Στην επιβαρυντική επίδραση της παχυσαρκίας (όταν η τιμή του Δείκτη Μάζας Σώματος ξεπερνά το 30) σε όλες τις μορφές καρκίνου, σε συνδυασμό με τη διατροφή και την έλλειψη σωματικής άσκησης, ανέδειξε σε διάλεξή της η αναπληρώτρια καθηγήτρια Επιδημολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου-Δημοπούλου.
Μιλώντας σε εκδήλωση του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος η κ. Ψαλτοπούλου-Δημοπούλου υπογράμμισε την σημασία της πρόληψης για τον καρκίνο και άλλες ασθένειες. Όπως ανέφερε, το 90-95% όλων των περιπτώσεων καρκίνου μπορούν να αποδοθούν στους συγκεκριμένους παράγοντες που καθορίζονται από τον τρόπο ζωής, ενώ μόνο το 5-10% σε γενετικές ανωμαλίες.
Μεταξύ των θανάτων από καρκίνο το 30-35% συνδέονται με τη διατροφή, το 25-30% οφείλονται στο κάπνισμα, το 15-20% σε λοιμώξεις και το υπόλοιπο ποσοστό σε παράγοντες, όπως η ακτινοβολία και οι μόλυνση του περιβάλλοντος.
Η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης αλλά και επιβαρύνει την αντιμετώπιση πολλών μορφών καρκίνου με υψηλή θνησιμότητα όπως η λευχαιμία, ο καρκίνος του οισοφάγου, του μαστού, του ενδομητρίου, των ωοθηκών, του παγκρέατος, του ήπατος, της χοληδόχου κύστης, του παχέος εντέρου και του μελανώματος.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών, η Μεσογειακή διατροφή οδηγεί σε σημαντική μείωση του κινδύνου για την συχνότητα εμφάνισης αλλά και την θνησιμότητα από τον καρκίνο, ειδικά του παχέος εντέρου, του προστάτη και του οισοφάγου/φάρυγγα. Η κατανάλωση ελαιόλαδου σχετίζεται με σημαντική μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού και του πεπτικού συστήματος.
Σύμφωνα με την κ. Ψαλτοπούλου-Δημοπούλου, σχεδόν οι μισές περιπτώσεις εμφάνισης καρκίνου του μαστού θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί αν είχε προηγηθεί σωστή καθημερινή διατροφική πρακτική και σωματική άσκηση.
Η κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί έναν ακόμα καθοριστικό παράγοντα που επιβαρύνει την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού, ενώ σύμφωνα με έρευνες, 15% μείωση του κινδύνου νοσηρότητας εμφανίζουν οι γυναίκες που καταναλώνουν λάχανο, μπρόκολο και κουνουπίδι.
Στην περίπτωση του καρκίνου του προστάτη, το αυξημένο σωματικό βάρος, ο υψηλός Δείκτης Σωματικής Μάζας, η μεγάλη περιφέρεια μέσης και η υψηλή αναλογία περιφέρειας μέσης- ισχύου αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του.
Προσοχή χρειάζεται στην κατανάλωση κόκκινου κρέατος, επεξεργασμένου κρέατος, αλκοόλ, αναψυκτικών και μεγάλης ποσότητας σακχάρων για την πρόληψη του καρκίνου του παγκρέατος, μιας σπάνιας μορφής καρκίνου με δύσκολη διάγνωση στα πρώιμα στάδια της αλλά και στον καρκίνο του παχέος εντέρου.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, μετά την διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου, συνιστάται απώλεια σωματικού βάρους, τακτική σωματική δραστηριότητα με τουλάχιστον 30 λεπτά ημερησίως και η κατανάλωση φυτικών ινών και γαλακτοκομικών προϊόντων.
Εκτός από την παχυσαρκία, το αλάτι αποτελεί επίσης επιβαρυντικό παράγοντα για την εμφάνιση του καρκίνου του στομάχου, ενώ στην προστασία από τους καρκίνους στόματος, φάρυγγος και λάρυγγος συμβάλλουν τα φρούτα και τα λαχανικά αλλά απαιτείται προσοχή στην κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα.
Σύμφωνα με τα ερευνητικά στοιχεία, υπάρχουν ενδείξεις ότι η παρουσία αρσενικού στο πόσιμο νερό αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα, του νεφρού και της ουροδόχου κύστης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η αναφορά της κ. Ψαλτοπούλου-Δημοπούλου στον καφέ, ως ένας από τους πιθανούς ανασταλτικούς παράγοντες στην εμφάνιση κάποιων τύπων καρκίνου όπως ο καρκίνος του ήπατος και του ενδομητρίου.
Αναφορά έγινε επίσης στις συστάσεις και σε ασθενείς που έχουν ήδη εμφανίσει καρκίνο και βρίσκονται σε διαδικασία αντιμετώπισής του. Και στις περιπτώσεις αυτές, προτείνεται έλεγχος του σωματικού βάρους, σωστή και ενεργειακά ισορροπημένη διατροφή που θα παρακολουθείται από ειδικό και σωματική δραστηριότητα στον βαθμό που μπορεί να ανταποκριθεί ο κάθε ασθενής δεδομένων των παρενεργειών της θεραπείας του.
