Επιστήμονες ισχυρίζονται ότι για πρώτη φορά ανακάλυψαν το κέντρο της ανθρώπινης σοφίας στον εγκέφαλο, εντοπίζοντας τις περιοχές εκείνες που μας καθοδηγούν όταν αντιμετωπίζουμε δύσκολα ηθικά διλήμματα.
Ο εντοπισμός έγινε με την αξιοποίηση λειτουργικών μαγνητικών τομογραφιών (fMRI) και διαπιστώθηκε ότι οι περιοχές που ενεργοποιούνται, περιλαμβάνουν όχι μόνο τα αναμενόμενα τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ικανότητα αφηρημένης σκέψης, αλλά και άλλες περιοχές -λιγότερο αναμενόμενες- που εμπλέκονται επίσης στα πρωτόγονα ένστικτα του σεξ, του φόβου και του θυμού.
Η ανακάλυψη έγινε από επιστημονική ομάδα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (Σαν Ντιέγκο), υπό τον καθηγητή ψυχιατρικής και νευροεπιστήμης Ντίλιπ Τζέστε, και πρόκειται να δημοσιευτεί στο περιοδικό “Archives of General Psychiatry” (Αρχεία Γενικής Ψυχιατρικής), σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου.
Η εμπειρική έρευνα για τη σοφία είναι ένα νέο επιστημονικό φαινόμενο, που εντάσσεται στη γενικότερη “έκρηξη” των νευροεπιστημών κατά τα τελευταία χρόνια. Στη δεκαετία του ΄70 είχαν δημοσιευτεί μόνο 20 επιστημονικά άρθρα για τη σοφία, ενώ μετά το 2000 πάνω από 250. Είναι όμως η πρώτη φορά που η σοφία ερευνήθηκε σε σχέση με τη νευροβιολογία, με βάση τις νέες τεχνικές της νευροαπεικόνισης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η έρευνα δείχνει ότι πιθανότατα υπάρχει κοινή νευροβιολογική βάση στα πιο καθολικά χαρακτηριστικά της σοφίας, που παρατηρούνται σε όλες τις εποχές και σε όλους τους πολιτισμούς. Τέτοια ευρέως διαδεδομένα χαρακτηριστικά της σοφίας θεωρούνται η συμπόνια, ο αλτρουισμός, η συναισθηματική σταθερότητα, η αυτογνωσία, η ανεκτικότητα στη διαφορά, η απόρριψη της αντικοινωνικότητας κ.α.
Όπως έδειξαν τα πειράματα σε εθελοντές, η σκέψη για μια απλή κατάσταση, που απαιτεί από τον άνθρωπο να δείξει αλτρουισμό, ενεργοποιεί το μέσο προμετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή που σχετίζεται με τη νοημοσύνη και τη μάθηση. Η αντιμετώπιση ενός δύσκολου ηθικού διλήμματος όμως ενεργοποιεί περιοχές που σχετίζονται τόσο με την ορθολογική σκέψη όσο και με τα πρωτόγονα συναισθήματα. Όπως δήλωσαν οι ερευνητές, φαίνεται πως υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στις πιο πρωτόγονες εγκεφαλικές περιοχές, όπως το μεταιχμιακό σύστημα, και στις πιο πρόσφατες, όπως ο προμετωπιαίος φλοιός.
Η νέα αντίληψη της νευροεπιστήμης ότι (και) η σοφία τελικά αποτελεί “αντανάκλαση” του τρόπου που είναι “δικτυωμένοι” οι νευρώνες (εγκεφαλικά κύτταρα) του ανθρώπου, αντίθετα με την παραδοσιακή άποψη ότι η σοφία αποτελεί κάποια μεταφυσική έννοια, δεν γίνεται εύκολα αποδεκτή. Όμως ο Τζέστε πιστεύει ότι “η γνώση των υποκείμενων μηχανισμών στον εγκέφαλο μπορεί να οδηγήσει σε παρεμβάσεις για τη βελτίωση της σοφίας στο μέλλον”.
