Ο ανθρώπινος εγκέφαλος “πιστεύει” στην ισότητα των εισοδημάτων και θέλει να αποφύγει την ανισότητα. Ήταν ήδη γνωστό ότι οι άνθρωποι δεν θέλουν την αδικία και την ανισότητα και τώρα πια υπάρχουν οι πρώτες απτές αποδείξεις από τη νευροφυσιολογία του εγκεφάλου. Αμερικανοί νευροεπιστήμονες ανακοίνωσαν ότι, για πρώτη φορά, ανακάλυψαν μια περιοχή στον εγκέφαλο που αντιδρά στην αδικία και την ανισότητα, οδηγώντας τους ανθρώπους να ικανοποιούνται όταν μοιράζονται εξίσου το διαθέσιμο πλούτο, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δώσουν σε άλλους μερικά από τα δικά τους χρήματα.
Οι άνθρωποι μπορεί να έχουν “εγωιστικά γονίδια” (όπως θα έλεγε ο διάσημος βρετανός βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς), όμως φαίνεται πως παράλληλα έχουν ένα αίσθημα δικαιοσύνης και ισότητας βαθειά “καλωδιωμένο” στους νευρώνες του εγκεφάλου τους. Με άλλα λόγια, οι επιστήμονες για πρώτη φορά έρχονται να δώσουν νευρολογική δικαιολόγηση στο γνωστό σε όλους υποσυνείδητο αίσθημα “μα, αυτό δεν είναι δίκαιο”, όταν βλέπουν γύρω τους μια κατάσταση ανισότητας.
Η έρευνα δείχνει ότι το λεγόμενο “κέντρο ανταμοιβής” του εγκεφάλου αντιδρά στις άνισες και άδικες καταστάσεις που αφορούν την κατανομή των χρημάτων, με τρόπο τέτοιο που φανερώνει ότι οι άνθρωποι προτιμούν ενστικτωδώς να ζουν σε ένα δίκαιο περιβάλλον. Η προτίμηση αυτή πιθανώς εξηγεί γιατί οι άνθρωποι θέλουν να κάνουν φιλανθρωπίες και συνήθως υποστηρίζουν ένα ισχυρό κράτος πρόνοιας, καθώς και κυβερνητικές πολιτικές αναδιανομής του εισοδήματος.
Η ανακάλυψη-ορόσημο έγινε από ερευνητές του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech), του αμερικανικού πανεπιστημίου Rutgers και του Κολλεγίου Trinity του Δουβλίνου στην Ιρλανδία, υπό την καθηγήτρια ψυχολογίας Ελίζαμπεθ Τρικόμι, τον καθηγητή ψυχολογίας Τζον Ο’Ντόχερτι και τον καθηγητή γνωσιακής νευροεπιστήμης Τόμας Μίτσελ, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Nature”, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείo.
Oι επιστήμονες πειραματίστηκαν κάνοντας διάφορες χρηματικές συναλλαγές με 20 ζευγάρια ανδρών εθελοντών και κατέγραψαν την εγκεφαλική δραστηριότητά τους με μαγνητικές τομογραφίες λειτουργικού συντονισμού (fMRI), κυρίως στις περιοχές του προμετωπιαίου φλοιού και του ραβδωτού σώματος, που εμπλέκονται στην αξιολόγηση των ανταμοιβών.
Η έρευνα έδειξε ότι οι εθελοντές δεν χαίρονταν μόνο όταν οι ίδιοι έπαιρναν περισσότερα χρήματα, αλλά ακόμα κι όταν οι “φτωχότεροι” (στο πείραμα) έπαιρναν περισσότερα. Μάλιστα, συχνά ο εγκέφαλος των πιο “πλούσιων” έδειχνε μεγαλύτερη δραστηριοποίηση (στα συγκεκριμένα σημεία που σχετίζονται με την ανταμοιβή), όταν περισσότερα χρήματα μεταφέρονταν στους άλλους ανθρώπους αντί για τους ίδιους, ενώ στους “φτωχούς” ανθρώπους ίσχυε το αντίστροφο, δηλαδή ένιωθαν καλύτερα όταν περισσότερα χρήματα δίνονταν στους ίδιους παρά στους πλούσιους.
Έτσι, λίγο-πολύ, όλοι -“πλούσιοι” και “φτωχοί”- φαίνονται να προτιμούν ενδόμυχα μια πιο δίκαιη κοινωνία, με μικρότερες οικονομικές ανισότητες. Οι πλουσιότεροι νιώθουν καλύτερα όταν κλείνουν την “ψαλίδα” των εισοδημάτων με τους φτωχότερους και οι τελευταίοι ευχαριστιούνται όταν μειώνουν την “ψαλίδα” της ανισότητας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, από τη συγκριτική μελέτη των εγκεφάλων, προέκυψαν τα πρώτα νευροβιολογικά στοιχεία ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι δομημένος έτσι ώστε να χαίρεται αποκλειστικά για το δικό του συμφέρον, αλλά επίσης μπορεί να χαίρεται όταν μειώνεται η ανισότητα γύρω του.
Οι αμερικανοί επιστήμονες παραδέχτηκαν ότι ακόμα είναι ασαφές σε ποιο βαθμό αυτή η αποστροφή στην ανισότητα και στην αδικία είναι εγγενής ή προϊόν μάθησης και περιβαλλοντικών επιδράσεων. Σε κάθε περίπτωση πάντως, όπως είπαν, “οι άνθρωποι που ξεκινάνε πλούσιοι, όταν βλέπουν έναν άλλο άνθρωπο να παίρνει χρήματα, αισθάνονται να μειώνεται η ενοχή τους που εκείνοι έχουν περισσότερα από τους άλλους”.
