Πολλές μελέτες έχουν συσχετίσει τη σειρά γέννησης ενός ατόμου με το μορφωτικό επίπεδο και το εισόδημά του αργότερα στη ζωή. Οι μελέτες αυτές έχουν βρει ότι τα πρωτότοκα παιδιά τα πάνε καλύτερα στο σχολείο και γενικά είναι πιο ευφυή από τα αδέλφια τους. Η διαφορά βέβαια είναι μικρή, καθώς το IQ πέφτει μόνο 1,5 για κάθε επόμενο παιδί που γεννιέται στην οικογένεια.
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με το γιατί τα πρωτότοκα παιδιά είναι πιο έξυπνα αλλά φαίνεται πως αυτό οφείλεται στη συμπεριφορά των γονέων που αλλάζει πριν ακόμα γεννηθεί το παιδί και όχι στη βιολογία. Μετά το πρώτο παιδί, ο γονείς αισθάνονται πιο “έμπειροι” και δίνουν λιγότερη σημασία στην ανατροφή των επόμενων παιδιών τους περνώντας λιγότερο χρόνο μαζί τους.
Μια νέα μελέτη από ερευνητές των πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και του Σίδνεϊ, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Human Resources, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «οι αλλαγές στη γονεϊκή συμπεριφορά αποτελεί επαρκή εξήγηση για τις διαφορές στην εξυπνάδα των παιδιών της οικογένειας». Αυτό ανέφερε η επικεφαλής της μελέτης Ana Nuevo-Chiquero, από τη Σχολή Οικονομικών του Εδιμβούργου.
Οι γονείς προσέχουν το πρώτο παιδί περισσότερο
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα για περίπου 5.000 παιδιά τα οποία παρακολούθησαν από την ενδομήτριο ζωή μέχρι την ηλικία των 14 ετών. Κάθε δύο χρόνια αξιολογούσαν με ειδικά τεστ την γλωσσική και νοητική τους ανάπτυξη. Όπως διαπίστωσαν, τα πρωτότοκα παιδιά είχαν, κατά μέσον όρο, υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης από τα αδέλφια τους, με τη διαφορά στο IQ να γίνεται εμφανής από τον πρώτο κιόλας χρόνο της ζωής. Αυτό φάνηκε να συσχετίζεται με διαφορές στην αντιμετώπιση των παιδιών από τους γονείς πριν ακόμα γεννηθούν.
Οι γονείς έχουν την τάση να παρέχουν περισσότερα νοητικά ερεθίσματα στα πρωτότοκα παιδιά τα πρώτα 3 χρόνια της ζωής τους, ενώ στη διάρκεια της πρώτης εγκυμοσύνης οι μητέρες πρόσεχαν πολύ περισσότερο τη διατροφή και τον τρόπο ζωής τους σε σχέση με τις επόμενες εγκυμοσύνες.
Στα πρωτότοκα παιδιά οι γονείς έδιναν έμφαση στο να τους διαβάζουν βιβλία, να παίζουν παιχνίδια μαζί τους και να τους βάζουν μουσική ενώ στα επόμενα παιδιά οι δραστηριότητες αυτές ήταν περιορισμένες. Ειδικά οι μητέρες περιόριζαν αισθητά ή έκοβαν το κάπνισμα, το αλκοόλ και την ανθυγιεινή διατροφή όταν κυοφορούσαν το πρώτο παιδί ενώ στα επόμενα παιδιά η προσοχή τους ήταν μειωμένη.
Οι θεωρίες
Πάντως, έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις σχετικά με το γιατί το πρωτότοκο παιδί έχει υψηλότερη νοημοσύνη.
Υπάρχει η άποψη ότι τα μεγαλύτερα παιδιά επωφελούνται από το γεγονός ότι προσέχουν και διδάσκουν στα μικρότερα αδέρφια τους ορισμένα πράγματα. Η οικοδόμηση αυτών των δεξιοτήτων τα βοηθά να γίνουν καλύτερα στο σχολείο.
Μια άλλη άποψη είναι η θεωρία του διαζυγίου. Οι οικογενειακές κρίσεις και το διαζύγιο είναι πολύ πιο πιθανό να συμβεί αφότου το πρώτο παιδί γεννηθεί και αυτό διαταράσσει την ανατροφή των μετέπειτα παιδιών.
Να σημειωθεί ότι και μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Λειψίας το 2015 και εξέτασε τα αποτελέσματα τριών εθνικών μελετών, στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 20.000 παιδιά, κατέληξε κι αυτή στο συμπέρασμα ότι οι συμπεριφορά των γονέων, και όχι η βιολογία, ευθύνεται για τις διαφορές νοημοσύνης που παρατηρούνται μεταξύ των παιδιών της ίδιας οικογένειας. Η μελέτη βρήκε ότι για κάθε επόμενο παιδί υπάρχει μια μικρή πτώση της νοημοσύνης αλλά είναι μύθος ότι υπάρχουν διαφορές στην προσωπικότητα και ότι το μικρότερο παιδί είναι πιο εξωστρεφές ή πιο αστείο, όπως μερικές φορές αναφέρεται. Βρήκε επίσης και κάτι ενδιαφέρον, ότι τα πρωτότοκα παιδιά έχουν 20% μεγαλύτερο κίνδυνο να έχουν πρόβλημα με την όρασή τους.
