβαρή. Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα από την περίοδο της γρίπης του νότιου ημισφαιρίου -τα οποία συνήθως μας δίνουν μια καλή ιδέα για το τι πρέπει να περιμένουμε- η Αυστραλία γνώρισε τη χειρότερη περίοδο γρίπης που είχε ποτέ -10% περισσότερα κρούσματα από ό,τι πέρυσι.
Η γρίπη μπορεί να είναι πολύ σοβαρή τόσο σε νέους όσο και σε ηλικιωμένους και ο εμβολιασμός είναι το κλειδί. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζετε πώς διαφέρουν τα συμπτώματα της γρίπης από αυτά του κοινού κρυολογήματος, ώστε να μπορείτε να αναρρώσετε καλύτερα και να προστατεύσετε τους άλλους από το να κολλήσουν. Η παρουσία πυρετού, πονοκεφάλου και έντονου βήχα συνήθως υποδηλώνουν γρίπη. Εάν έχετε αυτά τα συμπτώματα, θα πρέπει να ξεκουράζεστε και να ακολουθείτε τις τυπικές οδηγίες για τη γρίπη. Να θυμάστε ότι είστε μεταδοτικοί για περίπου μία εβδομάδα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, επομένως η απομόνωση εκείνες τις μέρες θα εμποδίσει την εξάπλωση του ιού. Παράλληλα με το εμβόλιο, η χρήση μάσκας και η τήρηση της καλής υγιεινής των χεριών μπορούν να σας βοηθήσουν να αποφύγετε να αρρωστήσετε και να αποτρέψουν τη μετάδοση της γρίπης εάν είστε άρρωστοι.
