Η πολυεθνική εμβληματική εταιρεία αγροχημείας Monsanto -που μόλις εξαγοράστηκε από τη Bayer- έχει κληθεί να καταβάλει αποζημίωση 289 εκατομμυρίων δολαρίων σε έναν Αμερικανό που ισχυρίζεται ότι τα ζιζανιοκτόνα της που περιέχουν γλυφοσάτη (glyphosate) του προκάλεσαν καρκίνο.
Πρόκειται για μια υπόθεση ορόσημο, με τους ενόρκους ενός δικαστηρίου της Καλιφόρνιας να κρίνουν ότι η Monsanto γνώριζε ότι τα ζιζανιοκτόνα Roundup και RangerPro ήταν επικίνδυνα και δεν προειδοποίησε τους αγοραστές. Είναι η πρώτη αγωγή που επικαλείται σύνδεση της γλυφοσάτηw με τον καρκίνο. Η Monsanto αρνείται ότι υπάρχει τέτοια σύνδεση και θα ασκήσει έφεση κατά της απόφασης.
Η γλυφοσάτη κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ως ζιζανιοκτόνο από την Monsanto στις αρχές του 1970. Σήμερα το ζιζανιοκτόνο με την ονομασία Roundup είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο στον κόσμο.
Ο ενάγων της υπόθεσης, ο Dewayne Johnson, πατέρας δύο παιδιών, διαγνώστηκε με λέμφωμα μη Hodgkin το 2014, στα 46 του χρόνια, και είναι ένας εκ των 5.000 παρόμοιων εναγόντων στις ΗΠΑ. Σήμερα βρίσκεται στο τελικό στάδιο του καρκίνου ενώ ράντιζε τακτικά με RangerPro όσο εργαζόταν σε ένα σχολείο της Καλιφόρνια. Ο ίδιος ζητούσε πάνω από 400 εκατομμύρια δολάρια, εκτιμώντας ότι τα προϊόντα αυτά προκάλεσαν τον καρκίνο και πως η Monsanto είχε εν γνώσει της αποκρύψει την επικινδυνότητά τους. Οι δικαστές αποφάνθηκαν ότι η εταιρεία είχε ενεργήσει “κακοβούλως” και ότι τα ζιζανιοκτόνα συνεισέφεραν “ουσιαστικά” στην τελική ασθένεια του Johnson.
Η Monsanto αντέδρασε αναγγέλλοντας την πρόθεσή της να ασκήσει έφεση και επανέλαβε την άποψη πως η γλυφοσάτη, η κύρια δραστική ουσία του Roundup, δεν προκαλεί καρκίνο και δεν ευθύνεται για την ασθένεια του ενάγοντα. “Οι ένορκοι έχουν άδικο”, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Monsanto Scott Partridge σε δημοσιογράφους μπροστά από το δικαστήριο.
“Εκφράζουμε τη συμπάθειά μας προς τον κ. Johnson και την οικογένειά του. Η σημερινή απόφαση δεν αλλάζει το γεγονός ότι 800 επιστημονικές μελέτες και τα συμπεράσματα της Αμερικανικής Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA), τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας και άλλες αρχές σ’ όλον τον κόσμο υποστηρίζουν το γεγονός πως η γλυφοσάτη δεν προκαλεί καρκίνο και δεν προκάλεσε τον καρκίνο του κ. Johnson”, ανέφερε η Monsanto σε ανακοίνωσή της. “Θα ασκήσουμε έφεση εναντίον της απόφασης και θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε σθεναρά αυτό το προϊόν που έχει ιστορία 40 ετών ακίνδυνης χρήσης και συνεχίζει να είναι ένα ουσιαστικό, αποτελεσματικό και ακίνδυνο εργαλείο για αγρότες και άλλους χρήστες”.
Στις ΗΠΑ υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη χιλιάδες διαδικασίες σε βάρος της Monsanto που έχουν προχωρήσει σε διαφορετικούς βαθμούς.
Η γλυφοσάτη έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν ως αιτία διαφόρων ασθενειών. Για παράδειγμα μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2013 στο International Journal of Environmental Research and Public Health εξερεύνησε μια μυστηριώδη θανατηφόρα χρόνια νεφρική νόσο που έχει επηρεάσει φτωχές αγροτικές περιοχές ανά τον κόσμο καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι μπορεί να συνδέεται με τη χρήση του Roundup σε περιοχές με σκληρό νερό. Οι ερευνητές είπαν ότι το Roundup καθίσταται ιδιαίτερα τοξικό για τα νεφρά όταν αναμιχθεί με σκληρό νερό ή με μέταλλα όπως το αρσενικό και το κάδμιο, που συχνά υπάρχουν στο έδαφος ή προστίθενται μέσω λιπάσματος. Το σκληρό νερό περιέχει μέταλλα, όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, στρόντιο και σίδηρο, μεταξύ άλλων. Από μόνη της η γλυφοσάτη είναι τοξική αλλά όχι τόσο ώστε να καταστεί επιζήμια και τους νεφρούς. Αυτή η μυστηριώδης χρόνια νεφρική νόσος παρατηρήθηκε αρχικά σε αγροκτήματα αναποφλοίωτου ρυζιού, στο βόρειο τμήμα της Σρι Λάνκα πριν περίπου 20 χρόνια. Εξαπλώθηκε γρήγορα και σήμερα επηρεάζει το 15% των ανδρών που βρίσκονται σε ηλικία εργασίας στην περιοχή.
Το 2015, έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Lancet Oncolog κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πέντε εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα που χρησιμοποιούνται συχνά ίσως είναι καρκινογόνα στον άνθρωπο. Η αρμόδια υπηρεσία του ΠΟΥ για τον καρκίνο, η IARC (International Agency for Research on Cancer), ανέθεσε σε ομάδα 17 επιστημόνων από 11 χώρες να εξετάσουν τα επιστημονικά στοιχεία για τα φυτοφάρμακα και να διατυπώσουν την γνώμη τους. Το συμπέρασμα των ειδικών ήταν ότι τα εντομοκτόνα tetrachlorvinphos και parathion είναι «ενδεχομένως καρκινογόνα» για τον άνθρωπο, ενώ τα malathion, diazinon και glyphosate κατατάχθηκαν στα «μάλλον καρκινογόνα». Και τότε η Monsanto αντέδρασε αμφισβητώντας τα συμπεράσματα της IARC.
