Μια μελέτη που διεξήχθη σε ποντίκια διαπίστωσε ότι η παρατεταμένη πρόσληψη ασπαρτάμης μπορεί να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στη λειτουργία διαφόρων οργάνων. Τα τεχνητά γλυκαντικά χρησιμοποιούνται ευρέως για τη μείωση της πρόσληψης ζάχαρης και τον έλεγχο του σωματικού βάρους.
Η εργασία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Biomedicine & Pharmacotherapy.
Αν και τα τεχνητά γλυκαντικά αρχικά θεωρήθηκαν ωφέλιμα για την υγεία, τα τελευταία χρόνια υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία ότι μπορεί να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στον μεταβολισμό των κυττάρων και των οργάνων μακροπρόθεσμα.
Ένα από τα πιο διαδεδομένα γλυκαντικά, η ασπαρτάμη, χρησιμοποιείται ευρέως σε γλυκά, αναψυκτικά διαίτης, αρτοσκευάσματα, τσίχλες κ.λπ. Παράγει μια γλυκιά γεύση 200 φορές μεγαλύτερη από τη σακχαρόζη, επομένως η θερμιδική της αξία είναι σχετικά χαμηλή. Πολυάριθμες μελέτες έχουν διερευνήσει τις επιδράσεις της ασπαρτάμης. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, οι μακροπρόθεσμες μεταβολικές και συμπεριφορικές της επιδράσεις δεν ήταν γνωστές.
Μια μελέτη που διεξήχθη από την ερευνήτρια Irati Aiestaran-Zelaia, υπό την επίβλεψη των καθηγητών Ikerbasque Jesús Ruiz-Cabello του CIC biomaGUNE και Ian J. Holt του Biogipuzkoa HRI, αξιολόγησε τις επιδράσεις της μακροχρόνιας κατανάλωσης ασπαρτάμης σε ποντίκια, εκθέτοντάς τα για ένα έτος σε μια δόση ισοδύναμη με το ένα έκτο της μέγιστης συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης για τον άνθρωπο.
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η ασπαρτάμη πράγματι μειώνει τις αποθέσεις λίπους (κατά 20%) σε ποντίκια, αλλά το κάνει με κόστος την ήπια καρδιακή υπερτροφία και τη μειωμένη γνωστική απόδοση», επιβεβαίωσε η ερευνητική ομάδα. Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι «αν και αυτό το γλυκαντικό μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους σε ποντίκια, συνοδεύεται από παθοφυσιολογικές αλλαγές στην καρδιά και, πιθανώς, στον εγκέφαλο», πρόσθεσαν.
Πολύ χαμηλές δόσεις
Η ημερήσια δόση ασπαρτάμης που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη ήταν 7 mg ανά κιλό σωματικού βάρους σε μονάδες ισοδύναμες με ανθρώπους. «Αυτή η δόση είναι πολύ χαμηλότερη από τη μέγιστη δόση που συνιστάται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τον EMA (Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων) και τον FDA (Διοικητικό Συμβούλιο Τροφίμων και Φαρμάκων, ΗΠΑ), η οποία είναι 50 mg/kg την ημέρα. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία των αποτελεσμάτων που ελήφθησαν στη μελέτη», επεσήμαναν.
Η μελέτη καταδεικνύει ότι η παρατεταμένη έκθεση σε τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στη λειτουργία των οργάνων, ακόμη και σε χαμηλές δόσεις, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι τρέχουσες οδηγίες κατανάλωσης πρέπει να αναθεωρηθούν κριτικά.
Αυτή η μελέτη, η οποία εξέτασε για πρώτη φορά τις επιπτώσεις της πρόσληψης ασπαρτάμης σε διάστημα ενός ολόκληρου έτους, βοηθά στην κάλυψη σημαντικών κενών στη γνώση σχετικά με τις συνέπειες της μακροχρόνιας κατανάλωσης και παρέχει κρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τις χρόνιες επιπτώσεις που προκύπτουν από τα επίπεδα πρόσληψης που επιτυγχάνονται μέσω μιας κανονικής διατροφής.
Στην πραγματικότητα, όπως επεσήμαναν στη μελέτη οι ερευνητές των CIC biomaGUNE και Biogipuzkoa HRI, «παρατηρήσαμε επιδράσεις που δεν έχουν περιγραφεί μέχρι τώρα, πιθανότατα λόγω της δυσκολίας και της διάρκειας της μελέτης».
Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτά τα αποτελέσματα υποστηρίζονται από «μεγάλη ποσότητα δεδομένων κάθε είδους: λειτουργική απεικόνιση (μαγνητική τομογραφία), μοριακή απεικόνιση (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων), φασματοσκοπία εγκεφάλου και ήπατος, γνωστικές δοκιμασίες, θερμοκρασία, ποσότητα φαγητού και ποτού κ.λπ. Έχουν βοηθήσει στην εξήγηση των επιδράσεων που έχει η ασπαρτάμη στα ποντίκια και θα χρησιμεύσουν ως βάση για την ενίσχυση και επέκταση των συμπερασμάτων αυτής της μελέτης».
Η μελέτη αποτελεί μέρος μιας σειράς μελετών στις οποίες «παρατηρούμε πώς η διαμόρφωση των θρεπτικών συστατικών επηρεάζει τη λειτουργία των οργάνων σε ασθένειες και σε υγεία, και σε αυτήν την περίπτωση, ξεκινήσαμε να προσδιορίσουμε τις φυσιολογικές επιπτώσεις που ασκεί η ασπαρτάμη στις καρδιές και τους εγκεφάλους των ποντικών, καθώς και την επίδρασή της στα επίπεδα λίπους και το σωματικό βάρος, προκειμένου να τις συγκρίνουμε με άλλους τύπους σακχάρων και γλυκαντικών», καταλήγουν οι ερευνητές.
Περισσότερες πληροφορίες: Irati Aiestaran-Zelaia et al, Aspartame decreases fat deposits in mice at a cost of mild cardiac hypertrophy and reduced cognitive performance, Biomedicine & Pharmacotherapy (2026). DOI: 10.1016/j.biopha.2025.118891.
