Πριν από λίγους μήνες, 31 γιατροί και ερευνητές από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και άλλες χώρες υποστήριξαν ότι η αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ είναι μικροβιακή, κάτι που έχει παρατηρηθεί σε δεκάδες μελέτες, αλλά δεν έχει δοθεί η δέουσα προσοχή.
Μεγάλος αριθμός παθογόνων μικροοργανισμών ανευρίσκεται στους εγκεφάλους ανθρώπων και φαίνεται να είναι αυξημένοι στους εγκεφάλους όσων πεθαίνουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ. Για παράδειγμα, η συσχέτιση της νόσου με τον ιό του απλού έρπη, τον HSV-1, έχει παρατηρηθεί σε περίπου 100 μελέτες. Άλλες μελέτες έχουν βρει συσχέτιση με το βακτήριο της πνευμονίας.
Σε συνέχεια αυτής της θεωρίας, δύο ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, οι νευρολόγοι Rudolph Tanzi και Robert Moir γράφουν σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Translational Medicine ότι αρχικά οι πλάκες β-αμυλοειδούς αποτελούν άμυνα του οργανισμού αλλά τελικά προκαλούν καταστροφή των εγκεφαλικών κυττάρων, με αποτέλεσμα τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Η ιδέα ότι οι πλάκες της β-αμυλοειδούς πρωτεΐνης έχει θετική λειτουργία, τουλάχιστον στην αρχή, θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο που οι επιστήμονες προσεγγίζουν τις πιθανές θεραπείες της ασθένειεας. Αντί να προσπαθούν να εξαλείψουν εντελώς την πρωτεΐνη, ο στόχος θα πρέπει να είναι τα μικρόβια με τον έγκαιρο εμβολιασμό έναντι διαφόρων παθογόνων μικροοργανισμών, ως προληπτικό μέτρο.
“Δεν περιμένω να πείσουμε την επιστημονική κοινότητα εύκολα γιατί αυτό θα προκαλέσει μεγάλη αναταραχή στο χώρο», λέει ο Tanzi. “Κάθε επαναστατική ανακάλυψη αρχικά γελοιοποιείται, μετά υπάρχουν συγκρούσεις και τέλος θεωρείται ως κάτι αυτονόητο. Είμαστε έτοιμοι για την γελοιοποίηση και την αντιπαράθεση αλλά πιστεύουμε ότι έχουμε αρκετά δεδομένα ώστε να μπορούμε να προσβλέπουμε στο αυτονόητο”.
Μικρόβια η αιτία;
Οι δύο επιστήμονες έκαναν πειράματα με ποντίκια και σκώληκες, εισάγοντας στον εγκέφαλο τους βακτήρια. Όπως παρατήρησαν, τα πειραματόζωα γρήγορα ανέπτυξαν πλάκες β-αμυλοειδούς. Ένα και μοναδικό βακτήριο ήταν αρκετό για να οδηγήσει στη δημιουργία μιας ολόκληρης πλάκας μέσα σε 48 ώρες, ένα σοκαριστικό εύρημα.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να αμυνθεί στη μικροβιακή λοίμωξη πυροδοτείται ο σχηματισμός πλακών ο οποίος στη συνέχεια προκαλεί τη νόσο Αλτσχάιμερ. Με κάποιο τρόπο, βακτήρια, ιοί, μύκητες και άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορεί να διασχίσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και να διεισδύουν στον εγκέφαλο. Τότε ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τη β-αμυλοειδή πρωτεΐνη για να παγιδεύσει και να σκοτώσει τα μικρόβια. Αν όμως αυτές οι κολλώδεις πρωτεϊνικές πλάκες δεν απομακρυνθούν γρήγορα από τον εγκέφαλο (και αυτό μπορεί να εξαρτάται από το γενετικό προφίλ ενός ανθρώπου), τότε αποκτούν τοξική δράση. Προκαλούν φλεγμονή και καθίζηση μιας άλλης πρωτεΐνης, της Τ-πρωτεΐνης, και σταδιακά τα εγκεφαλικά κύτταρα να πεθαίνουν με αποτέλεσμα να επέρχεται η άνοια.
Η ιδέα προέκυψε το 2010 όταν ο Robert Moir, σκέφτηκε ότι τη β-αμυλοειδή πρωτεΐνη που σήμερα πιστεύεται ότι είναι ένα “σκουπίδι” που συσσωρεύεται στον εγκέφαλο με την πάροδο της ηλικίας, έμοιαζε πολύ με τις πρωτεΐνες του έμφυτου ανοσοποιητικού συστήματος, που αποτελεί τη πρώτη γραμμή άμυνας κατά των λοιμώξεων.
Αλλού στο σώμα, τέτοιες πρωτεΐνες αποτελούν παγίδα για ιούς, μύκητες και βακτήρια. Στη συνέχεια, τα λευκά κύτταρα του αίματος καθαρίζουν το χάος. Ίσως λοιπόν η β-αμυλοειδής πρωτεΐνη να είναι μέρος αυτού του συστήματος.
