Όταν αγοράζετε σαπούνια σε στερεά ή υγρή μορφή, προτιμάτε αυτά που αναγράφουν αντιβακτηριακά ή αντισηπτικά; Πιστεύετε ότι αυτά τα προϊόντα, εκτός του ότι σας διατηρούν καθαρούς, μειώνουν τον κίνδυνο από ασθένειες ή βοηθούν στο να σκοτώσετε κάποια μικρόβια;
Σύμφωνα με τους ειδικούς του FDA (Food and Drug Administration – Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ) δεν υπάρχει σήμερα καμία απόδειξη ότι τα λεγόμενα αντιβακτηριακά ή αντισηπτικά σαπούνια είναι πιο αποτελεσματικά από τα συμβατικά. Κι’ αυτό διότι η τρικλοζάνη που συνήθως περιέχουν μπορεί μακροχρόνια να έχει παρενέργειες.
Έτσι ο FDA θέλει να αναγκάσει τους κατασκευαστές των αντιμικροβιακών σαπουνιών να αποδείξουν την αποτελεσματικότητα αλλά και την ασφάλεια των προϊόντων τους.
Κάθε μέρα οι καταναλωτές χρησιμοποιούν αντισηπτικά σαπούνια στο σπίτι, στο σχολείο και σε δημόσια μέρη. Αυτό συμβαίνει επειδή πιστεύεται ότι προσφέρουν μια μεγαλύτερη προστασία.
Ενδεχόμενες παρενέργειες
Όμως τα αντισηπτικά σαπούνια περιέχουν (το 93% εξ’ αυτών) χημικά συστατικά όπως είναι η triclosan (τρικλοζάνη) και η triclocarban. Οι ειδικοί του FDA επικαλούνται πρόσφατες έρευνες που έδειξαν ότι η τρικλοζάνη και άλλοι αντιμικροβιακοί παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν το ορμονικό σύστημα και τελικά να ευνοούν την εμφάνιση ανθεκτικών μικροβίων απέναντι στα αντιβιοτικά.
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν τα επίπεδα τεστοστερόνης, οιστρογόνων και ορμονών του θυρεοειδή, ωστόσο τα πειράματα έχουν πραγματοποιηθεί σε πειραματόζωα και ο FDA αναγνωρίζει ότι τα αποτελέσματα ίσως δεν ισχύουν στον άνθρωπο. Με βάση όμως αυτές τις μελέτες, ενδέχεται τα αντισηπτικά σαπούνια να κάνουν μακροχρόνια περισσότερο κακό από ότι καλό.
Υπό το φως αυτών των δεδομένων, ο FDA παρουσίασε μια πρόταση ζητώντας από τους κατασκευαστές των αντισηπτικών σαπουνιών να αποδείξουν τους ισχυρισμούς τους. Εφόσον λάβει το «πράσινο φως» η πρόταση, οι κατασκευαστές θα είναι υποχρεωμένοι να προσφέρουν ουσιαστικές αποδείξεις για τους ισχυρισμούς τους, διαφορετικά θα πρέπει να αποσύρουν τα προϊόντα τους ή να αλλάζουν τη σύστασή τους.
Η πρόταση, πάντως, δεν αφορά τα αντιμικροβιακά σαπούνια που περιέχουν οινόπνευμα και τα αντισηπτικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στα νοσοκομεία.
Η τρικλοζάνη
Να σημειωθεί ότι υπάρχουν αρκετές μελέτες για τις παρενέργειες που μπορεί να έχει η τρικλοζάνη. Η αντιβακτηριδιακή ουσία περιέχεται σε πλήθος προϊόντων εκτός από σαπούνια, όπως είναι αυτά του καθαρισμού προσώπου και οιοδοντόκρεμες.
Σε μια μελέτη του 2012 οι ερευνητές εξέθεσαν ποντίκια και ψάρια σε επίπεδα τρικλοζάνης αντίστοιχα με αυτά που εκτίθεται ένας μέσος άνθρωπος κάθε μέρα. Το χημικό μείωσε τη μυϊκή δύναμη ενώ στα ψάρια μείωσε και την ικανότητα κολύμβησης. Η τρικλοζάνη φάνηκε να μειώνει την ικανότητα συσπάσεων του μυός της καρδιάς αλλά και των σκελετικών μυών.
Μια άλλη μελέτη, επίσης το 2012, έδειξε ότι η τρικλοζάνη μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες στα παιδιά και να αλλάξει τις βακτηριακή χλωρίδα στο δέρμα, στο στόμα και στο έντερο.
