Η πιο πλήρης επιστημονική μελέτη των φυτών που έχει γίνει ποτέ διεθνώς, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον ένα στα πέντε φυτά (ποσοστό 22%) του πλανήτη απειλείται με εξαφάνιση σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, ένα ποσοστό ανάλογο με τα απειλούμενα θηλαστικά. Αν και η νέα εκτίμηση εγείρει ανησυχίες, είναι πολύ πιο αισιόδοξη από μια προηγούμενη μελέτη που είχε εκτιμήσει ότι πολύ περισσότερα, σχεδόν τρία στα τέσσερα φυτά (ποσοστό 70%), κινδυνεύουν.
Η προηγούμενη πιο απαισιόδοξη εκτίμηση είχε βασιστεί, κυρίως, στη μελέτη ειδών φυτών που ήδη θεωρούνταν ότι απειλούνταν, ενώ η νέα μελέτη έχει πιο ευρεία οπτική γωνία. Πάντως το ποσοστό δεν αποκλείεται να είναι μεγαλύτερο από 22%, καθώς αρκετά νέα είδη φυτών που ανακαλύπτονται κάθε χρόνο, αμέσως ταξινομούνται στην κατηγορία των απειλούμενων.
Η μελέτη, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, τη βρετανική “Γκάρντιαν” και το “Nature”, έγινε υπό τον συντονισμό ερευνητών των Βασιλικών Βοτανικών Κήπων Κιου του Λονδίνου, με επικεφαλής τον καθηγητή Στέφεν Χόπερ, με τη συνεργασία επιστημόνων του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, του Βοτανικού Κήπου του Μισούρι των ΗΠΑ και της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN), η οποία καταρτίζει τον σχετικό επίσημο παγκόσμιο “κόκκινο” κατάλογο με τα απειλούμενα είδη. Η νέα εκτίμηση θα παρουσιαστεί στη σύνοδο των ηγετών του πλανήτη στη Ναγκόγια της Ιαπωνίας, τον Οκτώβριο (18 έως 29), οι οποίοι, στο πλαίσιο της σχετικής διεθνούς συμφωνίας του ΟΗΕ, θα συζητήσουν την παγκόσμια κρίση βιοποικιλότητας και πώς θα μπορούσε να τεθεί υπό έλεγχο μέχρι το 2020.
Οι επιστήμονες επέλεξαν τυχαία 7.000 είδη φυτών από όλες τις μείζονες φυτικές ομάδες, ως αντιπροσωπευτικό δείγμα για την κατάσταση των συνολικά 380.000 έως 400.000 ειδών φυτών που είναι γνωστά μέχρι σήμερα. Από αυτά, διαπιστώθηκε ότι για τα περίπου 3.000 (ποσοστό 33%) δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες, ώστε να γίνει αξιόπιστη αξιολόγηση για την κατάστασή τους διεθνώς, ενώ για τα υπόλοιπα 4.000 κατέστη εφικτό να γίνει αυτή η εκτίμηση, λαμβάνοντας υπόψη ένα συνδυασμό επιμέρους εκτιμήσεων (για τον απόλυτο αριθμό των άγριων φυτών, το ρυθμό μείωσής τους, τη συνολική επιφάνεια του εδάφους που πιστεύεται ότι καλύπτουν κ.α.).
Από αυτά τα 4.000 φυτά, το 4% θεωρείται ότι απειλείται σε κρίσιμο βαθμό, το 7% ότι απειλείται και το 11% ότι είναι ευάλωτα, συνεπώς συνολικά το 22% των φυτών βρίσκεται υπό μεγαλύτερη ή μικρότερη απειλή. Το 63% δεν κινδυνεύει, ενώ για το υπόλοιπο 5% τα στοιχεία κρίθηκαν ανεπαρκή.
Το ποσοστό των απειλούμενων φυτών είναι ανάλογο με αυτό των απειλούμενων θηλαστικών στην “κόκκινη λίστα” της IUCN, χειρότερο από το ποσοστό των απειλούμενων πουλιών (κάτω του 10%) και καλύτερο από εκείνο των αμφίβιων (άνω του 25% απειλούνται) ή των κοραλλιών. Περίπου τα δύο τρίτα των απειλούμενων φυτών βρίσκονται στα τροπικά βροχο-δάση, ενώ τα γυμνόσπερμα φυτά (μια κατηγορία που περιλαμβάνει τα κωνοφόρα) είναι αυτά που βρίσκονται στην χειρότερη θέση. Σε σχέση με τα τουλάχιστον 380.000 είδη φυτών, έχουν βρεθεί 5.490 είδη θηλαστικών, 10.027 είδη πουλιών και 6.285 είδη αμφίβιων.
Τα φυτά αποτελούν την αθόρυβη και συχνά υποτιμούμενη βάση της ζωής πάνω στη Γη. Η μεγαλύτερη απειλή για τα φυτά είναι ο άνθρωπος (σε ποσοστό 81%), λόγω της εντατικής γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της αποψίλωσης των δασών, της οικοδόμησης κ.α. “Πρέπει να θέσουμε υπό αμφισβήτηση την κυρίαρχη ιδέα, ότι τα φυτά υπάρχουν για να τα εκμεταλλευόμαστε. Είναι ανάγκη να προχωρήσουμε σε ένα σύστημα όπου φροντίζουμε τα φυτά πολύ πιο προσεκτικά και λαμβάνουμε μέτρα διατήρησής τους”, δήλωσε ο επιστήμων Νικ Λουγκάντα των Κήπων Κιου, εκ των υπευθύνων για τη νέα έρευνα.
Μια ξεχωριστή μελέτη από αυστραλιανούς επιστήμονες (Νταϊάνα Φίσερ και Σίμον Μπλόμπεργκ) του πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό βιολογίας “Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences” της Βασιλικής Εταιρίας Επιστημών της Βρετανίας, κάνει την αισιόδοξη εκτίμηση ότι λιγότερα είδη θηλαστικών απειλούνται απ’ ό,τι πιστευόταν μέχρι τώρα. Όπως αναφέρει, είδη που κάποτε θεωρούνταν εξαφανισμένα, συχνά ανακαλύπτονται ξανά.
