H κορτιζόλη, η ορμόνη τους στρες όπως συχνά ονομάζεται, βρίσκεται σε υψηλότερα επίπεδα στα παχύσαρκα παιδιά, σε σχέση με αυτά που έχουν κανονικό βάρος, σύμφωνα με μια ολλανδική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism.
Επιστήμονες του Νοσοκομείου Παίδων «Σοφία» του Ιατρικού Κέντρου Εράσμους, μέτρησαν την κορτιζόλη σε δείγματα από τρίχες που είχαν ληφθεί από 20 παχύσαρκα παιδιά (15 κορίτσια και 5 αγόρια) και από 20 παιδιά παιδιά με κανονικό βάρος (15 κορίτσια και 5 αγόρια), ηλικίας 8 έως 12 ετών. Κανένα από τα παιδιά δεν έπασχε από χρόνιο νόσημα, αν και τρία από τα παχύσαρκα παιδιά είχαν μεταβολικό σύνδρομο.
Τα υπέρβαρα παιδιά είχαν μέση συγκέντρωση κορτιζόλης 25 pg/mg (πικογραμμάρια ανά χιλιοστογραμμάριο τρίχας), ενώ τα παιδιά με φυσιολογικό βάρος είχαν 17 pg/mg. Οι ερευνητές είπαν ότι η συγκέντρωση της κορτιζόλης στις τρίχες αντανακλούν τα μέσα επίπεδα της κορτιζόλης για την περίοδο ενός μηνός.
«Με έκπληξη παρατηρήσαμε ότι τα παχύσαρκα παιδιά, ακόμη και σε ηλικία 8 ετών, είχαν υψηλά επίπεδα κορτιζόλης», εξηγεί η ερευνήτρια Έρικα βαν ντε Άκκερ. «Μάλιστα, τα επίπεδα της ορμόνης ήταν διαρκώς σε σταθερά υψηλά επίπεδα».
Αν και τα ευρήματα της μελέτης δεν εξηγούν αν τα παχύσαρκα παιδιά βιώνουν διαρκώς περισσότερο στρες από τους συνομηλίκους τους με φυσιολογικό βάρος, ή αν διαχειρίζονται διαφορετικά το στρες, οι ερευνητές προτίθενται να μελετήσουν περαιτέρω το ζήτημα.
Κορτιζόλη και στρες
Να σημειωθεί ότι η κορτιζόλη, παρότι έχει κακή φήμη, έχει αγαθές προθέσεις. Επιδιώκει να δώσει ενέργεια στο σώμα όταν υπάρξει μια φυσική απειλή. Αυξάνει αμέσως τη γλυκόζη στο αίμα διασπώντας το γλυκογόνο που είναι αποθηκευμένο στο συκώτι και προωθεί τη μετατροπή ορισμένων αμινοξέων σε γλυκόζη.
Η ορμόνη παράγεται από τα επινεφρίδια και είναι απαραίτητη στο να έχει ο οργανισμός ενέργεια. Όταν υπάρχει έλλειψη κορτιζόλης, το σώμα υποφέρει και εμφανίζονται διάφορα συμπτώματα: κούραση, αίσθηση ατονίας, δυσκολίες συγκέντρωσης, ο ύπνος δεν ξεκουράζει όσο πρέπει, εύκολος εκνευρισμός και γενικά υπάρχει μια αίσθηση χρόνιας κόπωσης. Η ορμόνη λοιπόν είναι χρήσιμη και αυτό φαίνεται τη νόσο Άντισον (Addison disease) μια σπάνια ασθένεια που εμφανίζεται όταν υπάρχει έλλειψη κορτιζόλης στο σώμα.
Αλλά παν μέτρον άριστον. Η υπερβολική παραγωγή κορτιζόλης επίσης προκαλεί προβλήματα. Η ορμόνη αυξάνεται στο σώμα όχι μόνο όταν υπάρχει φυσική απειλή αλλά και όταν υπάρχει στρες για οποιοδήποτε λόγο, όπως π.χ. μυϊκή εξάντληση, πυρετός, πόνος, ή χειρουργική επέμβαση, ακόμα και άγχος. Στις καταστάσεις αυτές, η ορμόνη παράγεται με σκοπό να κινητοποιήσει τον μεταβολισμό προς την κατεύθυνση της προσαρμογής του οργανισμού προς την αιτία που προκάλεσε το στρες.
Όμως το συνεχές στρες κάνει αυτόν τον μηχανισμό επιβίωσης να δουλεύει με εντατικούς ρυθμούς και να προκύπτουν αρνητικές επιπτώσεις. Μακροχρόνια, τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης συνδέονται με ασθένειες όπως είναι ο διαβήτης. Η κορτιζόλη εμποδίζει τη βιταμίνη D, καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα και αυξάνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Το κακό που κάνει η υπερβολική παραγωγή κορτιζόλης φαίνεται στην περίπτωση του συνδρόμου Cushing.
