Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που εκδηλώθηκαν σε πολλές περιοχές του πλανήτη τους προηγούμενους μήνες είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περισσότεροι από 250.000 άνθρωποι, ένας αριθμός που – αν κατορθώσει κανείς να τον συλλάβει- προκαλεί ίλιγγο. Ένας αριθμός που καθιστά τις καιρικές συνθήκες, οι οποίες επικράτησαν κατά το έτος που φεύγει, τις «φονικότερες» της τελευταίας εικοσαετίας. Αρκεί να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ασφαλιστικού ομίλου Swiss Re, το 2009 αποδόθηκαν στον καιρό 15.000 θάνατοι.
Πολλοί επιστήμονες διστάζουν να αποδώσουν τα φαινόμενα αυτά στην υπερθέρμανση του πλανήτη, ένα θέμα που διχάζει. Ωστόσο πολύνεκρες καταστροφές όπως οι πυρκαγιές στη Ρωσία, οι πλημμύρες στο Πακιστάν ή ο πρόσφατος καύσωνας στις Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν τον Τόμας Φρίντμαν να μιλά για μια «αλλόκοτη κλιματική αλλαγή», αφού όπως γράφει ο διακεκριμένος αρθρογράφος των New York Times, «αυτό ακριβώς συμβαίνει καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ανεβαίνουν και το κλίμα αλλάζει. Ο καιρός γίνεται αλλόκοτος. Τα θερμά γίνονται θερμότερα, τα υγρά υγρότερα, τα ξηρά ξηρότερα και οι πλέον βίαιες καταιγίδες πληθαίνουν».
«Ήταν λες και έρχονταν το ένα μετά το άλλο, κατά κύματα», λέει ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαχείρησης Εκτάκτων Καταστάσεων Κρεγκ Φουγκάτι. «Η έκφραση “μια φορά στα 100 χρόνια” πραγματικά έχασε το νόημά της φέτος». Είναι χαρακτηριστικό ότι φέτος 18 χώρες έσπασαν ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, κάτι που μένει να επιβεβαιωθεί και τυπικά στο τέλος του έτους.
Κατά τη Swiss Re, που έδωσε στη δημοσιότητα τα προαναφερθέντα στοιχεία – στοιχεία που λίγο-πολύ συμφωνούν με αυτά των Ηνωμένων Εθνών- τα αίτια αυτών των καταστροφών είναι σε μεγάλο βαθμό ανθρωπογενή. Όχι, οι ειδικοί του ομίλου δεν αναφέρονται στην κλιματική αλλαγή, αλλά στις ανεπαρκείς κατασκευές και στις κακές αναπτυξιακές πρακτικές που καθιστούν π.χ. τις πλημμύρες ή τους σεισμούς πιο φονικούς απ’ όσο θα ήταν υπό άλλες συνθήκες.
Αναφερόμενος στο σεισμό του Ιανουαρίου στην Αϊτή, κατά τον οποίο πάνω από 220.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ο καθηγητής του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα Ρίτσαρντ Όλσον συμφωνεί: εάν ο ίδιος σεισμός «χτυπούσε» το 1985, οι νεκροί ενδέχεται να μην ξεπερνούσε τις 80.000. Σήμερα όμως, στο Πορτ-ο-Πρενς κατοικεί τριπλάσιος αριθμός ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους ζουν σε παραπήγματα. «Πρόκειται για μια μορφή αυτοκτονίας, έτσι δεν είναι;», διερωτάται ο καθηγητής γεωλογικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Ρότζερ Μπίλαμ. «Χτίζουμε σπίτια που μας σκοτώνουν. Εμείς φταίμε επειδή δεν τα προβλέψαμε όλα αυτά».
Το 2010 δεν ήταν απλώς… άλλο ένα «κακό» έτος. «Η Γη αντεπιτίθεται σε συνεργασία με τις λανθασμένες αποφάσεις που παίρνουν οι άνθρωποι», λέει η Ντεμπαράτι Γκούχα Σαπίρ, διευθύντρια του Κέντρου Ερευνών για την Επιδημιολογία των Καταστροφών, το οποίο υπάγεται στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. «Έχουμε δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε το παραμικρό που συμβαίνει στη Γη να έχει δυσανάλογες επιπτώσεις».
