Φως στον μηχανισμό ανάπτυξης του πιο επιθετικού καρκίνου του δέρματος, του μελανώματος, ρίχνουν αμερικανοί ερευνητές με μελέτη τους που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». Οι ειδικοί στη γενετική του καρκίνου από το Ινστιτούτο Broad του Χάρβαρντ και του ΜΙΤ ανακάλυψαν μια σειρά γενετικών μεταλλάξεων οι οποίες φαίνεται ότι παίζουν ρόλο σε ορισμένες περιπτώσεις μελανώματος.
Οι ερευνητές «σάρωσαν» το γονιδίωμα 25 όγκων μελανώματος που είχαν δωριστεί από ασθενείς και το συνέκριναν με εκείνο φυσιολογικών κυττάρων του δέρματος. Εντόπισαν ένα γονίδιο, το PREX2, το οποίο εμφάνιζε μεταλλάξεις σε 11 από τα 25 δείγματα όγκων ενώ σε εννέα ασθενείς παρουσιάζονταν γενετικές «ανακατατάξεις» κοντά σε αυτό το γονίδιο. Το ΡREX2 παράγει μια πρωτεΐνη η οποία καταστέλλει τη δραστηριότητα μιας άλλης πρωτεΐνης που ονομάζεται ΡΤΕΝ και η οποία συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου.
Η ομάδα με επικεφαλής τον Μάικλ Μπέργκερ εντόπισε επίσης εν δυνάμει βλαπτικές μεταλλάξεις του ΡREX2 στο 14% μιας ομάδας 107 όγκων οι οποίοι δεν περιλαμβάνονταν στα δείγματα της αρχικής μελέτης. Συγχρόνως οι επιστήμονες μεταμόσχευσαν σε ποντίκια τα οποία είχαν τροποποιηθεί γενετικώς ώστε να αναπτύξουν καρκίνο του δέρματος ανθρώπινα δερματικά κύτταρα με μεταλλάξεις του γονιδίου. Διαπίστωσαν ότι τέσσερις στις έξι διαφορετικές μεταλλάξεις του PREX2 επιτάχυναν την ανάπτυξη των όγκων στα πειραματόζωα. Τα αποτελέσματα αυτά κάνουν τους ερευνητές να υποθέτουν ότι το συγκεκριμένο γονίδιο πιθανότατα επιτελεί αντίστοιχο ρόλο και στον ανθρώπινο καρκίνο του δέρματος.
Ο ήλιος προκαλεί μετάλλαξη
Οι επιστήμονες αναφέρουν επίσης στη δημοσίευσή τους ότι επιβεβαίωσαν ευρήματα προηγούμενων μελετών, σύμφωνα με τα οποία η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία επιταχύνει τον ρυθμό μεταλλάξεων στο DNA των καρκινικών όγκων. Είναι χαρακτηριστικό ότι όπως φάνηκε από τα νέα αποτελέσματα, όγκοι που βρίσκονταν σε περιοχές του σώματος οι οποίες δεν εκτίθενται συχνά στο φως του ήλιου εμφάνιζαν περί τις 3 ως 14 μεταλλάξεις ανά εκατομμύριο ζεύγη βάσεων ενώ σε μια περίπτωση ασθενούς που εξετίθετο συχνά στην ηλιακή ακτινοβολία εμφανίζονταν 111 μεταλλάξεις ανά εκατομμύριο ζεύγη βάσεων.
Η μελέτη αποτελεί τμήμα μιας γενικότερης προσπάθειας που βρίσκεται σε εξέλιξη και αποσκοπεί στην κατανόηση της πολυπλοκότητας του μελανώματος έτσι ώστε να εντοπιστούν καλύτεροι θεραπευτικοί στόχοι για την αντιμετώπισή του. Προηγούμενες μελέτες είχαν φέρει στο φως άλλα γονίδια όπως τα BRAF και ΝRAS τα οποία εμπλέκονται στην ανάπτυξη μελανώματος.
Ένα φάρμακο που ονομάζεται vemurafenib και το οποίο στοχεύει τη μεταλλαγμένη πρωτεΐνη BRAF στους όγκους, έλαβε έγκριση της αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) τον περασμένο Αύγουστο. Το φάρμακο αυτό ήταν η πρώτη γενετικώς στοχευμένη θεραπεία που έλαβε έγκριση για τη θεραπεία του μελανώματος. Ωστόσο μπορεί να βοηθήσει μόνο τους μισούς ασθενείς με τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου – εκείνους των οποίων οι όγκοι φέρουν τη μετάλλαξη που στοχεύει το φάρμακο και δείχνουν απόκριση σε αυτό.
Καλύτερη κατανόηση του μελανώματος
Το PREX2 πιθανότατα δεν αποτελεί από μόνο του έναν καλό στόχο για την ανάπτυξη φαρμάκων. Και αυτό διότι οι μεταλλάξεις του δεν είναι συγκεντρωμένες σε μια μόνο τοποθεσία του ώστε να μπορούν να αποτελέσουν στόχο θεραπείας, σύμφωνα με τον δρα Λέβι Γκάραγουεϊ που ήταν πρώτος συγγραφέας της νέας μελέτης. Ωστόσο, όπως τονίζει ο δρ Γκάραγουεϊ η καινούργια γνώση σχετικά με το συγκεκριμένο γονίδιο μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τα βιολογικά μονοπάτια στα οποία συμμετέχει το PREX2 και να αποκαλύψουν τελικώς άλλα γονίδια και πρωτεΐνες των μονοπατιών αυτών που μπορούν να αποτελέσουν καλύτερους στόχους για φάρμακα.
